انواع بازار سرمایه

توجه و اطلاعات کمتری در مورد شرکتهای بازار سرمایه خصوصی وجود دارد و این امر سرمایه گذاری را به ویژه برای سرمایه گذاران کوچکتر دشوار می کند. در بازارهای خصوصی، نقدینگی کمتری وجود دارد، به این معنی که خرید و فروش اوراق بهادار دشوارتر است.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که انواع بازار سرمایه در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به انواع بازار سرمایه بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش انواع بازار سرمایه آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به انواع بازار سرمایه بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه، بازاری است که در آن پس انداز کنندگان، بنگاه های اقتصادی و سایر نهادهای مالی فعال در این بازار برای بلند مدت با یکدیگر مبادله مالی انجام می دهند. یعنی به عنوان مثال پس انداز کنندگان با خرید انواع ابزارمالی یا اوراق بهادار بلند مدت رایج در بازار سرمایه، با هدف کسب سود بیشتر و سرمایه گذاری مالی اقدام به مبادله می کنند و بنگاه های اقتصادی با هدف تامین مالی، اوراق بهادار مورد تقاضا در این بازارها را منتشر می کنند و به پس انداز کنندگان می فروشند.

بازار سرمایه متشکل از بازارهای اولیه و بازارهای ثانویه است. بازارهای اولیه با تجارت اوراق بهادار جدید سهام و سایر اوراق بهادار سرو کار دارند، در حالی که بازار ثانویه با مبادله اوراق بهادار موجود یا قبلاً منتشر شده سروکار دارد.

هدف بازارهای سرمایه

بازارهای سرمایه به دنبال بهبود کارایی معاملات هستند. این بازارها کسانی را که صاحب سرمایه هستند و کسانی که به دنبال سرمایه هستند، با هم در یکجا جمع می کنند و محلی را فراهم می کنند که اشخاص اقتصادی بتوانند اوراق بهادار را مبادله کنند. نکته ی قابل توجه و جالب این است که بیشتر بازارها در مراکز عمده مالی از جمله نیویورک، لندن، سنگاپور و هنگ کنگ متمرکز شده اند.

نکته: شرکت های مالی که بیشتر در بازارهای خصوصی و غیر دولتی درگیر هستند، بخشی از بازار سرمایه هستند. این ها شامل بانک های سرمایه گذاری، خصوصی و بنگاه های سرمایه گذاری خطرپذیر در مقابل فروشندگان کارگزار و مبادلات عمومی می باشند.

انواع بازار سرمایه

بازارهای سرمایه در درجه اول دارای دو نوع اوراق بهادار می باشند:

1. اوراق بهادار سهام
2. اوراق بدهی

هر دو نوع، سرمایه متفاوتی هستند که بازده و ریسک های مختلفی را به سرمایه گذاران ارائه می دهند و تعهدات متفاوتی را برای استفاده کنندگان از سرمایه فراهم می کنند.

1. اوراق بهادار سهام

این اوراق، در بورس اوراق بهادار معامله می شوند و در اصل اوراق بهادار سهام، مالکیت بخشی از یک تجارت یا سرمایه گذاری است. یعنی هنگامی که صاحب اوراق بهادار سهام یک شرکت هستید، اساساً بخشی از آن شرکت را در اختیار دارید و در هر درآمدی که شرکت در آینده کسب می کند، حق دارید.

2. اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی در بازار اوراق قرضه معامله می شود که می تواند به صورت اوراق قرضه یا اسکناس باشد. آنها در اصل نشان دهنده وام گرفتن پول است که در تاریخ سررسید با بهره بازپرداخت می شوند.

در واقع این بهره است که وام دهندگان را وادار می کند پول خود را وام دهند. وام گیرندگان امروز پول را می گیرند، از آن برای تأمین مالی عملیات خود استفاده می کنند و پول را به علاوه ی نرخ بهره مشخص انواع بازار سرمایه شده در تاریخ مشخصی بازپرداخت می کنند.

اوراق بهادار را می توان در دو نوع بازار خرید و فروش کرد:

• بازار اصلی: زمانی است که یک شرکت مستقیما اوراق بهادار را در ازای سرمایه منتشر کند.
• بازار ثانویه: زمانی است که دارندگان اوراق بهادار در معامله ای جدا از شرکت صادر کننده با سرمایه گذاران دیگر تجارت می کنند.

مزایای بازار سرمایه

بازار سرمایه دارای مزایایی از جمله موارد زیر می باشد:

• حرکت سرمایه را برای استفاده بیشتر از سودآوری و بهره وری بیشتر برای افزایش درآمد ملی تسهیل می کند.
• رشد اقتصادی را تقویت می کند.
• پس انداز برای تأمین مالی سرمایه گذاری بلند مدت
• تجارت اوراق بهادار را تسهیل می کند.
• به حداقل رساندن هزینه معاملات
• ارتقای شفافیت اطلاعات
• ارزیابی سریع ابزارهای مالی
• از طریق معاملات مشتق، بیمه را در برابر تهدیدهای بازار یا قیمت ارائه می دهد.
• تسویه معاملات را تسهیل می کند.
• بهبود اثربخشی تخصیص سرمایه
• در دسترس بودن مداوم بودجه

معاملات بازار سرمایه

همانطور که قبلاً ذکر شد، معاملات می توانند در دو نوع بازار انجام شوند. هم بازار اصلی و هم بازار ثانویه میزبان معاملات هستند.

برای بالغ شدن یک شرکت از یک شرکت نوپا به یک شرکت بزرگتر، آنها معمولاً برای گسترش فعالیت های خود به سرمایه و تامین مالی نیاز دارند. آنها سرمایه مورد نیاز را از طریق بازارهای سهام در بورس اوراق بهادار، یا از طریق بازارهای بدهی تامین می کنند.

معاملات توسط چه کسانی انجام می شود؟

معاملات توسط بانکداران، وکلا و حسابداران سرمایه گذاری انجام می شود که اطمینان حاصل می کنند سرمایه گذاران مایل به سرمایه گذاری در شرکت هستند.

پس از سرمایه گذاری پول چه اتفاقی می افتد؟

پس از سرمایه گذاری پول و انتشار اوراق بهادار در ازای آن، سرمایه گذاران می توانند تصمیم بگیرند که اوراق بهادار خود را در بازار ثانویه به سایر سرمایه گذاران بفروشند یا آنرا نگه دارند.

بازارهای سرمایه خصوصی و تفاوت آن با بازار های سرمایه عمومی

اوراق بهادار با معامله عمومی می تواند به هر کسی داده شود و افشای کامل در مورد اطلاعات شرکت های بازار سرمایه عمومی وجود دارد. با این وجود، بازارهای خصوصی بزرگی نیز وجود دارد که اوراق بهادار بصورت خصوصی در آن نگهداری و معامله می شوند. در بازارهای عمومی می توانید در چند ثانیه یک اوراق بهادار را بفروشید اما در بازارهای خصوصی یافتن خریدار مدت زمان بیشتری طول می کشد.

توجه و اطلاعات کمتری در مورد شرکتهای بازار سرمایه خصوصی وجود دارد و این امر سرمایه گذاری را به ویژه برای سرمایه گذاران کوچکتر دشوار می کند. در بازارهای خصوصی، نقدینگی کمتری وجود دارد، به این معنی که خرید و فروش اوراق بهادار دشوارتر است.

مزیت بازارهای سرمایه خصوصی

بازدهی معمولاً در بازارهای خصوصی بسیار بیشتر است. از دیدگاه شرکت، آنها می توانند بدون بررسی و نظارتی که در لیست عمومی وجود دارد، سرمایه جمع کنند.

محصولات بازار سرمایه

محصولات بازار سرمایه بسیار متنوع هستند که به برخی از آنها اشاره کردیم:

• اوراق بهادار سهام
• کالاها
• اوراق بدهی
• ارز خارجی
• مشتقات

هر یک از موارد فوق در بازارها و صرافی های مختلف خرید و فروش می شود. برخی از اینها متمرکز هستند؛ مانند اوراق بهادار سهام، ارز خارجی و برخی از اوراق بهادار مشتق.

برخی دیگر غیر متمرکز و بدون صرافی یا کارگزار، بین فعالان بازار معامله می شوند؛ مانند اوراق بهادار بدهی، کالاها و سایر مشتقات.

اثرات بازار سرمایه

تشکیل سرمایه

این بازارها اجازه می دهند سرمایه های بلااستفاده سرمایه گذاری و به کار گرفته شوند.

سهولت دسترسی

در عصر امروز، بازارهای سرمایه به طور فزاینده ای در دسترس قرار گرفته اند و سرمایه گذاران قادرند به راحتی در آنها خرید و فروش کنند.

رشد اقتصادی

با تسهیل بازار برای وام گیرندگان و وام دهندگان، بازار سرمایه جریان کارآمدتری از سرمایه را ایجاد می کند. مشاغل نیازمند وام و سرمایه، می توانند به بازار سرمایه بیایند و در ازای صدور اوراق بدهی تقاضای خود را برای دریافت این وام انجام دهند. متناوبا، می توانند بخشی از شرکتهای خود را در ازای سرمایه در بورس سهام بفروشند.

نقد شوندگی سرمایه

در بازارهای سرمایه، برای کسانی که قبلاً سرمایه گذاری کرده اند، بسیار آسان است که در ازای دریافت دارایی نقدی، دارایی را به شخص دیگری بفروشند. اگر می خواهید یک دارایی را به قیمت روز بازار بفروشید، تقریباً همیشه یک خریدار وجود دارد که به شما این امکان را می دهد که یک دارایی را به پول نقد تبدیل کنید.

تنظیم قیمت ها

یکی از عملکردهای اصلی بازار سرمایه اطمینان از قیمت دقیق دارایی است. قیمت یک سهم می تواند به دنبال اخبار خوب به سرعت افزایش یابد یا در واکنش به گزارش سالانه ضعیف، چشم انداز بدی داشته باشد.

بازگشت سرمایه

در عین حال، بازارهای سرمایه فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند تا عملکرد خود را در خلق بیشتر ثروت افزایش دهند. حساب های پس انداز سود کمی دارند، به ویژه در مقایسه با بازده اکثر سهام. بنابراین بازار سرمایه به سرمایه گذاران این فرصت را می دهد تا نرخ بازدهی بالاتری داشته باشند.

بازارهای اوراق قرضه

انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارند که اصلی ترین آنها عبارتند از:

اوراق قرضه شرکتی

اوراق قرضه شرکتی مخصوص مشاغلی هستند که در ازای "اوراق قرضه" با نرخ تعیین شده بهره، پول قرض می گیرند. این اوراق معمولاً با اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید پنج سال یا کمتر عرضه می شوند. اوراق قرضه متوسط، با سررسید بین 5 تا 12 سال و اوراق قرضه بلند مدت با سررسید بیش از 12 سال می باشند.

اوراق ناخواسته

اوراق قرضه ناخواسته بازده بالایی را ارائه می دهند، بسیار بالاتر از انواع دیگر. با این حال آنها همچنین بالاترین سطح خطر را دارند. به این دلیل که شرکت هایی که این اوراق را منتشر می کنند یا کوچک هستند یا قابل اعتماد نیستند. به عبارت دیگر، احتمال بازگشت سرمایه اولیه می تواند کم باشد.

اوراق قرضه خارجی

اوراق قرضه خارجی در یک کشور توسط واحد خارجی با ارز محلی منتشر می شود. به عنوان مثال، یک شرکت هندی ممکن است بخواهد مقداری سرمایه در آمریکا جمع کند زیرا قادر به جذب آن در بازارهای سرمایه هند نیست. به نوبه خود، ممکن است 1 میلیون دلار اوراق قرضه خارجی به دلار آمریکا منتشر کند. بنابراین بدهی با دلار آمریکا قابل بازپرداخت است.

تفاوت بازار سرمایه و بازار پول

بازارهای سرمایه بازارهایی هستند که در آنها اوراق بهادار با سررسید بیشتر از یک سال مورد معامله قرار می گیرند. متداول ترین اوراق بهادار بازار سرمایه شامل سهام، اوراق قرضه و اعتبارات سرمایه گذاری املاک و مستغلات (REITs) است. بازارهای پول بازارهای محصولات مالی با سررسیدهای کمتر از یک سال هستند. رایج ترین ابزارهای بازار پول شامل اسناد خزانه داری ایالات متحده، اوراق تجاری، گواهی سپرده (CD) و توافق نامه های خرید مجدد است. اگرچه این تمایز سررسید برای نهادهای تجاری و دولتی با نیازهای مختلف مالی مهم است اما برای سرمایه گذاران با افق های سرمایه گذاری مختلف و درجات مختلف ریسک پذیری نیز مفید می باشد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم بازار سرمایه آشنا شدیم. در بازارهای سرمایه بطور کلی دو نوع اوراق بهادار شامل سهام و اوراق بدهی معامله می شوند. شرکت های تولیدی و تجاری با انتشار هر کدام از این اوراق و عرضه ی آنان در بازار سرمایه می توانند سرمایه ی مورد نیاز خود برای گسترش فعالیت یا سایر موارد را تامین کنند. هر یک از این اوراق بهادار دارای شرایط و ضوابط خاص خود می باشند که در این مطلب به آنها اشاره کردیم.

بازار سرمایه یا بازار مالی چیست؟

تحلیل تکنیکال بورس چیست؟ اصول تحلیل تکنیکال، مزایا و معایب آن کدامند؟ ما در این مطلب از سایت sdbroke .

چرا دانستن اصطلاحات بورسی مهم است؟ مهم‌ترین اصطلاحات بورسی کدامند؟ ما در این مطلب مهم‌ترین و پر کارب .

ارزش اسمی و بازاری سهام به چه معناست؟ انواع بازار سرمایه ارزش‌های اسمی و بازاری سهام هرکدام چه ویژگی‌ها و تفاوت‌هایی دا .

اهمیت بازار اولیه و ثانویه چیست؟ چه تفاوت‌هایی دارند؟ ما در این مقاله از شرکت سرمایه‌گذاری سرمایه و .

منظور از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک چیست؟ چه تفاوتی با هم دارند؟ در این مقاله از شرکت کارگزاری س .

بورس انرژی چیست؟ انواع بازار بورس انرژی ایران کدامند؟ چه افرادی می توانند وارد بورس انرژی شوند؟ در ا .

بورس کالا چیست و چه مزایایی دارد؟ نحوه انجام معامله در بورس کالای ایران به چه صورت است؟ در این مطلب .

یکی از دیگر از بازارها برای معامله سهام، بازار فرابورس است. در این مطلب به معرفی فرابورس و انواع باز .

انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحو .

بخش مهمی از اقتصاد هر کشور را بازار مالی آن تشکیل می‌دهد که طیف گسترده‌ای از بازارهای دیگر را شامل می‌شود. بسیاری از افراد با حضور و فعالیت در این بازارها به ثروت‌ها و موفقیت‌های بزرگی دست پیداکرده‌اند. یکی از معروف‌ترین انواع بازار سرمایه یا بازار مالی ، بازار بورس است.

تمام سرمایه‌گذاران به امید افزایش سرمایه و دریافت سود چشمگیر به بازارهای مالی قدم می‌گذارند؛ اما سودآوری و بازدهی بالای هر سرمایه‌گذاری ، تنها به کمک شناخت کافی از بازار، اصطلاحات و قوانین آن میسر می‌شود.

«بازار سرمایه» نیز یکی از اصطلاحاتی است که احتمالاً به ‌دفعات آن را شنیده و درباره آن خوانده‌اید. این بازار به نوبه خود بازارهای دیگری را شامل می‌شود و نقش بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته دارد. به منظور آشنایی با بازار سرمایه ، در ادامه مطلب انواع بازار مالی و سرمایه و ویژگی آن‌ها را بیشتر موردبررسی قرار می‌دهیم.

بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه به انواعی از بازارهای مالی یا Financial Market می‌گویند که به پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار تبدیل می‌شوند. این بازار را معمولاً با نام بازار بورس اوراق بهادار می‌شناسند. سرمایه مورد نیاز شرکت‌ها و سازمان‌ها و بودجه لازم برای راه‌اندازی، تکمیل یا توسعه پروژه‌های مختلف دولت را می‌توان به‌ واسطه سرمایه‌گذاری‌های میان مدت و بلند مدت (یک سال یا بیشتر) در بازار بورس تأمین کرد.

در واقع بازار سرمایه تنها یکی از بازارهای مالی است. بازار مالی شامل بازار پول و بازارهای سرمایه است که تفاوت آن‌ها در مدت ‌زمان و ابزارهای سرمایه‌گذاری در این بازارها است. هر سرمایه‌گذاری با مدت کمتر از یک سال، قدرت نقدشوندگی بالایی دارد و جزو بازار پول به شمار می‌آید. برخلاف انواع بازار سرمایه در ایران که از ابزارهایی مانند اوراق بهادار (سهام)، اوراق مشارکت و اوراق قرضه بهره می‌گیرند، بازار پولی با استفاده از ابزارهایی مانند سپرده‌ها، حواله، بروات و وام با وثیقه به حیات خود ادامه می‌دهد.

سرمایه جاری در بازار بورس یا سرمایه، پول افرادی است که به ‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم به سرمایه‌گذاری در این بازار مشغول هستند ؛ یا به بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های لیزینگ و . تعلق دارند. در واقع کارگزاری‌ها نیز یکی از اجزاء این پل ارتباطی میان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار به شمار می‌آیند که با پذیره‌نویسی اوراق قرضه و بهادار، در فروش آن‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند.

ویژگی‌های بازار سرمایه

مدت ‌زمان و ابزارهای مورد استفاده این بازار را می‌توان از جمله مشخصه‌های آن به شمار آورد. سهام، اوراق بهادار و اوراق قرضه‌ای که توسط شرکت‌ها در بازار به فروش گذاشته می‌شوند، توسط سرمایه‌گذاران خریداری ‌شده و بودجه مورد نیاز انتشاردهندگان اوراق را تأمین می‌کنند. به این ترتیب، بازار سرمایه‌گذاری قادر است واحدهای مازاد یا سرمایه‌های بدون بازده را به سمت واحدهای کسری که همان شرکت‌های تجاری، صنایع و دولت هستند، سوق دهد. برخی از ویژگی‌های ترغیب‌کننده سرمایه‌گذاری در بازار بورس، شامل موارد زیر هستند:

یکی از ویژگی‌های بارز این بازار، بازدهی عالی و سود زیادی است که در مدتی کوتاه از طریق آن به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد. فعالان و سرمایه‌گذاران بازار بورس شرایط بازار را تحلیل و بررسی می‌کنند و با استفاده از نوسانات قیمت سهام و سرمایه‌گذاری‌های منطقی در زمان درست، سرمایه خود را افزایش می‌دهند. این در حالی است که سود سپرده‌های بانکی ثابت و بسیار کمتر از سود سرمایه‌گذاری در بازار بورس است.

سرمایه‌گذاری در ملک، خودرو، ارز و طلا دارای نوسانات غیرقابل پیش‌بینی هستند و نمی‌توان میزان سوددهی و مدت ‌زمان بازدهی را برای آن‌ها مشخص کرد. این در حالی است که بازار بورس اوراق بهادار، آگاهی لازم برای کسب سود از سرمایه‌گذاری را در اختیار شما قرار می‌دهد.

سرمایه‌گذاری بلند مدت

پس‌انداز بلند مدت شما می‌تواند در این بازار به سرمایه‌گذاری بلند مدت تبدیل شود. در بازار ایران، پس‌اندازهای بانکی بلند مدت می‌توانند ارزش خود را از دست بدهند. این در حالی است که قرار دادن آن‌ها در بازار سرمایه‌گذاری می‌تواند راهی برای حفظ ارزش پس‌انداز و افزایش آن در بلند مدت باشد.

تمام فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در بازار سرمایه به روش‌های قانونی و بر اساس قوانین مشخص حاکم بر کسب سود و معاملات انجام می‌گیرند. بنابراین، امنیت بازار بسیار بالا است. حتی بازار فرابورس که نظارت‌های کمتری شامل حال آن می‌شود نیز بر اساس قوانین ثابت پیش می‌رود و قابل‌ اطمینان است.

یکی از ویژگی‌های این نوع بازار مالی، قدرت نقدشوندگی بالای آن است. شما می‌توانید سهام و اوراق مشارکت خود را هر زمان که بخواهید به فروش گذاشته و به پول تبدیل کنید. سهامداران می‌توانند سهم خود را به ‌صورت آنلاین در صف فروش قرار داده و بسته به شرایط بازار و شرکت، سهام خود را با قیمت مورد نظر خود بفروشند.
اوراق مشارکت را نیز می‌توان به ‌راحتی پیش از موعد سررسید به فروش رساند. این برخلاف بازار مسکن و ارز است که ناگهان دچار رکود شده و تا مدتی، هیچ بازاری برای فروش آن‌ها وجود ندارد.

جهت‌دهی سرمایه به سمت چرخه تولید

تمایل بالای افراد برای سرمایه‌گذاری و کسب سود بیشتر، سرمایه بیشتری را به بازارهای سرمایه وارد می‌کند. به این ترتیب، سرمایه مورد نیاز بخش تولید و بودجه لازم برای توسعه و راه‌اندازی پروژه‌های عمرانی و. از طریق سرمایه‌گذاری‌های میان‌ مدت و بلند مدت تأمین می‌شود.
به این ترتیب، رونق ملی، اشتغال‌زایی و رشد اقتصادی توسط بهبود عملکرد چرخه تولید میسر می‌شود. این امر در بازار پول که سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت و کمتر از یک سال در آن صورت می‌گیرد، رخ نمی‌دهد.

یکی از ویژگی‌های بازار بورس اوراق بهادار، شفافیت بالای آن است که اعتماد و اشتیاق به سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد. تمام اطلاعات شرکت‌ها، تاریخچه هر سهم، میزان رشد، نزول و نحوه نوسانات قیمت و . در سایت کدال در اختیار سرمایه‌گذاران، تحلیلگران، سهام‌داران و عموم مردم قرار می‌گیرند تا امکان سرمایه‌گذاری آگاهانه برای آن‌ها ایجاد شود.

سایت کدال در واقع به منظور حمایت از فعالان انواع بازار سرمایه در ایران ایجاد شده است و گزارش‌های متعددی از ناشران یا همان شرکت‌های عضو بازارهای سرمایه به ‌صورت دوره‌های ماهانه، سه ‌ماهه و سالانه در آن قرار می‌گیرد. تمام اطلاعات منتشر شده در این سایت توسط سازمان‌های مختلفی از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار به‌طور کامل بررسی‌ شده و اعتبار آن‌ها تأیید شده است.

انواع بازار سرمایه یا بازار مالی

تمامی بازارهای سرمایه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر قانون‌گذاران مالی قرار دارند؛ اما معمولاً بازار سرمایه ایران را تحت عنوان بورس اوراق بهادار تهران می‌شناسند. امروزه دسترسی به این بازارها به ‌صورت اینترنتی میسر می‌شود و برای سرمایه‌گذاری، نیازی به مراجعه حضوری شما به کارگزاری‌ها یا تالار بورس نیست. بازارهای سرمایه را می‌توان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم کرد که شامل موارد زیر هستند:

بازار اولیه همان بازاری است که ناشران به ‌صورت مستقیم، اوراق مشارکت و سهام خود را تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع کرده و به فروش می‌گذارند. به این ترتیب، شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند بدون وام گرفتن از بانک‌ها و تنها با فروش بخشی از سهام خود به سرمایه‌گذاران و مردم، سرمایه و بودجه مورد نیاز برای توسعه شرکت یا پروژه خود را تأمین کنند.

اطلاعات کامل عرضه اولیه و شرکت یا سازمان به‌ صورت کامل توسط کارگزاری‌ها و سایت کدال در اختیار فعالان بازار بورس شامل سرمایه‌گذاران و سایر شرکت‌ها قرار می‌گیرد تا در زمان مشخص‌ شده بتوانند آن‌ها را خریداری کنند. این سرمایه‌گذاران می‌توانند معامله‌گران حقیقی یا حقوقی، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، مؤسسات مالی یا سایر نهادها را شامل شوند.

در صورت اتمام عرضه عمومی اولیه، مابقی معاملات در بازار ثانویه صورت می‌گیرد. در بازار ثانویه، تمامی اوراق انواع بازار سرمایه و سهام منتشر شده توسط شرکت‌ها معامله می‌شوند تا سرمایه‌گذاران بتوانند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند. بنابراین، سهام و اوراق بهادار در این بازار مالی میان فعالان بازار بورس دست‌به‌دست می‌شوند.

به این ترتیب، نوسانات قیمت سهام در این بازار بالا است و به نسبت آن، ریسک سرمایه‌گذاری نیز بالا می‌رود. فعالیت در این بازار نیازمند اطلاعات، روحیه ریسک‌پذیر، مهارت و قدرت تحلیل بالا است.

کارکردهای بازار مالی

همان‌طور که می‌دانید، بازارهای 4 گانه اقتصاد کشور از بازار کالا، بازار کار، بازار پول و بازار سرمایه ایران تشکیل می‌شوند که بازار مالی، 2 مورد از آن‌ها را در برمی‌گیرد. بنابراین، عملکردها و فعالیت‌های این بازار در تحقق رشد اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردارند. این عملکردها را می‌توان در قالب چند مورد زیر بیان کرد:

انتقال سرمایه میان واحدهای اقتصادی

همان‌طور که اشاره شد، بخش مالی اقتصاد از دو واحد مازاد و کسری تشکیل‌ شده است. واحدهای مازاد در دست پس‌اندازکننده‌ها قرار دارند و تا پیش از سرمایه‌گذاری، به ‌صورت پس‌انداز بلند مدت نگهداری می‌شوند. وجود انواع بازار انواع بازار سرمایه مالی موجب تشکیل یک پل ارتباطی میان بخش مازاد و کسری می‌شود و این پس‌اندازهای بلند مدت به ‌صورت وام‌های میان ‌مدت یا بلند مدت در اختیار وام‌گیرنده‌ها قرار می‌گیرند که شرکت‌های تجاری، دولت و فعالان بخش صنعت کشور را شامل می‌شوند.
با توجه به اینکه همه واحدهای مازاد و سرمایه‌گذاران مهارت و دانش کافی برای فعالیت در انواع بازار سرمایه‌گذاری را ندارند، زمینه لازم برای سرمایه‌گذاری غیر مستقیم نیز توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سبدگردان و. ایجاد شده است. به این ترتیب، فرصت حضور در بازارهای مالی برای همه یک اندازه خواهد بود.

تعیین قیمت وجوه و سرمایه

بازارهای مالی در واقع تعیین‌کننده قیمت وجوه و سرمایه هستند و از این طریق می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها باشند. تعیین سرمایه از یک جهت می‌تواند به شرکت‌ها که وام‌گیرنده از پس‌اندازکننده‌ها هستند کمک کند تا برنامه‌ریزی‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌های خود را با بازدهی بیشتر یا مساوی سرمایه خود انجام دهند.
از جهت دیگر، سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به قیمت‌ها به تحلیل و تصمیم‌گیری بپردازند. زیرا در بازارهای رقابتی، عرضه و تقاضا است که قیمت وجوه و سرمایه را مشخص می‌کند. بنابراین، این کارکرد بازار مالی می‌تواند به اتخاذ بهترین تصمیمات توسط هردو طرف کمک کند.

انتشار و تحلیل داده‌ها

جمع‌آوری و انتشار اطلاعات در قالب قیمت‌ها، یکی دیگر از کارکردهای بازار مالی است. ارزیابی شرکت‌های عضو بازار سرمایه، مدیران و شرایط حاکم بر بازار سهام فرآیندی پرهزینه و نیازمند دانش و مهارت است که از توان بسیاری از فعالان این بازار خارج است. انتشار و تحلیل این اطلاعات و دسترسی عموم به این اطلاعات با حداقل هزینه، یکی دیگر از روش‌های افزایش تمایل واحدهای مازاد به سرمایه‌گذاری در بازار بورس و سوق دادن منابع به سمت واحدهای کسری است که توسط بازارهای مالی میسر می‌شود.

تسهیل خرید و فروش

بازارهای مالی و انواع بازار سرمایه در ایران درواقع پل ارتباطی یا نهادهای واسطه‌ای هستند که موجب کاهش هزینه معاملات و ساده‌تر و روان‌تر شدن خریدوفروش میان واحدهای اقتصادی می‌شوند. در این میان، هرچه هزینه معاملات کاهش پیدا کند، فعالیت‌ها تخصصی‌تر شده و کارایی سیستم بهتر می‌شود. به این ترتیب، با وجود نهادهای واسطه شاهد رشد اقتصادی بیشتر و سریع‌تر خواهیم بود.

توزیع و مدیریت ریسک

بازارهای مالی می‌توانند ریسک یا خطرات اقتصادی که متوجه یک شرکت هستند را میان سرمایه‌گذارانی با روحیه ریسک‌پذیری بالا توزیع کنند. افرادی که در رأس یک شرکت با فعالیت‌های اقتصادی پرخطر و بزرگ قرار دارند، با استفاده از انواع بازار مالی می‌توانند بخشی از سرمایه مورد نیاز خود را از طریق بازار پول و سرمایه تأمین کرده و از این طریق، سرمایه‌گذاران را در سود و زیان خود سهیم کنند. به این ترتیب، بخشی از بازدهی منفی یا مثبت شرکت میان سرمایه‌گذاران توزیع می‌شود.
از جهت دیگر، این بازار امکان تنوع در سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را در اختیار فعالان بازار بورس قرار داده است. به این معنی که هر سرمایه‌گذار با ایجاد یک سبد شامل سهام چندین شرکت می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری خود را از طریق سود ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها کاهش دهد. به این ترتیب، بازدهی منفی سرمایه‌گذاری در یک شرکت می‌تواند از طریق سود سرمایه‌گذاری‌های دیگر جبران شود.
بازارهای مالی می‌توانند ریسک عدم نقدشوندگی اوراق بهادار را نیز از طریق تسهیل معاملات و انتشار و تحلیل داده‌ها کاهش دهند. نقدشوندگی به معنای امکان تبدیل آسان سهام و اوراق بهادار به پول نقد و قدرت خرید است . ریسک عدم نقدینگی با افزایش هزینه‌های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعات افزایش ‌یافته و توسط کارکرد بازارهای مالی در جهت مخالف این روند، کاهش پیدا می‌کند.

بازار سرمایه به شما این امکان را می‌دهد در مدتی کوتاه به سودهای بزرگ دست پیدا کنید و سرمایه خود را چند برابر کنید. بنابراین، آشنایی با بازار سرمایه و کارکردهای بازار مالی به شما کمک می‌کند تا یک سرمایه‌گذاری پربازده و منطقی با ریسک کمتر انجام دهید. اطلاعات این بازارها را می‌توانید از طریق سامانه کدال به دست آورده و در جهت نفع بیشتر خود به کار بگیرید.

آشنایی با انواع بازارهای مالی در ایران

در این مقاله آموزش بورس با انواع بازارهای مالی در ایران آشنا می‌شویم و پس از طبقه بندی این بازارها، ویژگی‌های هریک را با هم بررسی خواهیم کرد.

جایگاه بخش مالی در اقتصاد یک کشور

نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي‌رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي‌باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي‌آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي‌توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي‌باشد.

بازارهای مالی در ایران

بازارهاي مالي مناسبات و ترتيباتي هستند كه امكان معامله تعهدات و ابزارهاي مالي را فراهم نموده و به تقابل عرضه و تقاضاي اين اسناد مي‌پردازند. بازارهاي مالي نيز بازارهايي هستند كه در آنها دارايي‌هاي مالي مثل سهام و اوراق قرضه كه ارزش آنها به ارزش توليدات و خدمات ارايه شده توسط شركت‌هاي منتشر كننده آنها وابسته است، مبادله مي‌شوند. تفاوت دارايي‌هاي مالي با دارايي‌هاي واقعي در اين است كه دارايي‌هاي واقعي ماهيت فيزيكي دارند مانند اتومبيل، املاك و مستغلات، و وسايل منزل.

یكي از راه‌هاي سرمايه گذاري خريد دارايي‌هاي مالي است. مزيت خريد دارايي‌هاي مالي نسبت به خريد دارايي‌هاي واقعي از ديدگاه اقتصادي اين است كه اولا دارايي واقعي كالاي مصرفي است نه وسيله پس انداز و سرمايه گذاري. دوم اينكه خريد دارايي‌هاي واقعي و بلااستفاده نگه داشتن آنها به اميد گرانتر شدن در آينده به معناي بلااستفاده نگه داشتن منابع كشور است و ارزش افزوده اي ايجاد نمي‌كند. مگر آنگه از آن استفاده شود.

چند نوع از دارايي‌هاي مالي عبارتند از: سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري در بانك‌ها، طرح‌هاي بازنشستگي كه توسط صندوق‌هاي بازنشستگي ارايه مي‌شود، انواع بيمه نامه‌هاي شركت‌هاي بيمه و در نهايت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار كه توسط كارگزاران خريد و فروش مي‌شود.

وظایف بازارهای مالی

بازارهای مالی به منظور رشد و توسعه اقتصادی کشور، وظایفی بر عهده دارند که عبارتند از :

• تخصیص بهینه منابع
• اداره و کنترل بنگاه‌ها و مدیران به کمک واسطه‌های مالی
• ایجاد سهولت در نظام مالی تجارت و مبادلات
• قیمت‌گذاری ریسک و فراهم کردن مکانیسم ادغام
• انتشار اطلاعات در بین تامین‌کنندگان وجوه مالی

طبقه‌بندی انواع بازارهای مالی در ایران

بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه‌بندي هستند:

1- طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي

2- طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

3- طبقه‌بندي بر اساس انواع بازار سرمایه سررسيد تعهدات مالي

4- طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی

5- طبقه‌بندی براساس ساختار سازمانی

انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي

الف) بازار سهام

در اين بازار، سهام شركت‌ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي‌شود.

ب) بازار اوراق بدهی

بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي‌شوند.

ج) بازار ابزارهای مشتق

بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي‌توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.

انواع بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

الف) بازار اولیه (Primary Market)

بازار اوليه جايي است كه بنگاه اقتصادي مي تواند در آن دارايي هاي مالي خود را با منابع مالي بلند مدت مبادله كند. در اين بازار منتشر كننده اوراق بهادار اقدام به فروش اين اوراق مي كند تا وجوه مورد نياز خود را تامين كند. دليل اصلي قابليت فروش اين اوراق وجود بازار ثانويه است.

ب) بازار ثانویه (Secondary Market)

در اين بازار اوراق بهاداري كه قبلا منتشر شده مورد خريد و فروش قرار مي‌گيرند. وجود اين بازار مشاركت‌كنندگان را مطمئن مي‌سازد كه مي‌توانند اوراق بهادار خود را به راحتي به فروش برسانند و مشكلي از نظر تبديل به نقد كردن دارايي‌هاي مالي‌شان نداشته باشند. در مورد اوراق قرضه كه داراي سررسيد مشخصي مي‌باشند، وجود اين بازارها اين امكان را فراهم مي‌آورد تا دارندگان اين اوراق مجبور به نگهداري آن‌ها تا تاريخ سررسيد نباشند. علاوه بر آن بازار ثانويه قيمت سهام جديدي كه قرار است در بازار اوليه عرضه شود را تعيين مي‌كند.

بازار ثانویه خود به دو زیر بازار تقسیم می‌شود:

1. بازار سازمان یافته بورس اوراق بهادار (Stock Market)

بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است.

2. بازار انواع بازار سرمایه فرابورس (Over the Center Market) بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.

بازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دو مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.

این بازار مربوط به معامله اوراق بهاداری است که در بازارهای فرابورس یا خارج از بورس معامله می‌شوند. از آنجایی که این بازار محلی مطمئن برای انجام معاملات است، بنابراین بسیاری از موسسات برای کاهش هزینه‌های کارمزد از این بازار استفاده می‌کنند.

یا اوراق مشارکت که در آن معاملات خصوصی بدون دخالت کارگزار، بین افراد عادی و یا سازمان‌های بزرگ انجام می‌گیرد. مزیت این بازار نپرداختن هزینه‌های بالای کارگزاری است.

انواع بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی

بازار پول

بازار پول بازاري براي دادوستد پول و ديگر دارايي‌هاي مالي جانشين نزديك پول است كه سررسيد كمتر از يكسال دارند. همچنين مي‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهاي مالي كوتاه مدت با ويژگي اندك بودن ريسك عدم پرداخت، نقدشوندگي و ارزش اسمي زياد نام برد.

سهام عادي

سهام عادي نوعي ابزار سرمايه‌گذاري است كه نشانگر مالكيت دارنده آن در يك شركت سهامي است و به دو دسته سهام با نام و سهام بينام تقسيم مي شود.

سهام ممتاز

سهام ممتاز نوعي اوراق بهادار است كه دارنده آن نسبت به درآمدها و دارايي‌هاي شركت، حق يا ادعاي محدود و معيني دارد. اين سهام زماني منتشر مي‌شود كه هزينة سهام عادي بالاتر باشد.

اوراق قرضه

اوراق قرضه اسنادي هستند كه به موجب آن‌ها ناشر متعهد مي‌شود مبالغ معيني (بهره سالانه) را در فاصله‌هاي زماني مشخص به دارنده پرداخت كند و در سررسيد، اصل مبلغ را بازپرداخت كند.

اوراق مشاركت

اوراقي است كه سود علي الحساب دارد و صادركننده اوراق متعهد مي شود اصل پول و سود قطعي را در تاريخ معين پرداخت كند.

طبقه‌بندی براساس واگذاری فوری یا واگذاری آتی

1- بازار نقدی یا آنی

معاملات فوری خرید و فروش اوراق بهادار و تحویل کالا در این دسته قرار می‌گیرند. بازار نقدی در مقابل بازار آتی قرار می‌گیرد و برخلاف بازار آتی که در زمان مشخصی در آینده صورت می‌گیرد، بازار نقدی در زمان حال انجام می‌شود.

2- بازار مشتقه

این بازار که از ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله برای معامله اوراق استفاده می‌کند، بیشتر، سرمایه‌گذاران خرد را به سمت خود جذب کرده است.

بورس کالا

یکی دیگر از بازارهایی که در ایران وجود دارد بورس کالا است که با توجه به نامش مشخص است که در آن کالاهای خامی نظیر زعفران، گندم، برنج، قیر و غیره، معامله می‌شود. این بازار که به دلیل وجود مشکلات مختلفی من جمله قیمت در بازارهای سنتی، شکل گرفته، بر مبنای خرید و فروش کالاهای فیزیکی بوده و براساس اوراق بهادار معامله‌ای شکل نمی‌گیرد.

ساختار بازار سرمایه کشور

نهادهاي مهم بازار سرمايه كشور عبارتند از:

1- شوراي عالي بورس

2- سازمان بورس و اوراق بهادار

3- شركت بورس اوراق بهادار

4- شركت بورس كالاي ايران

5- شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوه

6- نهادهاي مالي شركت مديريت فناوري بورس تهران

ارزش اسمی سهم

ارزش اسمي سهام همان است كه در روز تشكيل شركت پرداخت و يا تعهد شده و سرمايه شركت در مجموع قيمت اسمي سهام را تشكيل مي‌دهد به عنوان مثال: شركتي در را نظر بگيريد كه سرمايه دو آن ميليون ريال و به هزار سهم دو هزار ريالي تقسيم شده است. پس ارزش اسمي هر سهم اين شركت دو هزار ريال است.

ارزش بازاری سهم (Market Capitalization)

به مجموع ارزش روز یک شرکت سهامی عام گفته می‌شود. این ارزش از حاصل ضرب قیمت روز سهام در تعداد سهم‌های منتشر شده توسط شرکت بدست می‌آید. برای مشاهده ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، کافی است نام یا نماد شرکت را در سایت tsetmc.com جستجو کنید. بنابرین دو عامل قیمت روز سهام یک شرکت و تعداد سهام منتشر شده توسط آن می‌تواند بر میزان ارزش بازار سهام آن شرکت اثر گذار باشد. هرچقدر شرکت، سهام بیشتری منتشر کند و به عبارتی سرمایه بیشتری داشته باشد جزو شرکت‌های با ارزش بازار بالا در نظر گرفته خواهد شد.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان

آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان ، به هر بازاری که بتوان در آن به معامله اوراق بهادار و کالاهای مختلف پرداخت، بازار مالی گفته میشه. آشنایی با انواع بازارهای مالی میتونه فرصت های کسب درآمدی مختلفی رو بهتون عرضه کنه؛ به همین دلیل قصد داریم که در این مقاله در مورد بازارهای سرمایه صحبت کرده و شما رو با انواع اون ها آشنا کنیم. توجه داشته باشین که بازار ارزهای دیجیتال هم نوعی از همین بازارهای مالی هستش.

حتما شما هم در بین اطرافیانتون، افرادی رو دیدین که با فعالیت در بازارهای مالی تونستن موفق بشن و ثروت زیادی رو بدست بیارن. شاید با دیدن این دسته از افراد، شما هم بخواین که فعالیت در این بازارها رو شروع کنین؛ اما باید در مورد این بازارها به این نکته توجه داشته باشین که بازیگردان های بزرگی در این حوزه وجود دارن که رقابت با اون ها کار بسیار سختی است.

در ادامه با ما همراه باشین تا بهتون شرح بدیم که منظور از بازار مالی چیست؟ و با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان آشنا بشید. همچنین در این مقاله به وظایف بازار سرمایه هم می پردازیم و در مورد کارکرد بازار پول و سرمایه صحبت می کنیم. در صورتی که قصد فعالیت در این حوزه رو دارین، پیشنهاد میدیم که در ادامه مقاله آشنایی با انواع بازار سرمایه در ایران و جهان با ما همراه باشین.

منظور از بازار مالی چیست؟

به طور کلی به بازار هایی که افراد و موسسات مختلف در اون ها به معامله و مبادله اوراق بهادار و دارایی های قابل معامله دیگه می پردازن، بازار مالی گفته میشه. در این نوع بازارها، طبق اصول اولیه اقتصاد قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا و مبادله ای که خریدار و فروشنده ها با هم انجام میدن، مشخص میشه.

هدف اصلی از بوجود آوردن بازار های مالی رو میتونیم آسون تر کردن فرآیند معاملات و مبادلات بین متقاضیان و عرضه کننده ها بدونیم. به این ترتیب خریدار ها و فروشندگان میتونن ساده تر با همدیگه ارتباط برقرار کنن. نکته مهمی که در مورد انواع بازار پول و سرمایه وجود داره اینه که در هر کدوم از بازارهای مالی، خریداران و فروشندگان کالا های مختلفی رو با هم مبادله میکنن که به همین دلیل میشه گفت انواع مختلفی از بازارهای سرمایه بوجود اومدن.

برای تشخیص انواع بازارهای مالی میتونین از ماهیت مبادلاتی که در اون ها انجام میشه و میزان رشد دارایی ها استفاده کنین. در مجموع با توجه به توضیحاتی که دادیم میشه در پاسخ به این سوال که بازار مالی چیست؟ اینطور گفت که، به هر بازاری که در آن مبادلات و تجارت انجام بشه، بازار مالی یا Financial Market گفته میشه. برای مثال به بازارهایی که شامل اوراق بهادار (سهام، اوراق قرضه، ارز)، فلزات و مشتقات اون ها باشه، میتونیم بازار مالی بگیم.

در تمامی بازارهای مالی یک سیستم منظم و باز برای تجارت وجود داره که شرکت های مختلف رو قادر میکنه تا به سرمایه ی مورد نیاز خودشون دسترسی پیدا کنن. وجود این نوع از بازار ها برای عملکرد مناسب اقتصاد ضروری است. مهمترین مشخصه این نوع از بازار ها در اقتصاد اینه که بین افرادی که منابع مازاد دارن و کسانی که به منابع مالی نیاز دارن، به شکل یک پل ارتباطی عمل میکنه.

بسیاری از افراد تصور میکنن که تنها بازار مالی در کشور های مختلف بورس اوراق بهادار است، ولی بازارهای سرمایه ی مختلفی وجود دارن که هر کدوم از اون ها دارای مشخصاتی خاص و اهداف متفاوتی هستن. برای مثال بورس کالا، سهام، طلا، بازار ملک و املاک، ارزهای دیجیتال و. . . از مهمترین بازارهای مالی دنیا هستن که در ادامه در مورد هر کدوم از اون ها بیشتر گفتوگو می کنیم.

انواع بازار سرمایه در ایران و جهان کدامند؟

همونطر که اشاره کردیم بازار های مالی رو بر اساس پارامتر های مختلفی از جمله ماهیت و وظایف بازار سرمایه، به انواع مختلفی تقسیم بندی میکنن. در حال حاضر بازارهای مالی مختلفی در سراسر دنیا وجود داره که هر کشور حداقل در یکی از اون ها فعالیت و مشارکت داره. در این بازارها میزان سرمایه در گردش بسیار متفاوت است و بعضی از مارکت ها با توجه به این ویژگی کوچک تر از موارد دیگه هستن.

در ادامه با ما همراه باشین تا شما رو با 6 نوع از معروف و پرکاربرد ترین بازارهای مالی دنیا آشنا کنیم:

بازار سهام یا Stock Market

در بین انواع بازار پول و سرمایه، بازار بورس یا سهام رو میتونیم به عنوان یکی از شناخته شده ترین انواع بازار سرمایه در جهان معرفی کنیم. ماهیت این نوع بازارها به این شکل است که سهام شرکت هایی که سهامی عام هستن، به وسیله سرمایه گذار ها و معامله گر ها خرید و فروش میشن. در این بازار قیمت هر سهم با توجه به پارامتر های مختلفی از جمله میزان عرضه و تقاضا، ارزش بازار یک شرکت، دارایی ها، درآمد و. . . مشخص میشه.

در شرایطی که قیمت یک سهم به خاطر دلایل اقتصادی یا تجاری تغییر پیدا میکنه و بیشتر میشه، سرمایه گذارها میتونن با فروش اون به درآمد برسن. شاید در نگاه اول خرید سهام، کار بسیار ساده و آسونی به نظر برسه؛ اما پیدا و انتخاب کردن سهام شرکتی که سود ده باشه و از نظر بنیادی قابل اتکا باشه، یکی از بزرگترین چالش هاییه که معامله گر ها با اون روبرو هستن. در واقع استراتژی معاملاتی در این نوع بازارها، خرید سهام با قیمت پایین و فروش اون در قیمت های بالاتر است.

معمولا این دسته از بازارهای مالی شامل دو نوع بازار مختلف هستن که در ادامه هر کدوم از اون ها رو بیشتر توضیح میدیم:

بازار اولیه یا Primary Market: این بازار وقتی شکل میگیره که سهام مربوط به یک شرکت برای اولین بار در بازار عرضه و فروخته میشن. بیشتر شرکت ها برای جذب سرمایه مورد نیاز خودشون وارد بازار سهام میشن، و با استفاده از عرضه اولیه یا IPO سهام خودشون، این کار رو انجام میدن. در این روش سرمایه ی مورد نیاز شرکت به شکل مستقیم با فروش سهام اون تامین میشه.

بازار ثانویه یا Secondary Market: بعد از این که سهام شرکت ها در بازار اولیه لیست شد، معامله گر ها میتونن سهام اون شرکت رو در بازار ثانویه معامله و خرید و فروش کنن. به عبارت ساده تر تمامی معاملاتی که در بازار بورس انجام میشه، در بازار ثانویه اتفاق میفته.

بازار اوراق قرضه یا Bond Market

به بازار اوراق قرضه، بازار درآمد ثابت هم گفته میشه که یکی دیگه از انواع بازار سرمایه در ایران و جهان است. سازمان ها، شرکت ها و حتی دولت ها سعی میکنن که با فروش اوراق قرضه در این بازار میتونن سرمایه مورد نیاز خودشون رو تامین کنن. جالبه بدونین که حتی شهرداری ها هم برای اینکه بتونن بودجه و مخارج مورد نیاز ساخت و توسعه پروژه های خودشون رو بدست بیارن، اوراق قرضه منتشر میکنن.

این اوراق رو میتونیم در دسته بندی انواع بازارهای مالی بر اساس سر رسید تعهدات مالی هم بهتون معرفی کنیم. در این نوع سرمایه گذاری، افرادی که قصد سرمایه گذاری رو دارن با استفاده از خرید این اوراق، سرمایه ی خودشون رو قرض میدن. در مقابل این اوراق شرکت یا نهاد فروشنده متهد میشه که اعتبار دریافتی خودش رو به همراه سود های دوره ای مشخص، باز پرداخت کنه.

در واقع این نوع اوراق رو میتونیم به توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده تشبیه کنیم که در اون جزیئیات مختلف وام از جمله مقدار سرمایه، زمان باز پرداخت و میزان سود دریافتی به شکل کاملا واضح مشخص شدن. به همین خاطر ممکنه که این بازار رو به عنوان بازار بدهی یا بازار اعتباری هم بشناسین.

بیشتر معاملات مربوط به این بازار در بازار اولیه انجام میشه که در آن سرمایه گذارهای اوراق قرضه رو به شکل مستقیم از فروشنده ها (گیرندگان وام) دریافت میکنن. همچنین امکان اوراق بهاداری که قبلا در این بازار وجود داشته هم با استفاده از بازار ثانویه امکان پذیر است. این بازار رو به عنوان یکی از کم ریسک ترین بازارهای مالی جهان میدونن که امکان کسب سود مشخص و بدون ریسکی رو برای معامله گر ها فراهم میکنه.

بازار ارزهای دیجیتال یا Cryptocurrency Market

گسترش و توسعه فناوری بلاک چین در سال های گذشته باعث شده که از رمز ارزها به عنوان یک دارایی ارزشمند یاد بشه و دارایی های دیجیتالی بتونن خودشون رو به عنوان یک بازار ارزشمند به اثبات برسونن. از سال 2018 تا به الان بازار ارزهای دیجیتال تونسته که رشد سریعی رو از نظر حجم بازار در بین سایر بازارهای مالی داشته باشه. در حال حاضر این بازار از 14 هزار ارز مختلف و 500 پلتفرم معاملاتی تشکیل شده که آمار قابل توجهی هستش.

البته ماهیت و بستر پیچیده و کمتر شناخته شده ارزهای دیجیتال باعث شده که از این بستر به عنوان پلتفرمی مناسب برای کلاهبرداری و طرح های پانزی استفاده بشه. پلتفرم های معاملاتی و خرید و فروش انواع بازار سرمایه ارزهای دیجیتال به دو دسته صرافی های متمرکز (CEX) و غیر متمرکز (DEX) تقسیم میشن. پلتفرم های متمرکز همونطور که از اسم اون ها هم مشخصه، ماهیت متمرکزی رو دارن. در مقابل صرافی های غیر متمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی فعالیت میکنن و امکان مبادله و معامله ارزهای دیجیتال رو به شکل غیر متمرکز، بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) فراهم کردن.

با اینکه بازار ارزهای دیجیتال به عنوان یک مارکت نسبتا جوان شناخته میشه، اما در سال های گذشته به طور قابل توجهی گسترش و توسعه پیدا کرده. برخی از سرمایه گذارهای سنتی فکر میکنن که عدم وجود یک سیستم مرکزی برای نظارت روی این بازار، یکی از بزرگترین ایرادان اون محسوب میشه، در حالی که سرمایه گذاران علاقه مند به این حوزه، از این موضوع به عنوان یک مزیت یاد می کنن.

بازار کامودیتی ها یا Commodity Market

یکی دیگه از انواع بازار سرمایه در جهان و ایران، بازار کامودیتی ها است که تولیدکننده ها و مصرف کننده ها برای معامله کالاهای اساسی در این بازار می پردازن. به عبارت ساده تر کامودیتی به کالاهایی گفته میشن که میتونیم اون ها رو با کالاهای مشابه دیگه ای معامله کنیم. در بازارهای جهانی کالاهایی که در این بازار به فروش میرسن رو به دو گروه تقسیم میکنن:

کامودیتی سخت:

کالاهای مربوط به انرژی مثل نفت، گاز، فلزات گرانبها از جمله طلا، نقره و پلاتین رو در این گروه قرار میدن. فلزات اساسی مثل آلومینیوم، روی، مس و آهن هم در این گروه قرار گرفتن.

کامودیتی نرم:

کالاهای کشاورزی مثل گندم، سویا، ذرت و محصولات مختلفی مثل پنبه، قهوه و شکر رو در گروه کامودیتی های نرم قرار میدن.

نحوه انجام معاملات در این بازار هم به دو دسته معاملات اسپات (Spot) و معاملات فیوچرز (Future) تسیم میشن. در بازار اسپات این داریی ها با پول مبادله میشن ولی در بازار فیوچرز، از قراردادهایی با تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده، معامله این گروه از دارایی ها انجام میشه. جالبه بدونین که بیشتر معاملات این بازار به شکل کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام میشه.

بازار فارکس یا Forex

در این بازار امکان معامله 170 جفت ارز مختلف برای معامله گر ها فراهم شده. این بازار با توجه به اینکه مارکت کپ وحجم معاملات روزانه ای اون بیشتر از مجموع بازارهای مختلفی مثل سهام، بازار ارزهای دیجیتال و بازارهای مشتقه است، به عنوان یکی از مجبوبترین بازارهای مالی دنیا شناخته میشه. از فارکس به عنوان یک بازار مالی گسترده یاد میشه که به واسطه اتصال کامپیوتر ها مختلف و تشکیل یک شبکه کامپیوتری گسترده، بوجود اومده.

این بازار رو میتونیم به دو بخش بازار بین بانکی یا Interbank Market (OTC) و بازار خارج بورس (OCT) تقسیم کنیم. بازار بین بانکی رو میتونیم مثل یک شبکه جهانی در نظر بگیریم که بانک ها و موسسات مالی با استفاده از اون به مبادله ارزها و مشتقات ارزی بین خودشون می پردازن. همچنین معامله گر ها و سرمایه گذاران خرد میتونن با کمک کارگزاری یا بروکرهای مختلف در بازار خارج از بورس فاارکس به فعالیت بپردازن.

جالبه بدونین که در این بازار، کارگزار های فارکس میتونن به عنوان بازار ساز (Market Maker) هم عمل کنن و با پیشنهاد دادن قیمت های خرید و فروش یا بید (Bid) و اسک (Ask)، با رقبای خودشون در این بازار مقابله کنن.

جمع بندی و نتیجه

آشنایی با انواع بازارهای مالی ایران و جهان میتونه بهتون کمک کنه که بهترین بازار پول و سرمایه رو برای فعالیت خودتون انتخاب کنین. همونطور که اشاره داشتیم از اصلی ترین وظایف بازار سرمایه میتونیم به تخصیص درامد و دارایی های کارامد برای اقتصاد اشاره کنیم. این بازارهای مالی با توجه به اینکه به بازارهای آزاد برای ایجاد جریان سرمایه و تعهدات مالی و پول، به ایجاد اقتصادی روان تر در جهان کمک میکنن.

امیدواریم که مطالب این مقاله برای اشنایی با انواع بازار سرمایه جهان و ایران براتون سودمند بوده باشه. توجه داشته باشین که فعالیت در هر کدوم از بازارهایی که بهتون معرفی کردیم، به دانش و تجربه بالایی نیاز داره که مستلزم شرکت در دوره های آموزشی پیشرفته و فعالیت متداوم در این بازارهاست.