نماد اختیار معامله خرید

اگر قیمت کالا تا زمان سررسید مطابق با پیش‌بینی خریدار اوراق تغییر کند، وی می‌تواند از اختیار معامله خود استفاده کرده و از تفاوت قیمت‌ها سود کسب کند. اگر خریدار اوراق از معامله صرف نظر کند، قیمتی که برای خرید اوراق پرداخت کرده است، ضرر وی و سود طرف مقابل خواهد بود.شاید تعریف کلی اوراق اختیار کمی مبهم به نظر برسد. اما جای نگرانی نیست. در ادامه انواع این اوراق را با مثال‌هایی ساده بیشتر توضیح می‌دهیم.

استراتژی معاملاتی ترکیبی

در قسمت هشتم از سری آموزش های اختیار معامله به استراتژی خرید اختیار خرید (Long call option) و استراتژی فروش اختیار خرید( Short call option) و توضیح اهرم پرداخته شد در این مقاله نیز به انواع استراتژِی های ترکیبی معاملات آپشن خواهیم پرداخت و انواع استراتژِی معاملات ترکیبی را در آینده بررسی خواهیم کرد.

استراتژی های ترکیبی برای این تشکیل شدند که معامله گران بازار آپشن بتوانند ریسک ها و سود های مشخصی را تجربی کنند .

یعنی بتوانند با بهره گیری از چند پوزیشن با خاصیت ها و ویژگی های متفاوت ،قبل از ورود به معامله ، میزان سودهای خود را معین و زیان های خود را نماد اختیار معامله خرید مشخص کنند و آنها را مدیریت کرده و درست تصمیم بگیرند

انواع استراتژی های ترکیبی :

این استراتژی ها یا بر اساس اختلاف قیمت اعمال هستند و یا بر اساس اختلاف تاریخ سر رسید:

استراتژِی هایی که براساس قیمت اعمال درست شده اند بر دو قسم هستند : 1 استراژی نماد اختیار معامله خرید هایی با دو قرارداد اختیار معامله 2 استراتژی هایی با چند اختیار معامله

استراتژی هایی که با دو اختیار معامله طراحی شده اند خود بر دو قسم هستند : 1 صعودی 2 نزولی

استراتژی هایی که با چند اختیار معامله طراحی شده اند بر دو قسم هستند : 1 پروانه ای 2 کندری

استراتژی هایی که براساس اختلاف تاریخ سر رسید طراحی شده اند بر دو قسم هستند: 1 قطری 2 تقویمی

استراتژی اول : فروش اختیار خرید ( )

وقتی در تحلیل سهم پایه به این نتیجه رسیدید که امکان ریزش سهم یا صعود سهم وجود دارد و شما قصد پوشش ریسک و محدود کردن زیان خود در معامله این قرارداد اختیار معامله را داشته باشید باید از این استراتژی استفاده کنید.

در این استراتژی هم باید سهم پایه را خریداری کنید و هم باید اختیار خرید همان سهام پایه را فروخت چرا که اگر سهم از قیمت اعمال پایین نماد اختیار معامله خرید تر برود دیگر خریدار اقدام به اعمال نخواهد کرد و ضرری که شامل حال شما خواهد شد به دلیل دریافت پریمیوم از خریدار کمتر خواهد شد و اگر قیمت سهم صعودی باشد و تا قبل از رسیدن به قیمت سر به سری خریدار که اعمال نخواهد کرد ، سود شما هم از سهم پایه خواهد بود و هم از پریمیومی که دریافت کرده اید و اگر قیمت سهم به بالاتر از قیمت سر به سری خریدار رسید یعنی قیمتی که خریدار در سود قرار گرفته است و امکان دارد که اعمال کند و فروشنده باید به ضمانت خود پایبند باشد . در این حالت اگر به تاریخ سر رسید رسیدیم و خریدار نیز اعمال کند شما باز هم میزان زیان خود را کم کرده اید چرا که هم پریمیوم دریافتی داشته اید و هم سهام خود را در سود فروخته اید

فرض کنید سهمی باشد که قیمت آن 1000تومان است و شما نمیدانید که آیا صعود خواهد کرد یا نزول خواهد کرد ؟ در این صورت هم سهام این نماد را خریداری کرده اید و هم اختیار خرید این نماد را فروخته اید . فرض کنید اختیار فروش شما به این شرح باشد : پریمیوم دریافتی شما 2میلیون تومان ،قیمت پریمیوم 200تومان (یعنی شما 10هزار حجم فروخته اید و پریمیوم 2 میلیونی دریافت کرده اید) ، قیمت اعمال 1500تومان و تاریخ سر رسید هم دو ماه آینده باشد . مقدار سهامی هم که شما در بازار بورس خریده اید 10 هزار برگه سهم است که معادل 10 میلیون تومان میشود چرا که هر برگه سهم 1000تومان بود.

حالات مختلفی که امکان دارد رخ دهد در تاریخ سر رسید :

1 قیمت سهم تا تاریخ سر رسید (دوماه آینده) نزول کند و به 800تومان برسد:

در این فرض شما چون سهام را در قیمت 1000تومان خریداری کرده اید و الان به 800 تومان رسیده است در هر برگه سهم 200تومان زیان کرده اید یعنی 10هزار برگه سهم که شما خریدید را باید ضربدر 200تومان کنیم تا زیان شما در سهم مشخص شود که میشود 2 میلیون تومان زیان شما . ولی نکته مهم در این استراتژی اینجاست که شما با فروش اختیار خرید این نماد و دریافت 2 میلیون تومان پریمیوم از خریدار ، زیان خود را به صفر رساندید در واقع این استراتژی در زیان شما نوعی محافظت ایجاد کرده است و مانع از زیان شما شده است.

نکته : باتوجه به عدم اعمال خریدار در این مواقع که سهم نزولی شده است و اختیار خرید در زیان است ، فروشنده میتواند با یک ترفند زیرکانه خود اختیار خرید را (که قیمت پریمیوم آن به کمترین حد خود رسیده است ) بفروشد و سهام خود یا پول نقد خود که به عنوان تضمین نزد سازمان بورس بلوکه شده بود را آزاد کند . در این صورت میتواند زود سهام خود را در بازار بورس به فروش رساند و از زیان بیشتر جلوگیری کند.

2 قیمت سهم تا تاریخ سر رسید ( دو ماه آینده ) صعود کند و به 1500تومان برسد :

در این فرض شما در هر برگه سهم به میزان 500 تومان سود کرده اید چرا که شما 10هزار برگه سهم را در قیمت 1000تومان خریداری کرده بودید و الان قیمت سهم به 1500 تومان رسیده است یعنی میزان سود شما در سهام 5 میلیون تومان است . ولی با توجه به اینکه شما با فروختن اختیار خرید همین سهم 2 میلیون تومان به عنوان پریمیوم دریافت کرده اید ، پس سود شما در واقع 7 میلیون خواهد بود . چرا که خریدار قطعا در قیمت 1500تومان اعمال نخواهد کرد چرا که در بازار سهام هم این نماد با قیمت 1500تومان در حال معامله است و در واقع این اختیار خرید به زیان خریدار شده است چرا که پریمیوم پرداخت کرده ولی از معامله استفاده نکرده است .

3 قیمت سهم تا تاریخ سر رسید ( دو ماه آینده ) به 2000تومان صعود کند :

در این فرض خریدار اختیار خرید اقدام به اعمال خواهد کرد یعنی از شما 10هزار برگه سهم را به قیمت 1500تومان طلب خواهد کرد و شما که 10هزار برگه سهم را در قیمت 1000تومان خریده اید باید به او 1500تومان بفروشید که او در بازار 2000تومان بفروشد و 500تومان سود کند . در این فرض شما باز هم در هر برگه سهم 500 تومان سود کردید یعنی 5میلیون تومان به علاوه اینکه شما پریمیوم دریافتی به مبلغ 2میلیون تومان هم داشته اید که مجموع سود شما به 7 میلیون خواهد رسید.

نکته :اگر تا قبل از تاریخ سر رسید متوجه این مطلب شدید که سهم روند صعودی خواهد داشت میتوانید پیش از اعمال خریدار ، با خرید اختیار خریدی که قبلا فروخته اید ، خود را از معامله قبلی خارج کرده و ضمانتی که به عنوان وجه تضمین ، سازمان از شما گرفته است را ( حال چه تضمین شما سهام باشد یا وجه نقد) آزاد کنید و به سهام خود اجازه رشد بیشتری بدهید تا سود بیشتری کسب کنید .

اختیار معامله چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

اختیار معامله یا Option ، اصطلاحی است که معمولا توسط فعالان بازار سهام استفاده می‌شود. این قرارداد میان خریدار و فروشنده نوشته می‌شود به صورتی که دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله مشخصی را انجام دهند. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

به شما حق می‌دهیم که احساس سردرگمی ‌داشته باشید، مفهوم اختیار معامله یکی از پیچیده ترین مفاهیم بازار سرمایه است اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده می‌کنیم; در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش بینی کرده و آنها را ارزش گذاری کنیم.اجازه بدهید با چند مثال مفهوم اختیار معامله را به ساده ترین صورت توضیح دهیم.

از قضیه تالس تا اختیار معامله

شاید بتوان گفت تالس ( فیلسوف اهل میلیتوس) اولین کسی است که از اختیار معامله استفاده کرده است. شهر میلیتوس در غرب ترکیه امروز درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن کشی از آن از شغل‌های رایج آن روزگار بوده است. به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولید کنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند. تالس با صاحبان دستگاه‌های روغن کشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت می‌شدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاه‌های روغن کشی را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاهها باشد و تالس ادعایی بابت ان نداشته باشد.

سال بعد که زیتون‌ها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاه‌ها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاه‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند. خب حالا این سوال پیش می‌آید که چرا صاحبان دستگاه‌ها با این معامله موافقت کردند؟ دلیل اصلی وجود ابهام در آینده کاری آنها بود. آنها نمی‌دانستند که در سال بعد می‌توانند قرارداد‌های خوبی ببندند یا خیر، پس ابهام آینده را ارزش گذاری کردند; به این معامله اختیار خرید (Call Option) می‌گوییم.

هر وقت دوست داشتی از پارکینگ استفاده کن

یک مثال دیگر پرداخت حق پارکینگ است، فرض کنید شما پارکینگ یک مرکز تجاری یا مسکونی را برای مدت مثلا یک سال در قبال مبلغ مشخصی اجاره می‌کنید. شما این اختیار را دارید که از پارکینگ استفاده کنید یا خیر. اما مبلغ توافق شده را در همان ابتدای سال پرداخت می‌کنید و صاحب پارکینگ هم متعهد است که در این یک سال هر وقت خواستید پارکینگ را در اختیار شما قرار دهد. شما با این کار ابهام نداشتن پارکینگ در طول یک سال را با پرداخت مبلغی به حداقل رسانده‌اید.

رزرو هتل و اختیار معامله

بیشتر هتل‌ها این امکان را برای مشتریان فراهم می‌کنند که با پرداخت مبلغی به عنوان اجاره، امکانات و خدمات مورد نظر خود را برای مدت زمان خاص مثلا شش ماهه یا یک ساله رزرو کنند.در این حالت حتی در شلوغ ترین زمان استفاده از هتل‌ها هم خیالتان راحت است که هتل همیشه جایی را برای شما خالی می‌گذارد و اگر هم از امکانات استفاده نکنید، پول پرداخت شده در اختیار هتل است و شما حقی نسبت به آن ندارید. ذخیره سازی سلول‌های بنیادی، اجاره پرواز چارتر، پیش خرید تورهای مسافرتی، خرید بیمه عمر یا شخص ثالث همگی نوعی اختیار معامله است که در زندگی از آنها استفاده می‌کنیم.

حالا با توجه به مثال‌های بالا می‌توانیم بگوییم اختیار معامله باید 4 اصل زیر را داشته باشد:

• نوع اختیار معامله مشخص باشد ( اختیار خرید یا اختیار فروش)(Call or Put Options)
• زمان سررسید (Expiration Date) که خریدار می‌تواند از حق اختیار خود استفاده کند.
• قیمت اعمال (Strike Price) که در زمان سررسید، خرید یا فروش بر اساس آن صورت می‌گیرد.
• قیمت اختیار (Premium) که همان مبلغی است که در ابتدا خریدار بابت حق اختیار پرداخت می‌کند.

انواع اختیار معامله

1- اختیار خرید

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.

2- اختیار فروش

این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

انواع سبک اعمال اختیار معامله

1- اختیار معامله اروپایی

در اختیار معامله اروپایی، خریدار در سررسید زمان مشخص شده می‌تواند از اختیار خود استفاده کند و قبل از سررسید نمی‌تواند. به عنوان مثال اگر قرارداد اختیار معامله یک ساله بسته شده باشد، خریدار در پایان یک سال می‌تواند حق اختیار خود را اعمال کند.

2- اختیار معامله آمریکایی

در اختیار معامله امریکایی خریدار در طول نماد اختیار معامله خرید زمان مشخص شده، اگر احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود می‌تواند سود بیشتری به دست آورد، از اختیار خود استفاده می‌کند و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده به پایان برسد. اختیار معامله آمریکایی نسبت به نوع اروپایی ریسک بالاتری دارد و به همین دلیل قیمت بیشتری برای آن تعیین می‌شود.

سود و زیاد خریدار و فروشنده چگونه محاسبه می‌شود؟

در معاملات اختیار معامله با دو گروه خریداران (Holder) و فروشندگان (Writer) طرف هستیم. هر دو گروه می‌توانند اختیار خرید یا فروش را در اختیار داشته باشند. سود خریداران اختیار معامله (خرید دارایی یا فروش آن فرقی ندارد) نامحدود است، و میزان زیان همان مقدار مبلغی است که در ابتدا در برابر خرید حق اختیار پرداخت کرده اند. سود فروشندگان اختیار معامله (فروش دارایی یا خرید آن فرقی ندارد) محدود است. در واقع همان میزانی است که در ابتدا در ازای اعطای حق اختیار از خریدار دریافت کرده اند، اما اگر نتوانند پیش بینی خوبی از آینده داشته باشند ممکن است متحمل ضرر بسیار زیادی شوند.

مزایای قرارداد اختیار معامله

1- زمان بخرید

با توجه به اینکه در قراردادهای اختیار معامله بازه زمانی در نظر گرفته می شود، سرمایه گذار یا همان خریدار این فرصت را دارد که برای تصمیم گیری مناسب زمان بخرد. خریدار می تواند تصمیم خود مبنی بر خرید یا فروش را تثبیت کند و در مدت زمان باقیمانده تصمیم بگیرد که چه زمانی سهام خود را بفروشد و یا نگه دارد.

2- ریسک معامله را کاهش دهید

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم اختیار معامله در واقع این امکان را به ما می‌دهد که با پیش بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل خود برسانیم و میزان ریسک پذیرفته شده ارزش گذاری کنیم. در اختیار معامله خریدار فقط به میزان هزینه ای که برای خرید حق اختیار پرداخت کرده است، متضرر می شود.

3- درآمد کسب کنید

سرمایه گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.

4- با نقدینگی کمتر،سود بیشتر کسب کنید

آورده اولیه خریدار یا سرمایه گذار در قراردادهای اختیار معامله، همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.

به مثال زیر دقت کنید:

فرض کنید سرمایه گذار با پرداخت ۵۰۰۰ ریال اختیار خرید ۱۰ هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی ۳۳۰۰ ریال با سررسید شش ماهه خریداری می کند. با رشد گروه خودرویی فرض کنید قیمت هر سهم ایران خودرو در سررسید به ۴۰۰۰ ریال رسیده است . در این صورت خریدار اختیار با اعمال اختیار خود مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰=(۱۰۰۰۰*(۳۳۰۰-۴۰۰۰)) ریال سود در مقابل پرداخت ۵۰۰۰ ریال دریافت می کند و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ ۵۰۰۰ ریال متحمل زیان ۷۰۰۰۰۰۰ ریالی می شود. در انتها می توان گفت توانایی پیش بینی آینده بازار، استمرار در انجام این نوع معاملات، استعداد تحلیل بازار و نگاه رو به جلو عواملی هستند که موجب می شوند افرادی که در این نوع معاملات وارد می‌شوند بتوانند در دراز مدت سود خوبی کسب کنند و قدرت ارزش گذاری ابهامات آینده را در خود تقویت کنند. برای مطالعه مقاله آشنایی با ریسک سرمایه گذاری در طلا کلیلک کنید.

اوراق اختیار معامله و کاربردهای آن

اوراق اختیار معامله به این دلیل که به معامله گر حق انتخاب می‌دهد، می‌تواند یکی از گزینه‌های جذاب بازار سرمایه باشد. شاید ملموس‌ترین مثال برای اوراق اختیار معامله همان پیش پرداخت‌ها باشد. فرض کنید قصد دارید برای تعطیلات نوروز یک هفته را در هتل دلخواه‌تان بگذرانید. اگر از قبل برای یکی از اتاق‌ها پیش پرداخت بدهید، حق استفاده از هتل را دریافت کرده‌اید و در تعطیلات، حتی اگر هتل در شلوغ‌ترین حالت ممکن باشد و هیچ اتاق خالی نداشته باشد، شما می‌توانید با خیال آسوده از اتاق خود استفاده کنید. اما اگر بنا به هر دلیلی نتوانید خود را به هتل برسانید، مبلغی که بعنوان پیش پرداخت هزینه کرده‌اید را از دست می‌دهید.

اوراق اختیار معامله نیز عملکرد مشابهی دارند. شما می‌توانید مبلغی را با انگیزه پوشش ریسک یا کسب سود برای خرید اوراق بهادار در بورس ایران پرداخت کنید و از شرایط اوراق بهره ببرید یا از اوراق چشم‌پوشی کنید که در این‌جا مبلغی که برای خرید اوراق پرداخت کرده‌اید، قابل بازگشت نیست. در ادامه معاملات این اوراق را مفصل‌تر توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

اوراق اختیار معامله چیست؟

اوراق اختیار معامله یا option یکی از ابزارهای معاملاتی بورس کالا است. پس از یک کالای پایه برای قیمت‌گذاری استفاده می‌کند. یعنی می‌توان روی دارایی‌های متفاوتی مثل سهام، انواع کالاها، ارز و حتی نرخ بهره و وام بانکی اوراق اختیار صادر کرد.این اوراق، همانطور که از نام آن مشخص است، این اختیار را به دارنده اوراق می‌دهد که معامله را انجام دهد یا از آن صرف نظر کند. یعنی اگر اوراق اختیار معامله را بخرید، تا زمان سررسید می‌توانید معامله را با قیمتی که از پیش تعیین کرده‌اید،

انجام دهید و در صورت نوسان قیمت یا هر دلیل دیگری، از اختیار خود برای عدم انجام معامله استفاده کنید. هم‌چنین در صورتی که از یک قرارداد اختیار خرید/فروش استفاده کنید، می‌توانید با ثبت یک قراداد اختیار فروش/خرید مشابه، موقعیت خود را ببندید و از بازار خارج شوید.ریسک این معاملات تنها مبلغی است که بابت معامله اوراق پرداخت می‌شود. زمانی که اوراق اختیار معامله خرید و فروش می‌شود، قیمت هر واحد کالای معامله‌ای برای تاریخ سررسید تعیین می‌شود.

اگر قیمت کالا تا زمان سررسید مطابق با پیش‌بینی خریدار اوراق تغییر کند، وی می‌تواند از اختیار معامله خود استفاده کرده و از تفاوت قیمت‌ها سود کسب کند. اگر خریدار اوراق از معامله صرف نظر کند، قیمتی که برای خرید اوراق پرداخت کرده است، ضرر وی و سود طرف مقابل خواهد بود.شاید تعریف کلی اوراق اختیار کمی مبهم به نظر برسد. اما جای نگرانی نیست. در ادامه انواع این اوراق را با مثال‌هایی ساده بیشتر توضیح می‌دهیم.

انواع اوراق اختیار از نظر نوع قرارداد

اوراق اختیار معامله به طور کلی به دو نوع اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش تقسیم‌بندی می‌شود. هر یک از این اوراق می‌توانند خریداری یا فروخته شوند. جهت اطلاع از نحوه صحیح خرید و فروش بورس کالا را از طریق این مقاله آموزش ببنید.

اوراق اختیار خرید(call option)

برای تعریف این اوراق از مفاهیم کلی و پیچیده صرف نظر می‌کنیم و آن را با یک مثال ساده در بازار سهام توضیح می دهیم.فرض کنید سهام یک شرکت در حال حاضر با قیمت ۱۲۰۰ تومان معامله می‌شود. از طرفی شما پیش‌بینی کرده‌اید که قیمت سهم در ماه‌های آینده افزایش خواهد یافت. بنابراین در یک قرارداد اختیار خرید اروپایی، توافق می‌کنید که ۳ ماه دیگر، ۲۰۰۰ سهم از این شرکت را با قمیت هر سهم ۱۳۰۰ تومان بخرید و بابت اختیار خرید هر سهم ۵۰ تومان پرداخت کرده‌اید.

درنتیجه شما یک قرارداد اختیار خرید با سررسید ۳ ماهه و قیمت ۱۰۰ هزار تومان خریداری کرده‌اید.در زمان سررسید، اگر پیش‌بینی شما درست از آب دربیاید و قیمت هر سهم افزایش یابد، مثلا به ۱۴۰۰ تومان برسد، شما می‌توانید از اختیار خرید استفاده کنید و هر سهم را به قیمت توافق شده ۱۳۰۰ تومان خریده و به قمیت ۱۴۰۰ تومان در بازار بفروشید. در این‌جا شما به عنوان خریدار ۱۰۰ تومان به ازای هر سهم سود کرده‌اید که اگر قیمت خرید اوراق اختیار خرید را از آن کم کنیم، سود خالص شما برای هر سهم ۵۰ تومان و برای ۲۰۰۰ سهم ۱۰۰ هزار تومان خواهد بود.

اما اگر قیمت هر سهم کاهش یابد، مثلا به ۱۰۰۰ تومان برسد، شما به عنوان خریدار می‌توانید از اختیار معامله خود صرف نظر کنید. چون منطقی نیست که سهم را با قمیت ۱۳۰۰ تومان بخرید و با قیمت ۱۰۰۰ تومان بفروشید. در اینجا ۱۰۰ هزار تومان پولی که بابت خرید اوراق اختیار خرید پرداخت کرده‌اید، ضرر شما و سود فروشنده خواهد بود.

اوراق اختیار فروش(put option)

اوراق اختیار فروش نیز عملکردی مشابه با اوراق اختیار خرید دارند. فرض کنید سهمی در حال حاضر با قیمت ۹۰۰ تومان در حال معامله بوده و پیش‌بینی شما برای این سهم، کاهش قیمت آن طی ۶ ماه آینده باشد. بنابراین در یک قرارداد اختیار فروش اروپایی با سررسید ۶ ماهه، توافق می‌کنید که ۲۰۰۰ سهم این شرکت را با قمیت هر سهم ۱۰۰۰ تومان بخرید و بابت اختیار فروش هر سهم ۴۰ تومان پرداخت کرده‌اید.

در زمان سررسید، اگر پیش‌بینی شما درست باشد و قیمت سهم کاهش یابد، مثلا به ۸۵۰ تومان برسد، شما می‌توانید ۲۰۰۰ سهم این شرکت را به قیمت ۸۵۰ تومان بخرید و بر اساس اختیار فروش خود، به قمیت ۱۰۰۰ تومان بفروشید. در نتیجه هر سهم ۱۵۰ تومان سود برای شما دارد که با کسر مبلغ اختیار فروش، سود خالص شما برای هر سهم ۱۱۰ تومان و برای ۲۰۰۰ سهم، ۲۲۰ هزار تومان خواهد بود.

اما اگر قیمت سهم افزایش یابد، مثلا به ۱۰۵۰ تومان برسد، شما نماد اختیار معامله خرید می‌توانید از اختیار فروش خود صرف نظر کنید. زیرا خرید سهم با قمیت ۱۰۵۰ تومان و فروش در قمیت ۱۰۰۰ تومان عاقلانه نیست. در این‌جا ۸۰ هزار تومانی که برای خرید اوراق اختیار فروش پرداخت کرده‌اید ضرر شما و سود فروشنده خواهد بود.

انواع اوراق اختیار از نظر نحوه اعمال شرایط

• اروپایی: در اوراق اختیار معامله اروپایی، شما می‌توانید تنها در تاریخ سررسید اوراق را معامله کنید. یعنی اگر قرارداد اختیار شما سررسید ۳ ماهه دشته باشد و قیمت در اواسط ماه دوم به قمیت مورد نظر شما رسیده باشد، شما نمی‌توانید از قرارداد استفاده کنید و باید تا پایان ماه سوم صبر کنید.
• آمریکایی: در اوراق اختیار معامله آمریکایی شما می‌توانید در هر زمان، از زمان معامله اوراق تا زمان سررسید، از شرایط اوراق استفاده کنید.

مثلا اگر اوراق اختیار فروش با سررسید یکساله را خریده باشید و قیمت در ماه دهم به قیمت هدف شما رسیده باشد، می‌توانید در همان ماه دهم از شرایط اوراق استفاده کنید و نیازی نیست تا پایان سال صبر کنید.

انواع قراردادهای اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله بر اساس دارایی پایه به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه این قراردادها را با هم بررسی می‌کنیم.

اختیار معامله سهام

نوعی قرارداد است که در آن اختیار معامله روی سهم‌ها اعمال می‌شود. این نوع اختیار معامله می‌تواند روی سهم‌های مختلف بورسی و فرابورسی اجرا شود.

اختیار معامله شاخص

در این حالت، اختیار معامله روی شاخص اعمال می‌شود. یعنی پیش‌بینی‌ها در مورد تغییرات شاخص خواهد بود. این نوع قرارداد بیشتر در بازار سرمایه آمریکا استفاده می‌شود.

اختیار معامله اوراق قرضه

قراردادهای اختیاری است که روی اوراق قرضه منتشر می‌شوند. این قراردادها بیشتر در بازار فرابورس و برای اوراق قرضه دولتی استفاده می‌شوند.

اختیار معامله نرخ بهره

در این قراردادها، از نرخ بهره به عنوان دارایی پایه استفاده می‌شود و سود و زیان بر اساس تفاوت نرخ بهره موجود و نرخ بهره پیش‌بینی شده محاسبه می‌شود.

اختیار معامله ارزی

در این‌جا از ارزهای متفاوت به عنوان دارایی پایه قرارداد اختیار معامله استفاده می‌شود. این قرارداد بیشتر توسط شرکت‌ها برای پوشش ریسک تغییرات ارز استفاده می‌شود.

اختیار معامله کالا

در این معاملات از کالاهای خاصی مانند نفت، طلا، گندم و غیره استفاده می‌شود. در ایران از سکه و زعفران به عنوان کالا پایه اوراق اختیار کالا استفاده شده و تغییرات قیمت این کالاها مبنای سود و زیان قرار می‌گیرد.

اختیار معامله قرارداد آتی

این نوع قرارداد یکی از ابتکارات بازار سرمایه است که در آن قرارداد اختیار معامله روی قراردادهای آتی اعمال می‌شود. یعنی قرارداد آتی به عنوان دارایی پایه در نظر گرفته می‌شود. در این‌جا اگر از اختیار خرید/فروش استفاده کنید، در واقع اختیار ورود به یک موقعیت خرید/فروش در قرارداد آتی را با یک قیمت توافقی بدست خواهید آورد.

انواع دیگری از قراردادهای اختیار معامله نیز وجود دارند که در آن‌ها از آب، برق، آلودگی هوا و غیره به عنوان دارایی پایه استفاده می‌شود. مثلا ممکن است یک قرارداد اختیار معامله روی وضعیت جوی منتشر شود. شاید کمی عجیب بنظر برسد اما از آن‌جا که شرایط جوی روی فعالیت‌های اقتصادی تاثیر گذار است، می‌توان با انتشار اوراق اختیار بر روی آب وهوا به نوعی پوشش ریسک انجام داد و خود را در برابر بلایای طبیعی مانند سیل و طوفان و غیره بیمه کرد.

آیا قراردادهای اختیار همیشه سود ده هستند؟

همانطور که در مثال‌های بالا توضیح دادیم، اگر قیمت مطابق با انتظارات خریدار اوراق حرکت نکند، معاملات اختیار می‌تواند ضررده باشد. بنابراین تضمینی برای سودآوری وجود ندارد. بر همین اساس از ۳ اصطلاح برای نتیجه معاملات اوراق اختیار استفاده می‌شود:

• در سود: اصطلاح «در سود» یا «با قیمت» زمانی به کار می‌رود که خریدار اوراق با استفاده از شرایط اختیار معامله به سود رسیده باشد.
• بی‌تفاوت: اصطلاح «بی‌تفاوت» یا «بی‌قیمت» زمانی است که فرد خریدار با اعمال شرایط اختیار معامله نه به سود رسیده باشد و نه ضرر کرده باشد. در این‌جا تفاوتی بین قیمت جاری کالا و قیمت پیش‌بینی شده خریدار وجود ندارد. بنابراین سود یا ضرری نیز وجود نخواهد داشت.
• در زیان: اصطلاح «در زیان» یا «بی‌قیمت» نیز زمانی استفاده می‌شود که دارنده اوراق با استفاده از شرایط اختیار معامله به زیان برسد. اگر چه معمولا دارنده اوراق در زمان زیان، از اختیار معامله خود استفاده نمی‌کند.

نمادها در اوراق اختیار معامله

نام گذاری اوراق اختیار معامله بر اساس نام کالا و تاریخ سررسید آن است. به عنوان مثال نماد زعفران با سررسید دی ماه ۱۳۹۹ به صورت SAFDY99 نوشته می‌شود.

نام نمادهای معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش پاکشو و افق تغییر کرد

اطلاعیه تغییر مشخصات نمادهای معاملاتی قرارداد های اختیار معامله خرید و فروش سهام شرکت‌های گروه صنعتی پاکشو (پاکشو) و فروشگاههای زنجیره ای افق کوروش (افق) برای سررسید بهمن ماه ١٣٩٨ در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران منتشر شد.

بورس24 : اطلاعیه تغییر مشخصات نمادهای معاملاتی قرارداد های اختیار معامله خرید و فروش سهام شرکت‌های گروه صنعتی پاکشو (پاکشو) و فروشگاههای زنجیره ای افق کوروش (افق) برای سررسید بهمن ماه 1398 در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران منتشر شد.

به اطلاع کلیه فعالان محترم بازار سرمایه می رساند، پیرو اطلاعیه‌های شماره 181/60023 و 181/60021 مورخ 1398/03/07 منتشره در سایت بورس اوراق بهادار تهران، نام فارسی نمادهای معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر روی سهام شرکت‌های گروه صنعتی پاکشو (پاکشو) و فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش (افق) در سررسید بهمن‌ماه 1398، به شرح زیر تغییر یافته است و شروع معاملات اختیارمعامله‌های مذکور به روز شنبه مورخ 18/03/1398 موکول خواهد شد. اطلاعات مربوط به نماد قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر روی سهام شرکت گروه صنعتی پاکشو (نماد اختیار معامله خرید پاکشو) در سررسید بهمن‌ماه 1398، به شرح پیوست است:

آغاز خرید و فروش اختیار معامله 4 غول بورس تهران

اکوایران: شرکت بورس اوراق بهادار تهران روز چهارشنبه در اطلاعیه‌هایی اعلام کرد که دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش سهام شرکت‌های ایران خودرو، سایپا و بانک‌های تجارت و صادرات آغاز شد.

مطابق اعلام شرکت بورس دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر سهام شرکت ایران خودرو با نماد معاملاتی «خودرو» در سررسید مرداد ۱۴۰۱، از امروز، چهارشنبه ۵ مرداد ۱۴۰۱ در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد.

همچنین، از امروز دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر سهام شرکت سایپا با نماد معاملاتی «خساپا» در سررسید آبان ۱۴۰۱، در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران آغاز می‌شود.

براساس اطلاعیه دیگر شرکت بورس تهران، دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر سهام بانک صادرات ایران با نماد معاملاتی «وبصادر» در سررسید آبان ۱۴۰۱، از امروز در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران آغاز می‌شود.

همچنین، دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر سهام بانک تجارت با نماد معاملاتی «وتجارت» در سررسید مهر ۱۴۰۱، از امروز، در بازار مشتقه بورس اوراق بهادار تهران آغاز می‌شود.

براساس این اطلاعیه‌ها،‌دوره معاملاتی قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش بر سهام این ۴ شرکت تنها به صورت برخط بوده و صرفاً از طریق کارگزارانی که مجوز معاملات برخط در این بازار را دارا باشند، قابل انجام است.

همچنین، ضوابط وجه تضمین با توجه به راه‌اندازی سامانه مدیریت ریسک و امکان محاسبات وجوه تضمین براساس «ضوابط وجه تضمین قرارداد اختیار معامله در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران»، اتخاذ موقعیت باز فروش در قراردادهای اختیار معامله، به شرط کفایت وجوه تضمین، برای تمامی فعالان بازار سرمایه امکانپذیر است.