معنای شاخص کل بورس

شاخص قیمت (هم‌وزن)

آشنایی با مفهوم شاخص در بورس و انواع آن

سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار بورس، نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. بسیار اهمیت دارد که سنجش بازارها توسط معیارهای استاندارد انجام شود. از معیارهای بسیار مهم که به کمک آن‌ها می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را در ابعاد مختلف بررسی کرد، می‌توان به شاخص‌های بورسی اشاره کرد. تحلیل‌گران بازار سرمایه که بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت می‌کنند، به کمک این شاخص‌ها می‌توانند روند قیمت‌ها و وضعیت شرکت‌های بورسی را به‌راحتی و با دقت بیش‌تری ارزیابی کنند. برای آشنایی بیش‌تر با مفهوم شاخص در بورس و کاربرد و انواع آن، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.

تعریف شاخص در بورس

شاخص در لغت به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه‌های زمانی مشخص مشاهده نمود. در بازار سرمایه هم شاخص یا INDEX، معیاری است که به ‌واسطه‌ی آن خیلی سریع و راحت می‌توان فهمید که بازار به ‌صورت کلی در چه وضعیتی به سر می‌برد. به زبان ساده‌تر، شاخص در بورس در واقع، نمونه‌ای از سهام مبادله شده در بورس است که اطلاعات کلی در رابطه با بازار را در اختیار افراد قرار می‌دهد. دقت داشته باشید که برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک یا چند سهم باید وضعیت هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار داد. زمانی‌که گفته می‌شود مثلاً بازار ۱۰۰ واحد سود کرده است، منظور از بازار یک شاخص می‌باشد.

مهم‌ترین شاخص‌های بورسی

شاخص در بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر می‌کند و عوامل متعددی همچون قیمت، بازارها، حجم معاملات و …، بر مقدار آن اثرگذار است. اما به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص، شاخص‌های بورسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام از آن‌ها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده نمایند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار خواهیم پرداخت.

۱. شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

از آنجایی‌که تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه‌ی بزرگتر بر شاخص کل بیشتر است، فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار نمی‌دانند. در محاسبه‌ی شاخص هم وزن که از انواع شاخص در بورس می‌باشد، از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هم‌وزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکت‌های حاضر در بورس به‌دست می‌دهد. در شاخص کل هم‌وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌شاخص کل سهیم هستند؛ یعنی نوسان شرکت‌های کوچک درست به اندازه نوسان شرکت‌های بزرگ بررسی و محاسبه خواهد شد. برای مثال هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد اما شاخص هم‌وزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.

۲. ‌شاخص کل TEDPIX

شاخص کل TEDPIX

‌شاخص کل TEDPIX (Tehran Exchange Price Index)، شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی است و از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالان بازار سرمایه می‌باشد. درواقع، این ‌شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان ‌شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. ‌شاخص کل TEDPIX، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. به بیان دیگر تغییرات ‌شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. نکته‌ای که در خصوص این نوع از شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکت دیگر ضرر کرده باشد.

نکته: وضعیت شرکت‌های بزرگ فعال در بورس، اثر بسیاری بر روی شاخص کل دارد و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد؛ بنابراین هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه‌ی بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی این نوع از شاخص در بورس خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی همانند فولاد مبارکه و صنایع پتروشيمی خليج فارس خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند قند هکمتان یا سیمان خاش بر شاخص کل است.

۳. شاخص قیمت ( هم‌وزن)

شاخص قیمت (هم‌وزن)

شاخص قیمت هم وزن، یکی دیگر از انواع شاخص در بورس است که در آن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌‌شاخص قیمت سهیم هستند. در واقع در شاخص‌های قیمت از نوع هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه‌ی شاخص یکسان در نظر گرفته می‌شود و تغییرات شاخص گویاتر است. این امر موجب می‌شود تا بتوان وضعیت عمومی بازار را بهتر درک کرد. نکته‌ای که باید دقت داشته باشید این است که در این نوع شاخص هم نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ، تاثیرگذار است.

۴. شاخص قیمت TEDPIX از انواع شاخص در بورس

شاخص قیمت TEDPIX که از اصلی‌ترین انواع شاخص در بورس می‌باشد، بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. برخلاف ‌شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. برای مثال، چنانچه شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یک‌سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است. دقت داشته باشید که در این نوع از ‌شاخص هم مثل ‌شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت موثر است؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد بود. در ‌شاخص قیمت، بر خلاف شاخص کل، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص لحاظ می‌شود. حال آن که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه‌ی شاخص مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

‌۵. شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان آن آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند، را سهام شناور آزاد (Free float) می‌گویند که انتظار می‌رود این بخش از سهام شرکت در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. الباقی سهام شرکت هم که به طور عمده میزان زیادی است، در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده‌ی شرکت هستند، قرار دارد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. با توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور TEFIX، بیان‌گر میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد (که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است) می‌باشد. این نوع از شاخص در بورس نشان‌دهنده‌ی وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و به همین دلیل معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران است. در واقع، سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش می‌شود.

محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه ‌شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد ‌شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود. هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد که از انواع بسیار مهم شاخص در بورس می‌باشد، در محاسبه‌ی شاخص‌ها، در اصل پیگیری معنای شاخص کل بورس رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار باشد.

انواع دیگر شاخص در بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، انواع دیگری از شاخص در بورس نظیر شاخص مالی، ‌شاخص صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و ‌شاخص قیمت ۵۰ شرکت بزگ و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. به معنای شاخص کل بورس عنوان مثال تغییرات ‌شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات ‌شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم شاخص در بورس و معرفی برخی از مهم‌ترین انواع شاخص پرداختیم. گفتیم که شاخص‌های بورسی معیاری برای ارزیابی روند بازار و قیمت سهام شرکت‌ها هستند و بنابراین شناخت آن‌ها بسیار مهم است. بررسی شاخص‌ها، مخصوصاً در زمان رکود یا رونق بازار، بسیار مهم است و روند آینده‌ی قیمت را بهتر نشان می‌دهد. با کمک شاخص‌ها نه تنها می‌توان روند کلی بازار یا قیمت سهام را بررسی کرد، بلکه می‌توان به مقایسه سهام و صنایع مختلف نیز پرداخت. دقت داشته باشید که برای بررسی وضعیت سهام باید شاخص‌های مختلف در کنار هم مورد توجه قرار گیرند. معامله‌گران با توجه به نیازمندی خود از این شاخص‌ها برای سنجش بازار و سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.

چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

شاخص‌های بورس را بهتر بشناسیم

شاخص را باید اولین نقطه تلاقی سهامدار با بازار سرمایه دانست در واقع اولین چیزی که حین ورود فرد به بازار سرمایه و شروع معاملات مدنظر او قرار می‌گیرد، بررسی شاخص است.سهامدار یا روی سبز شاخص را می بیند یا با روی دیگر این سکه مواجه خواهد شد.وقتی که سهامدار برای اولین بار صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران را باز می‌کند با هفت شاخص مختلف رو به رو می‎شود.

شاخص کل، شاخص کل(هم‌وزن)، شاخص قیمت(وزنی-ارزشی)، شاخص قیمت(هم وزن)، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم مجموعه‎ای از شاخص‎هایی هستند که در صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به چشم می‌خورند.برای آَشنایی با انواع شاخص‎های بورس و کاربردی که هر کدام از این شاخص‌ها برای سهامداران خواهند داشت ابتدا باید با مفهوم شاخص در بازار سرمایه آشنا شویم.

شاخص چه وظیفه‌‎ای را بر عهده دارد؟

در تعریف ساده‎ شاخص ماهیت تغییرات متغیرها را نشان می‌دهد.در علم اقتصاد شاخص‎ها تغییرات در بازارهای مختلف را نشان می‎دهند در واقع سطح عمومی هر پارامتری را می‎توان از طریق شاخص‎ها مشاهده و بررسی کرد.اگر در بازاری نظیر بازار سرمایه سطح عمومی قیمت سهام شرکت‎های بورسی مختلف را مورد بررسی قرار دهیم از آن طریق می‎توانیم وضعیت شرکت‎های بورسی، صنعت‌های مختلف و به طور کلی وضعیت کل بازار اوراق بهادار را از طریق این شاخص‎ها متوجه شویم.

شاخص‌ها یک پارامتر خاص را مورد بررسی قرار می‎دهند به طور مثال اگر ما تمامی شرکت‌های بورس را مورد بررسی قرار دهیم شاخص کل را مورد بررسی قرار داده‎ایم و اگر 50 شرکت بزرگ بورسی را مورد بررسی قرار بدهیم شاخص 50شرکت برتر را به دست میاوریم.اگر شرکت‎های صنعت خاصی نظیر گروه پالایشی‎ها را مدنظر قرار دهیم شاخص صنعت پالایشگاهی را مشاهده خواهیم کرد.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار را به ما نشان می‎دهد، در واقع این شاخص به ما نشان می‌دهد که به طور میانگین قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران کاهش یا افزایش پیدا کرده است.ممکن است این سوال مطرح شود که این شاخص از چه زمانی افزایش یا کاهش قیمت سهام را به ما نشان می‌دهد؟باید گفت تغییرات ایجاد شده نسبت به زمان راه‎اندازی بورس تهران سنجیده می‎شود.

تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص کل است.شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد.در حال حاضر شاخص کل قیمت را به تفکیک در کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی به ما نشان می‎دهد.

در اثر تغییراتی نظیر افزایش و یا کاهش تعداد شرکت‌ها، افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران و یا ادغام چندین شرکت‌ با هم و یا تغییرات این چنینی شاخص برای جلوگیری از بروز اشتباه تعدیل می‌شود تا از این طریق از تغییرات ایجاد شده در اثر چنین مواردی اثرگذاری و ظهور این تغییرات در مقدار شاخص جلوگیری شود.معنای شاخص کل بورس

به تعبیری دیگر شاخص کل را باید سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دانست.تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.در حقیقت در شاخص کل هر شرکتی به اندازه ارزش آن تاثیرگذاری دارد یعنی اگر شرکت‌هایی که به لحاظ ارزش بازار، بزرگت‌تر هستند و وزن بیشتری دارند افزایش یا کاهش پیدا کنند شاخص نیز به تناسب رشد یا افت این سهم‎ها(سهم‌های بزرگ و تاثیرگذار) دستخوش تغییر می‎شود.

با توجه به اینکه شاخص کل تحت تاثیر تعداد محدودی شرکت است در نتیجه این شاخص می‌تواند به راحتی با افزایش یا کاهش یک یا چند سهم بزرگ مورد دستکاری قرار گیرد.

به طور کلی شاخص کل مهم‌ترین اثر را روی سهامداران دارد چرا که یک اثر روانی قابل توجه بر سهامداران و بازار دارد و صعود و ریزش این شاخص است که هر از چندگاهی یک بار تیتر اخبار مهم می‎شود.

سال99 زمانی که افراد بسیاری به طمع افزایش قابل توجه شاخص و سوددهی چشمگیر به سمت بازار سرمایه هجوم آوردند، 2میلیونی شدن این شاخص بود که بسیاری از مردم را به سمت این بازار کشاند و در نهایت با ریزش قابل توجهی که پس از صعودهای شیرین خود به جا گذاشت، تجربه تلخی را نصیب بسیاری از افراد جدیدالورود به بازار سهام کرد.

مقدار شاخص کل از فرمول بالا به دست می‌آید.در واقع برای محاسبه مقدار شاخص کل به ارزش جاری بازار سهام در حال حاضر و تاریخ مبدا نیازمندیم.باید دید چطور می‎توان این دو عدد را به دست آورد.

ارزش جاری برای هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار در محاسبه ما به دست می‌آید.

ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا نیز در حقیقت از طریق حاصلضرب تعداد سهام در قیمت سهام شرکت‎هایی محاسبه می‎شود که در زمان افتتاح بورس ایران که تنها52 شرکت را شامل میشد به دست می‎آید.

تفاوت شاخص کل(هم‌وزن) و شاخص کل

در شاخص کل هم وزن برخلاف شاخص کل که تنها اثر سهم‌هایی با ارزش بازار بزرگ‎تر را مدنظر قرار می‎دهد، اثر تمامی شرکت‎ها دخیل است.در حقیقت در شاخص کل وزن تاثیر تمامی شرکت‌های بورسی یکسان در نظر گرفته می‎شود.

شاخص کل هم‌وزن به نوعی برای برطرف کردن ایرادات شاخص کل ایجاد شده است به طور مثال به کرات دیده می‎شود که شاخص کل به واسطه منفی بودن چندین سهم منفی شده است اما شاخص کل هم‌وزن به دلیل مثبت بودن بخش قابل توجهی از بازار ریزشی را نشان نمی‎دهد.

سبز بودن شاخص کل هم‌وزن به ما نشان می‎دهد سهم‎های کوچک بازار شرایط خوبی دارند ممکن است مثبت بودن این شرکت‌ها در زمانی رخ دهد که سهم‎های بزرگ منفی باشند.اگر پیش بینی شود که شاخص هم‌وزن رشد می‎کند یعنی خرید سهم‌های کوچک‎تر بازار نیز می‌تواند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشد.

شاخص قیمت چه چیز را نشان می‌دهد؟

این شاخص تحت تاثیر دو پارامتر قیمت و بازده نقدی پرداختی است.شاخص قیمت بیانگر بازده کل بازار بورس است. این شاخص همانند شاخص کل قیمت محاسبه می‎شود.

در واقع اگر شاخص قیمت کل بدون در نظر گرفتن سود ناشی از سرمایه‌گذاری سهامداران لحاظ شود، شاخص قیمت به دست می‌آید بنابراین شیوه محاسبه این شاخص کاملا مشابه شاخص کل است ولی سود سهام در آن در نظر گرفته نشده است.شاخص قیمت از شاخص کل بزرگتر است و از طرف دیگر شاخص کل هم وزن و شاخص قیمت هم وزن نیز از شاخص‌های متناظر خود کوچک‌تر هستند.

شاخص قیمت از فرمول زیر محاسبه می‎شود:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‎هاي پذیرفته شده در بورس را در برمیگیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا براي مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می شود. طبق فرمول تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص قیمت است که در نتیجه این امر باعث می‎شود تأثیر شرکتهاي بزرگ در شاخص بیشتر شود.

تفاوت شاخص قیمت هم‌وزن و شاخص قیمت چیست؟

تقاوت این دو شاخص نیز مانند تفاوت شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن است در حقیقت در حالی که اشاره کردیم شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا در واقع میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام قلمداد می‎شود.

درست همانند شاخص کل در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) نیز تاثیر شرکت‌های بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکت‌های کوچکتر کمتر است اما در شاخص قیمت (هم‌وزن) نقش تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‎شوند و اثر شرکت‎های بزرگ در مقایسه با شرکت‎های کوچک‎تر، بیشتر نیست.

معرفی شاخص آزاد شناور

شاخص شناور آزاد میزان سهامی را نشان می‎دهد که در بازار سهام شرکت‌های بورسی می‎توانند آن میزان سهم را برای خرید و فروش در اختیار سهامداران حقیقی قرار دهند. در حقیقت با میزان سهمی که در بازار در چنگ سهامداران عمده شرکت‎ها نیست می‎توان شاخص آزاد شناور را تعریف کرد.

این موضوع روشن است که هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد آن شرکت جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران حقیقی خواهد داشت.با این حساب اگر بخواهیم به عملکرد شاخص آزاد شناور بپردازیم باید بگوییم معنای شاخص کل بورس که شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت سهام‎هایی را نمایش می‎دهد که این میزان سهام در چنگ سهامداران راهبردی و مدیریتی شرکت‎ها قرار ندارد و سهامداران خرد و افراد حقیقی می‎توانند آن را تصاحب کنند.شاخص آزاد شناور می‎تواند میزان شناوری سهم را بازار بورس به ما نشان دهد.

شاخص بازار اول

برای درک شاخص بازار اول و دوم باید به تعریف این دو بازار بپردازیم؛ در حقیقت شرکت‎هایی که حداقل 20درصد شناوری سهام داشته و حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت هزار میلیارد ریال است در این بازار وارد می‎شوند.برای ورود شرکت‎ها به این بازار لازم است که شرکت حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش داشته باشد و به علاوه زیان انباشته نیز در ترازنامه این شرکت‎ها وجود ندارد.لازم است سودآوری شرکت‎هایی که در بازار اول بورس ورود پیدا می‎کنند برای سه دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش تایید شده باشد.در حقیقت شاخص بازار اول بورس سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‎دهد که در این پذیرش شده‌اند.

شاخص بازار دوم بورس

اگر شرکت‎هایی که قصد پذیرش در بورس را دارند به لحاظ میزان سرمایه ثبتی، حداقل درصد شناوری سهام و سایر موارد در حد شرکت‎های بازار اول نبوده و از شرایط مطلوب مدنظر برای ورود به بازار اول فاصله داشته باشند، در بازار دوم پذیرش خواهد شد بنابراین شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شده‌اند.

شاخص هم وزن بورس چیست و چه تفاوتی با شاخص کل دارد؟

شاخص هم وزن بورس یک شاخص پرکاربرد در میان سرمایه گذاران بورس در ایران است و به عقیده بسیاری از افراد این شاخص نسبت به شاخص کل دید بهتری از وضعیت و روند تغییرات قیمت سهام ارائه می‌دهد این دو شاخص از نظر میزان وزنی که به شرکت های مختلف می‌دهند با هم متفاوت اند و تفاوت عمده دو شاخص در این مورد است.

قبل از بررسی مفهوم شاخص هم وزن بورس باید بدانیم که به طور کلی شاخص، در بورس به چه معنی است. شاخص که در انگلیسی index گفته می‌شود، از نظر لغوی به معنی نشانگر و در اصطلاح به معنی عددی است که تغییراتِ یک یا چند متغیر را در طول زمان نشان می‌دهد.

در بازار سرمایه از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام از شاخص‌ها رشد یا افت بازار را از جنبه ای خاص، بررسی و نشان می‌دهند. در بورس شاخص‌ها اهمیت زیادی دارند و اگر بتوانید معنی هر شاخص را درک کنید و تغییرات آن را تفسیر کنید می‌توانید از وضعیت گذشته و حال بازار تا حدود زیادی آگاهی یابید و اصطلاحا آن را سبک سنگین کنید.

دو شاخص مهم تر بازار سرمایه در ایران کدام است؟

اگر چه در بورس از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود ولی برخی از شاخص‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مهمترین شاخص‌های بورس، شاخص هم وزن بورس و شاخص کل بورس هستند که در اخبار مربوط به بورس تهران، محال است تغییرات این دو شاخص عنوان نشود. در این نوشته به بررسی هر کدام از این دو شاخص و تفاوت آنها با هم می‌پردازیم.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل بازار سرمایه در ایران که به صورت اختصاری TEPIX گفته می‌شود، معروفترین و مهمترین شاخص بورس است این شاخص، میانگین تغییرات قیمت و مجموع افت یا رشد سهام شرکت‌های مختلف بورسی را نشان می‌دهد با بررسی شاخص کل می‌توان چشم اندازی از بازار بورس را تجسم کرد و تا حدودی به وضعیت بازار پی برد.

نکته مهم این است که اهمیت تغییرات شاخص کل بیشتر از خود عدد لحظه ای شاخص است و با بررسی تغییرات شاخص کل به صورت سالانه می‌توان به درصد رشد کل بورس در طول یکسال پی برد. این شاخص برای پی بردن به رشد کلی بورس مفید است ولی شاخصی مناسب برای بررسی افت و رشد بازار سرمایه در یک دوره کوتاه مدت نیست چونکه در محاسبه این شاخص به همه شرکت ها به یک اندازه بها داده نشده است به طور کلی فرمول محاسبه شاخص کل به صورت زیر است:

ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه ÷ ارزش جاری سهام در زمان مبدا= ۱۰۰%×(مقدار شاخص کل)

در ادامه بیشتر در مورد ضریب‌ها و ارزش شرکت‌ها در محاسبه این شاخص می‌پردازیم.

شاخص هم وزن بورس چیست؟

بعد از اینکه بسیاری از فعالان بورس به این عقیده رسیدند که با شاخص کلِ بورس به بینش درستی از وضعیت بورس در زمان حال نمی‌توان دست یافت از سال ۱۳۹۳ شاخص هم وزن بورس برای بورس اوراق بهادار معنای شاخص کل بورس تهران مورد استفاده قرار گرفت. اگر چه شاخص هم وزن به نوعی تابعی از شاخص کل در نظر گرفته می‌شود ولی شیوه محاسبه شاخص هم وزن با شاخص کل، متفاوت است.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن بورس در چیست؟

اگر وارد سایت tsetmc.com شوید در قسمت «دریک نگاه» هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن را می‌توانید مشاهده کنید. در مورد شاخص کل در زیر همان بخش در یک نگاه در بخش «تاثیر در شاخص» لیست تمام نمادهایی را که در شاخص اثر دارند می‌توان مشاهده کرد. در محاسبه عدد نهایی شاخص کل در ابتدا به شرکت‌های بزرگتر، ضریب بزرگتری داده شده است و در مورد شرکت‌های کوچکتر این ضریب کمتر است پس شرکت‌های بزرگ نقش بیشتری در تغییرات شاخص کل بورس تهران دارند.

شاخص هم وزن همانطور که از اسم آن مشخص است، بزرگی و سرمایه شرکت‌ها اهمیت ندارد و در محاسبه شاخص هم وزن به تمام شرکت ها به یک اندازه ضریب و ارزش داده می‌شود و این نحوه ضریب دادن به شرکت ها تفاوت بین شاخص کل و شاخص هم وزن است. یکسان بودن شرکت های مختلف در محاسبه شاخص هم وزن دقت شاخص را در اعلام وضعیت کلی بورس بالا می‌برد و این دقت بیشتر باعث محبوبیت بیشتر شاخص هم وزن شده است.

به چه چیزی از مقایسه شاخص کل و شاخص هم وزن پی می‌بریم؟

• اگر شاخص کل، مثبت ولی شاخص هم وزن با افت همراه بود معنی این موضوع آن است که قیمت سهامِ شرکت های بزرگ، رو به رشد بوده ولی شرکت های کوچک افت در قیمت سهام داشته اند.
• اگر شاخص کل، منفی و شاخص هم وزن مثبت باشد معنی آن، افت در قیمت سهامِ شرکت‌های بزرگ و در عین حال رشد در سهام شرکت‌های کوچک و متوسط است.
• اگر هر دو شاخص کل و شاخص هم وزن منفی باشند، به معنی افت قیمت سهامِ اکثر شرکت‌های کوچک و بزرگ است که این افت در یک زمان اتفاق افتاده است.
• اگر دو شاخص نامبرده هر دو مثبت باشند به معنی رونق کلی در بورس است.

دیگر شاخص های بورس تهران کدامند؟

شاخص‌های دیگری هم در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر کدام به نوبه خود می‌توانند برای افراد راهگشا و مفید باشند و تمام این شاخص ها به تناسب ماهیتی که دارند مزایا و معایب خاص خود را دارند.

از جمله این شاخص ها عبارت است از:

• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
معنای شاخص کل بورس
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص سهام آزاد شناور TEPIX
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص بازده نقدی.TEDPIX

سخن پایانی

در کل همه سرمایه گذاران و معامله گران در بورس نیاز دارند نیم نگاهی به شاخص‌ها داشته باشند و همان طور که گفتیم دو مورد از مهمترین شاخص‌ها در بورس ایران شاخص کل و شاخص هم وزن هستند که بدون توجه به این دو، اصطلاحا کار فعالان بورس لنگ می‌ماند.

شاخص کل همانطور که اشاره شد دید کلی‌تری از بازار به ما می‌دهد و بیشتر برای سرمایه گذاری روی شرکت‌های بزرگ تر مناسب است ولی برای نگاه دقیق‌تر به جزئیاتِ بازار سرمایه، شاخص هم وزن یک شاخص محبوب تر در میان فعالان بورسی است همچنین نوسانات شاخص هم وزن کمتر از شاخص کل است و به نوعی می‌توان گفت ریسک شاخص هم وزن کمتر است. با این شاخص روند تغییرات را بهتر می‌توان رصد کرد و قدرت آنالیز و تصمیم گیری فعالان بورسی را افزایش داد علاوه بر همه اینها سادگی و شفافیت بهتری نسبت به شاخص کل دارد.

و در نهایت اگر علاقه مند به دنیای بئرس هستید پیشنهاد میشود مقاله آموزش بورس از مقدماتی تا فوق حرفه ای ✔(هوش مصنوعی و الگو تریدینگ) را بخوانید.

شاخص بورس چیست؟ از نمودار شاخص بورس چه می‌دانید؟

بورس اوراق بهادار که این روزها جایگاه ویژه‌اي در ميان صاحبان سرمايه پیداکرده است، داراي اصطلاحات ویژگی‌هایی است كه فعالان اين عرصه بايد آگاهي كافي در اين زمينه داشته باشند و به‌اصطلاح عاميانه چم‌وخم آن را بشناسند. شاخص بورس ازجمله فاكتورهاي اصلي بازار بورس به شمار مي‌آيد كه آشنايي با آن و كاربردهايش در روند سرمايه‌گذاري فعالان اين بازار تأثیر بسزايي دارد. در اين گفتار سعي شده اطلاعات لازم براي اينكه بدانيد شاخص بورس یعنی چه و چطور بر مبناي نمودار شاخص بورس سرمايه‌گذاري كنيد؟ ارائه شود.

شاخص صنعت چیست؟ شاخص صنعت مالی چیست؟ منظور از شاخص صنعت خودرو یعنی چه؟ شاخص صنعت دارویی بیانگر چیست؟ همان‌طور که از موضوعات سؤالات مشخص است. در این مقاله می‌خواهیم به تعریف این مفاهیمی مانند شاخص صنعت و شاخص مالی در بورس بپردازیم. اطلاعات پیرامون بازار بورس جهت سنجش و ارزیابی عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کاربرد زیادی دارد و حتی می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید تغییرات احتمالی قیمت‌های سهام را در آینده پیش‌بینی کنید؛ بنابراین اگر می‌خواهیم بدانید شاخص صنعت چیست؟ تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

پیش از آن‌که به اصل مطلب یعنی پاسخ به سؤال شاخص صنعت و شاخص مالی چیست؟ بپردازیم، بهتر است که یک تعریف کلی از شاخص بورس ارائه کنیم تا مفهوم کلمه شاخص برای شما آشکار شود و با بتوانید ادامه مقاله را با آگاهی بیشتری مطالعه کنید.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس، معياري براي سنجيدن و ارزيابي وضعيت عمومي بازار بورس است كه بر مبناي آن مي‌توان گفت روند بازار در يك بازه زماني خاص، مثبت يا منفي بوده، به‌طورکلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. سرمايه‌گذاران برای کسب سود مناسب در خرید يا فروش سهام شرکت‌های بورسی، باید مؤلفه‌های گوناگوني نظير روند قیمت یا بازده سهام شرکت‌ها، سود شرکت در دوره‌های مختلف، روند بازدهی صنعت مربوطه و همچنين وضعیت بازار را بررسي كنند.و همچنین توصیه میکنم مقاله “ معاملات الگوریتمی در بورس چیست ” و “ محاسبه بازده سهام ” را هم بخوانید

تحلیل شاخص‌های مختلف ازجمله شاخص بورس یکی از ابزارهای مهم در ارزیابی بازار سرمایه به شمار مي‌آيد. البته بايد توجه داشته باشيد كه مثبت بودن نمودار شاخص بورس به‌تنهایی دليلي بر كسب سود نيست و باوجود مثبت بودن شاخص بورس هم ممكن است با ضرر مواجه شويد بنابراين هنگام انجام معاملات علاوه بر نمودارشاخص بورس مؤلفه‌های ديگر را نيز موردبررسی قرار دهيد.

شاخص سرمایه‌گذاری

“indexing” نوعی مدیریت منفعل صندوق است. مدیر صندوق به جمع‌آوری سهام در زمان بازار می‌کند یعنی انتخاب اوراق بهادار برای سرمایه‌گذاری و استراتژی برای خرید و فروش آن‌ها، مدیر صندوق پرتفوی ایجاد می‌کند که دارایی‌های آن نشان دهنده اوراق بهادار یک شاخص خاص است. ایده این کار این است که صندوق با تقلید از مشخصات شاخص بورس اوراق بهادار به عنوان یک کل یا بخش گسترده‌ای از آن پرتفوی خود را به عملکرد شاخص نزدیک می‌کند.

از آنجا که نمی‌توانید مستقیماً روی یک شاخص سرمایه‌گذاری کنید، صندوق‌های شاخص برای ردیابی عملکرد آن‌ها ایجاد می‌شوند. این صندوق‌ها شامل اوراق بهاداری هستند که به تقلید از داده‌های یک شاخص می‌پردازند و بدین ترتیب به یک سرمایه‌گذار اجازه می‌دهند درازای پرداخت هزینه، روی عملکرد شاخص شرط بندی کنند.

حامیان صندوق هنگام گردآوری صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری مشترک و ETF سعی در ایجاد نمونه کارهایی دارند که نمایانگر اجزای یک شاخص خاص است. این به یک سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا یک اوراق بهادار را که احتمالاً هم‌زمان با بازار سهام به طور کلی یا با بخشی از بازار افزایش و کاهش یابد، خریداری کند.

شاخص بورس بيانگر چه چيزهايي است؟

شاخص‌ها معمولاً معیارهای رکود یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه را مشخص می‌كنند. به همين دليل فعالان بازار سرمایه با بررسي اين شاخص‌ها می‌توانند به وضعیت کلی بازار اشراف پیداکرده و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها در آینده را پيش‌بيني کنند.

از سوي ديگر سهامداران از طریق شاخص‌ها، مي‌توانند تغییرات یک پدیده را در دو زمان متفاوت با يكديگر مقايسه كنند. به‌طور مثال با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه كرد. شاخصي كه در اخبار راديو و تلويزيون از آن به‌عنوان شاخص بورس نام‌برده مي‌شود، شاخص كل است كه تمامي شركت‌هاي بورس را در برمی‌گیرد. شاخص كل درواقع مهم‌ترین شاخص بورس محسوب مي‌شود.

شاخص بورس در اوراق بهادار

شاخص‌های بورس اوراق بهادار در سراسر جهان، شاخص‌های قدرتمندی برای اقتصاد جهانی و هر کشور هستند. در ایالات‌متحده S&P 500، Dow Jones Industrial Average و Nasdaq Composite سه شاخص قیمت سهام هستند که توسط رسانه‌ها و سرمایه‌گذاران به طور گسترده دنبال می‌شوند.

شاخص قیمت کل نشان دهنده قیمت تمام سهام موجود در بازار است. این شاخص به صورت عددی بیان می‌شود و واحد خاصی نیز ندارد، از این رو نمی‌توان به راحتی تحلیل و تفسیر کرد. برای حل این مشکل روش خاصی وجود دارد. یک سال را در نظر گرفته و به عنوان سال مبنا تعریف می‌کنند. تمام اعداد و ارقام مربوط به شرکت‌ها در این سال پایه نیز به عنوان مبنا در گرفته می‌شوند. هر سال قیمت و اعداد هر شرکت را با توجه به سال مبنا مقایسه کرده و تعیین می‌کنند شرکت چه میزان افزایش یا کاهش داشته است. با این روش نموداری از روند شرکت حاصل می‌شود و میزان افزایش یا کاهش شاخص را مشخص می‌کند. فرمول محاسبه مقدار شاخص قیمت سهام کل به صورت زیر است:

۱۰۰ * ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ / ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه = مقدار شاخص کل بورس

با ‌ضرب قیمت پایانی سهام در تعداد سهام آن شرکت ارزش جاری بازار آن حاصل می‌شود. گاهی اوقات به دلیل برگزاری مجمع عمومی یا به دلایلی برای شفاف‌سازی سهمی بسته می‌شود. در این حالت قیمت پایانی سهم در آخرین روز معامله به عنوان مبنای قیمت آن سهم در نظر گرفته می‌شود. در واقع شاخص کل بورس بیان ‌کننده میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بازار بورس می‌باشد.

تمام سهام موجود در بازار بورس در دو دسته بازار اول و بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی بر اساس معیارهای مختلفی از جمله تعداد سهام، میزان سودآوری، میزان نقد شوندگی سهام و … صورت می‌گیرد. شاخص کل قیمت برای این دو بازار جداگانه محاسبه شده و به عنوان شاخص قیمت سهام بازار اول و شاخص بازار دوم ارائه می‌شود.

توجه داشته باشید منفی یا مثبت بودن شاخص بورس در اوراق بهادار به تنهایی نمی‌تواند تعیین کند که زمان خرید یا فروش سهم خاصی است. بورس بازار بزرگی است که اگر بدون اطلاع از نحوه کار و آشنایی وارد آن شوید ضررهای جبران ناپذیری به شما وارد می‌شود.

شاخص‌ها از مهم‌ترین معیارهای موجود برای بررسی بازار بورس هستند. با استفاده از شاخص‌ها وضعیت سهام در گذشته مشخص شده و برای روزهای آینده نیز تا حدودی قابل پیش‌بینی است. از این رو آشنایی با انواع شاخص و بررسی هرکدام برای سرمایه‌گذاری در بروس بسیار مهم است.

مفهوم شاخص در بازار سرمایه

شاخص یا Index در حقیقت معیاری است که بیانگر تغییرات اقتصاد و یا بازار بورس در آمار است. درباره بازارهای مالی، شاخص به‌عنوان یک سبد فرضی از تمامی سهام معرفی می‌شود که در آن امکان خریدوفروش و معاملات بورسی فراهم است، همچنین می‌توانید میانگین تغییرات قیمت انواع سهام را مشاهده کنید.

هر یک از شاخص‌های در بازار بورس، روش اندازه‌گیری و محاسبه خاص خود را دارند، درنتیجه برای مقایسه دو شاخص متفاوت باید به مقایسه درصد تغییرات شاخص‌ها نسبت به‌روزها و یا ماه‌های قبل پرداخت؛ بنابراین نمی‌توان عدد فعلی آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد. در بین انواع شاخص‌های بازار بورس، می‌توانید از شاخص کل و انواع شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش و ارزیابی عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنید. حتی این امکان برای شما وجود دارد که بتوانید قیمت‌های آینده و تغییرات احتمالی آن‌ها را بررسی کنید.

انواع شاخص‌های بازار بورس شامل شاخص کل قیمت، شاخص هم‌وزن، شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ می‌شود. ما در این مقاله می‌خواهیم بگوییم شاخص صنعت چیست؟ و شاخص مالی چیست؟ همان‌طور که گفتیم می‌توانید از طریق اطلاعاتی که درباره شاخص‌های بورس به دست می‌آورید، قیمت‌های آینده سهام را نیز پیش‌بینی کنید.

شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش بسیاری از اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته می‌شود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص می‌گذارد.

اگر شما هم در بورس سرمایه‌گذاری کرده باشید، حتما اصطلاحاتی معنای شاخص کل بورس مانند شاخص بورس، شاخص کل، شاخص هم وزن و برخی از کلمات مشابه را شنیده‌اید. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که شاخص چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد یا چه فایده‌ای دارد. در ادامه به بررسی مفهوم شاخص می‌پردازیم و انواع شاخص بورس، از جمله شاخص قیمت و بازده نقدی را شرح می‌دهیم.

شاخص چیست؟

نخستین موضوعی که مطرح می‌کنیم، مفهوم کلمه شاخص است. هدف معنای شاخص کل بورس استفاده از شاخص آن است که معیاری برای مقایسه تحولات یک متغیر در طول زمان در دست باشیم. به عنوان مثال فرض کنید بخواهیم بدانیم قیمت محصولات یک بازار نسبت به یک ماه قبل چه تغییراتی کرده است. در این صورت یک راه حل آن است که قیمت‌ها را مقایسه کنیم اما اگر آن بازار بزرگ و پر از محصولات مختلف باشد، معمولا بهتر است از شاخص استفاده کنیم. در این صورت یک لحظه زمانی را مشخص می‌کنیم و آن را عدد 100 در نظر می‌گیریم. با معیار قرار دادن این لحظه زمانی، اعداد به دست آمده برای سایر زمان‌ها را نیز مشخص می‌کنیم. به این ترتیب یک شاخص به دست آمده که معیاری برای سنجش تغییرات در طول زمان به ما ارائه می‌کند.

انواع شاخص بورس

همان طور که گفتیم برخی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد و افراد ناآشنا با بازار سهام، تنها با شاخص کل آشنایی دارند و وقتی حرف از شاخص برای بازار سهام به میان می‌آید، تنها شاخص کل و تغییرات آن به ذهنشان می‌رسد. اما شاخص‌های بازار سهام بسیار بیشتر و متنوع‌تر هستند. این شاخص‌ها دامنه گسترده‌تری دارند و شامل شاخص هم‌وزن، شاخص قیمت و برخی شاخص‌های دیگر می‌شوند.

شاخص قیمت و بازده نقدی

مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش تمام اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته می‌شود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص می‌گذارد. در محاسبه این شاخص باید توجه کرد که کسانی که در شرکت‌های کوچک‌تر بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند، هنگام رشد شاخص کل احتمالا به همان اندازه بازدهی کسب نکرده‌اند. این شاخص وابستگی زیادی به شرکت‌های بزرگ‌تر و عملکرد آنها دارد و هنگام افت و صعود آن دسته از شرکت‌ها بیشتر تغییر می‌کند.

شاخص کل هم‌وزن

به دلیل این که شرکت‌های بزرگ بورسی تاثیر زیادی روی شاخص کل می‌گذارند، برخی از شاخص دیگری استفاده می‌کنند تا تغییرات بازار بهتر درک شود. در شاخص کل هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها برای تاثیرگذاری روی شاخص یکسان فرض می‌شود. این به معنای آن است که شاخص به یک میزان از هر شرکتی تاثیر می‌پذیرد و وزن یک شرکت کوچک با یک شرکت بزرگ برابر است. این شاخص وضعیت کلی بازار را بهتر نشان می‌دهد.

شاخص قیمت در بورس چیست؟

شاخص قیمت از جمله مهمترین شاخص‌های بورس است که روند قیمت کلی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را مورد بررسی قرار می‌دهد. میزان رشد شاخص قیمت در بورس نشان دهنده آن است که قیمت شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار چقدر تغییر کرده است. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که با این تفاسیر، شاخص قیمت با شاخص کل چه تفاوتی دارد؟ درست است که هر دو این شاخص‌ها شرکت‌های یکسانی را مورد بررسی قرار می‌دهند، اما در شاخص کل میزان پرداخت سود سالانه شرکت‌ها هم علاوه بر قیمت در محاسبه منظور می‌گردد، در صورتی که در شاخص قیمت تنها افزایش قیمت‌ها به حساب می‌آید. با این حال، شباهت دو شاخص بالا این است که هم در شاخص کل و هم در شاخص قیمت، شرکت‌های بزرگ‌تر وزن بیشتری در شاخص دارند. به این شاخص TEPIX هم گفته می‌شود.

شاخص TEFIX

یکی دیگر از شاخص‌هایی که مهم است و در این بازار رواج دارد، شاخص TEFIX یا شاخص سهام آزاد شناور است. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که گمان می‌رود در آینده‌ای نه چندان دور مورد معامله قرار گیرند. در واقع مالکان این بخش از سهام یک شرکت دید بلندمدت و حفظ آن سهام را ندارند. برای محاسبه این شاخص باید بگوییم مانند شاخص کل محاسبه می‌شود، البته با این تفاوت که به جای وزن شرکت‌ها و بزرگی و کوچکی آنها از سهام شناور استفاده می‌شود.

شاخص بازار اول و دوم

شرکت‌هایی که در بازار سهام وجود دارند را به طور کلی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول از نظر میزان سرمایه، میزان سودآوری، افراد سهامدار و مواردی از این قبیل سطح بالاتری نسبت به دسته دوم دارند. شرکت‌هایی که وضعیت بهتری دارند و در دسته اول جای دارند، در شاخص بازار اول و مابقی شرکت‌ها در بازار دوم جای می‌گیرند. طبیعتا شرکت‌های دسته اول بزرگ‌تر و معروف‌تر از بازار دوم هستند.

نگاهی به شاخص 50 شرکت بر‌تر

یکی از مهمترین شاخص‌هایی که در بازار مالی هر کشوری وجود دارد، این است که تعدادی از شرکت‌های مطرح آن را در یک فهرست وارد می‌کنند و شاخصی از آنها تشکیل می‌دهند. در بازار سهام ما نیز چنین شاخصی وجود دارد. هر سه ماه معنای شاخص کل بورس یک بار، بورس اقدام به انتشار گزارشی می‌کند که بر اساس آن 50 شرکتی که سهامشان نقدشوندگی بیشتری دارند، در آن درج می‌شود. میانگین ارزش این 50 شرکت را شاخص 50 شرکت برتر می‌گویند.

شاخص 30 شرکت بزرگ

از سوی دیگر، شاخصی هم وجود دارد که به شرکت‌های بزرگ بازار سهام می‌پردازد. هر سه ماه یک بار، بورس 30 شرکتی که بیشترین ارزش را در بورس دارند، فهرست می‌کند. میزان تغییر ارزش این شرکت‌های بزرگ به شاخص 30 شرکت بزرگ معروف است. به دلیل تاثیرگذاری بالای این 30 شرکت معدد و ارزش بالایی که دارند، سمت و سوی بازار سهام از روی تغییرات آنها قابل بررسی است.

شاخص صنعت چیست؟

در بازار سهام شرکت‌های مختلفی وجود دارند که برخی از آنها در صنایع مختلف فعالیت می‌کنند. این شرکت‌های صنعتی در بخش‌های تولیدی مانند ساخت خودرو، محصولات پتروشیمی، فلزات و برخی موارد دیگر کار می‌کنند. برای این که صنعت به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد، از شاخص صنعت استفاده می‌شود. این شاخص، سطح عمومی ارزش سهام شرکت‌های صنعتی را به سرمایه‌گذاران و سهامداران اطلاع می‌دهد و برای تحلیل در این حوزه مناسب است. علاوه بر این، تمام صنعت‌ها در سطح کوچک‌تری نیز شاخص مخصوص به خود را دارند که از جمله آنها می‌توان به شاخص صنعت خودرو یا شاخص محصولات شیمیایی اشاره کرد.

شاخص واسطه‌گری‌های مالی

این شاخص به بررسی وضعیت و عملکرد شرکت‌های فعال در حوزه واسطه‌گری مالی همچون هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها می‌پردازد. در این شاخص ارزش و قیمت سهام این شرکت‌ها بررسی می‌شود.

جمع‌بندی

در بالا به بررسی شاخص‌های مختلف بازار سهام پرداختیم و تا حدودی نیز آنها را شرح دادیم. در پایان می‌خواهیم نکته‌ای را معنای شاخص کل بورس ذکر نماییم. درست است که شاخص‌ها می‌توانند دید خوبی به ما بدهند و در تحلیل بازار یا روند حرکت آن ما را کمک کنند، با این حال باید توجه داشت که ممکن است سهام یک شرکت در مواردی از روند آن شاخص تبعیت نکند. به عبارت دیگر ممکن است در یک شاخص نزولی، سهامی با صعود و در یک شاخص صعودی، سهامی با افت ارزش داشته باشیم.