اقتصاد خوب در گرو سیاست خارجی درست
روند افزایش نرخ دلار در طول دولتهای پس از انقلاب روندی دائمی بوده است؛ اما با نگاهی به قیمتها در 43 سال گذشته آهنگ این رشد از زمان دولت احمدینژاد چندین برابر شد. دادههای بانک مرکزی مربوط به نرخ ارز در بازار غیررسمی نشان میدهد که در نخستین سالهای پس از وقوع انقلاب، نرخ ارز جهش یافت و از قیمت هفت تومان به ۱۰ تومان رسید.
عبدالرحمن فتحالهی: روند افزایش نرخ دلار در طول دولتهای پس از انقلاب روندی دائمی بوده است؛ اما با نگاهی به قیمتها در 43 سال گذشته آهنگ این رشد از زمان دولت احمدینژاد چندین برابر شد. دادههای بانک مرکزی مربوط به نرخ ارز در بازار غیررسمی نشان میدهد که در نخستین سالهای پس از وقوع انقلاب، نرخ ارز جهش یافت و از قیمت هفت تومان به ۱۰ تومان رسید. به این ترتیب نخستین شوک ارزی اقتصاد کشور با ۴۰ درصد افزایش نرخ ارز در سال ۵۷ به وقوع پیوست. با آغاز به کار دولت سازندگی و اوجگیری تورم از ۹ درصد به ۴۹ درصد بدترین جهش دلار اتفاق افتاد و تنها در سال ۷۰ قیمت دلار از ۸۶ تومان به ۱۴۲ تومان رسید. در نهایت هاشمیرفسنجانی دلار را در سال 76 با قیمت 646 تومان تحویل دولت اصلاحات داد. دولت سیدمحمد خاتمی باثباتترین دوره را برای قیمت دلار رقم زد و تنها با رشدی 258 تومانی، دلار را با قیمت ۹۰۴ تومان به محمود احمدینژاد تحویل داد. از دولت نهم به بعد دلار دیگر به دنبال رشد قیمت نبود؛ بلکه عملا ترمز قیمتها را برید و به دنبالش ریال ایران هم مرتبا سقوط پشت سقوط را تجربه کرد. قیمت دلار در دهه 80 و مشخصا تا سال ۱۳۸۹، از ۸۱۳ تومان به هزارو صد تومان رسید. در سال ۹۰ همزمان با تشدید زمزمهها مبنی بر کاهش درآمدهای نفتی، افزایش نرخ ارز حالتی شتابان به خود گرفت و در پایان اسفند سال ۹۰ قیمت دلار به هزارو 892 تومان رسید. در تابستان ۹۱ قیمت دلار از هزارو 800 تومان به دوهزارو 300 تومان در پایان شهریورماه رسید. جهش بعدی قیمت دلار در مهرماه سال ۹۱ بود که این عدد سههزارو 182 تومان را تجربه کرد. در این سال دلار بر حسب ریال تا ورود به کانال چهار هزار تومانی هم گام برداشت. نهایت امر حسن روحانی دلار را با قیمت سههزارو 580 تحویل گرفت و در روز ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ با قیمت 25هزارو 619 تومان تحویل دولت رئیسی داد. از ابتدای هفته جاری هم قیمت دلار در دولت رئیسی با ورود به کانال 33 هزار تومان، رکوردشکنی تاریخی خود را تجربه کرد و ریال ایران به نازلترین نرخش در تاریخ کشور رسید. با نگاهی به تحولات در این چهار دهه به نظر میرسد که رشد قیمت دلار و به تبع آن سقوط ارزش ریال نسبت مستقیمی با حوزه سیاست خارجی داشته است؛ بنابراین هر زمان شاهد گشایش و فضای مثبت دیپلماتیک بودهایم، تأثیرات مثبتش را بر بازار ارز و کل بدنه اقتصاد کشور داشته است و برعکس، هر زمان دیپلماسی ایرانی در مسیر تشدید تنش و تصاعد بحران گام نهاده، به تبع آن وضعیت این روزهای بازار ارز و تب تند دلار را نظارهگر بودهایم؛ اما به واقع بلبشوی قیمت ارز بهخصوص از ابتدای هفته جاری با این رکوردشکنی تاریخی که با صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران همراه بود تا چه اندازه به تحولات حوزه سیاست خارجی ارتباط دارد؟ «شرق» برای یافتن پاسخ این سؤال، گفتوگویی را با محمد طبیبیان انجام داده تا به واکاوی عمق اثرات مثبت و منفی اقتضائات سیاست خارجی ایران بهخصوص در حوزه برجامی بر پارامترهای اقتصادی کشور نائل آید. متن پیشرو خروجی گپوگفت با این اقتصاددان و استاد دانشگاه است.
با توجه به شرایط حساس و بحرانی ناشی از بنبست 95روزه مذاکرات وین بسیاری معتقد بودند که بعد از صدور قطعنامه چهارشنبه گذشته شورای حکام باید انتظار رکوردشکنیهای ۷۲ ساعت گذشته در بازار ارز را میداشتیم. در مقابل هم بسیاری از اقتصاددانان تأکید دارند حتی بدون توجه به صدور قطعنامه، شرایط بحرانی در اقتصاد کشور این رکوردشکنی و سقوط ارزش ریال را اجتنابناپذیر میکرد. حال به باور شما اساسا ورود دلار به کانال ۳۳ هزار تومان و احتمال فتح کانالهای بالاتر به صورت یک شوک قیمتی، صرفا متأثر از صدور قطعنامه شورای حکام بود یا باید آن را یک روند صعودی ثابت دانست؟
من کارشناس حوزه سیاست خارجی و دیپلماسی نیستم و اطلاعاتم در حد مطالب و عناوین خبری است.
اما از نظر علم اقتصاد این بلبشوی بازار ارز در سه روز اخیر را شوک قیمتی متأثر از صدور قطعنامه شورای حکام در چهارشنبه هفته گذشته میدانید یا باید آن را یک روند صعودی ثابت قلمداد کرد که دامن اقتصاد را گرفته است؟
از نظر علم اقتصاد هر دو گزاره صحیح است؛ چه شوک قیمت ناشی از صدور قطعنامه شورای حکام و چه روند صعودی قیمت ارز به دلیل عوامل متعدد از سیاستهای غلط اقتصادی دولتها تا چالشهای حوزه سیاست خارجی و دیگر مسائل با محوریت نگاه غلط دولت سیزدهم به امر اقتصاد به سهم خود در رکوردشکنی هفته جاری دلار مؤثر بودهاند.
به باورتان سهم کدامیک از عوامل یادشده در سقوط بیسابقه ارزش ریال در تاریخ ایران بیشتر بوده است؟
بیشک تحولات حوزه سیاست خارجی، همانگونه که بارها در مطالبی که نوشتم یا در سخنرانیهایم عنوان کردم بر این نکته تأکید دارم تا زمانی که ایران چالشها و مشکلات خود را با جامعه جهانی حل نکند، مطمئنا بحرانهای اقتصادی کنونی در کشور هم مرتفع نخواهد شد. این موضوعی دلبخواهی که مورد علاقه مقامات باشد یا نباشد، نیست؛ بلکه یک الزام و واقعیتی اجتنابناپذیر است.
ولی این گفته از زبان شما بهعنوان اقتصاددانی که گرایش به نگاه لیبرالیستی دارد، میتواند محل نقد مخالفان باشد؟
مهم نیست که این سخنان از زبان اقتصاددان و کارشناسی مطرح میشود که برخی آن را فرد غربزده و غربگرا بدانند و از آن برداشت منفی داشته باشند یا کارشناسی که وابسته و سرسپرده به شرق و اصطلاحا از طیف خودشان باشد تا آن را تأیید کنند. این یک مسئله منطقی در علم اقتصاد است. به نظر میرسد آقایان متوجه نیستند که زمین زیر پایشان چگونه در حال حرکت است. اگر دولت به دنبال آن است که چرخ اقتصاد به حرکت درآید و مشکلات کنونی رفع شود، باید دست از این سیاست خارجی هزینهزا بردارد و روابط خود را به صورت جدی با همه کشورها بر اساس منافع ملی سازماندهی و بازتعریف کند؛ نه به خاطر خوشامد این و آن و یا مسائل اینچنینی، بلکه برای برونرفت کشور از این بحران. کشور به واقع تحمل تداوم این وضع را ندارد. شما به اتفاقات و تحولات چند روز گذشته و اعتراضات کسبه تهران نگاه کنید.
با این اوصاف روند تأثیرپذیری ارزی تا کجا ادامه خواهد داشت؟
واقعیت این است که در این سالها وضعیت اقتصادی ایران یک روند تنزلی را طی کرده است.
مشخصا از چه زمانی؟
من معتقدم از زمان آقای احمدینژاد به شکل جدی این روند نزولی آغاز شد. البته در ادامه در دولتهای یازدهم و دوازدهم حسن روحانی سعی شد که وضعیت قدری بهبود یابد. در این راستا هرچند دولت تلاش وافری به کار برد تا در آن هشت سال با اهرم سیاست خارجی و انعقاد برجام به اقتصاد کمک کند که نگاهش هم اتفاقا درست بود، اما سایر مسائل هم سهم زیادی در ناکامی آن سیاستهای اقتصادی دولت روحانی داشت.
چه مسائلی؟
مسائلی بیرون از دولت روحانی.
شکست سیاستهای دولت روحانی فقط به بیرون از دولت بازمیگشت؟
خیر. بخشی از آن هم به تیم اقتصادی ضعیف دولت سابق بازمیگشت.
این روند نزولی اقتصاد ایران با روی کار آمدن دولت رئیسی طی 10 ماه گذشته چطور ادامه پیدا کرد؟
با روی کار آمدن دولت سیزدهم روند نزولی تشدید شده است. متأسفانه با این طیف از مدیران و تیم اقتصادی دولت رئیسی، نه تنها مسائل و بحرانها حل نمیشود، بلکه باید شاهد بدترشدن وضعیت اقتصادی و معیشتی کشور باشیم. همانگونه که امروز اقتصاد ایران به این فلاکت افتاده است. ببینید اقتصاد امری نیست که بشود با جمعکردن دوستان و افرادی که از نظر سیاسی نگاهی نزدیک به دولت دارند اداره شود؛ دولت که قرار نیست کنسرت برگزار کند تا افراد همنوا را جمع کند، گشایش اقتصادی و مدیریت بحرانهای کنونی به دانش، توان و قدرت عمل نیاز دارد که متأسفانه هیچکدام از اعضای کابینه سیزدهم و به خصوص تیم اقتصادی این دولت از آن برخوردار نیستند. البته مسئله مهمتر آنجاست که به نظر من، چه در داخل و چه در خارج همه به این یقین رسیدهاند که تهران اراده و نیتی برای حل مشکلات خود با جامعه جهانی نیز ندارد.
به چه دلیل یا دلایلی تهران ارادهای برای حل مشکلات خود با جامعه جهانی ندارد؟
اولین مسئله به ملاحظات سیاسی و دیپلماتیک ایران به واسطه نگاه به شرق و همسایگان شرقی کشور بازمیگردد. متأسفانه این نگاه به شرق و این سطح برخورد عملا همه را به این یقین رسانده است که تهران، تمایل و توان حلوفصل مشکلات و چالشهای خود را با غرب ندارد. به همین دلیل با یک تنگنای جدی در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمد ناشی از آن به کشور مواجهیم. یعنی این خود ما هستیم که عملا درهای این درآمد را به روی کشور بستهایم. چرا؟ چون میزان وابستگی سیاست خارجی ما به شرق اجازه تعامل سازنده با جهان را نمیدهد. مسئله دیگر به مدیریت داخلی در کشور مربوط میشود. یعنی برخی جریانها سعی میکنند با بحرانسازی و تشدید تنش با غرب منافع خود را تأمین کنند. بنابراین یک فضای مدیریت داخلی هم وجود دارد که مانع از حل مشکلات با غرب میشود.
با وجود آنکه بسیاری معتقدند پارامترهای اقتصادی به شکل جدی از تحولات حوزه سیاست خارجی تأثیر میپذیرد، اما به همان میزان هم بحران اقتصادی و معیشتی در کشور بیشک آثار و تبعات مخرب خود را بر کاهش توان چانهزنی دیپلماتیک و تضعیف جایگاه و وزن ایران در عرصه بینالملل خواهد داشت. پیرو این نکته، دیالکتیک اقتصاد و سیاست خارجی به خصوص در ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
کسی نمیتواند منکر تأثیر و تأثر اقتصاد و سیاست خارجی بر همدیگر شود، اما مسئله اینجاست که ما منافع خود را در حوزه سیاست خارجی که باید در خدمت رشد اقتصادی باشد، فدای منافع دیگر کشورها کردهایم. همان گونه که در پاسخ به سؤال قبل گفتم، نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران تمام فرصتها را عملا از کشور گرفته است. ببینید در مقطعی همین کشور چین و روسیه درخصوص قطعنامههای شورای حکام و سازمان ملل علیه ایران در زمان احمدینژاد رأی دادند. همان زمان وقتی فضای سیاسی و رسانهای داخل کشور اعتراضات خود را به مسکو و پکن نشان دادند، سفارت این دو کشور عنوان کردند که ما باید به دنبال منافع خود باشیم و تهران هم باید این عقلانیت را در سیاست بدترین نرخ تورم ارز خارجی در دستور کار قرار دهد تا به نقطه بحرانی نرسد. این حرف کاملا منطقی است. این خود ما هستیم که نباید کشور را به نقطه بحرانی برسانیم تا از این کشور یا آن کشور انتظار همراهی یا عدم همراهی داشته باشیم.
هیچ کشوری دلسوزتر از خود ما برای تأمین منافعمان نیست. از این منظر، به همان میزان که تحولات سیاست خارجی بر اقتصاد اثر میگذارد، یقینا بحران اقتصادی هم بر کاهش توان دیپلماتیک ما اثر دارد. در این فضای تأثیر و تأثر، جا دارد سیاست خارجی عقلانی به رشد اقتصادی در ایران کمک کند تا به دنبالش تقویت بنیه اقتصادی کشور هم موتور محرکهای برای پیشرفت هرچه بهتر و بیشتر سیاست خارجی ایران بهخصوص در حوزه دیپلماسی اقتصادی باشد. پس الان بهترین فرصت و موقعیت برای ایران شکل گرفته است که منافع ملی خود را بدون توجه به سیاستهای مسکو و پکن پیگیری کند. یعنی در این شرایط بعد از جنگ اوکراین، حتی اروپا و آمریکا هم حاضر هستند انفعال بیشتری در قبال ایران از خود نشان دهند؛ چراکه به توافق با تهران در شرایط کنونی نیاز وافری دارند. اما متأسفانه به دلیل آنکه ایران سعی دارد روسیه و چین را از خود دور نکند، از این فرصت مغتنم چشمپوشی میکند. یعنی ایران منافع خود را قربانی منافع چین و روسیه کرده است.
جناب طبیبیان ما در ۴۰ سال گذشته تقریبا شاهد رویهای ثابت بودهایم که دولتها نرخ ارز را به صورت چند برابر به دولت بعدی تحویل دادهاند. با توجه به همین روند، باید شاهد نرخهای بالاتر دلار در عصر رئیسی باشیم؟
اشتباه نکنید، هیچ دولتی در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران به دنبال افزایش نرخ ارز نبوده است.
اما بسیاری از اقتصاددانان معتقدند نقش بانک مرکزی دولتها برای مدیریت بازار ارز با هدف تأمین کسری بودجه، نیمنگاهی به افزایش عمدی قیمت ارز داشته است؟
من این مسئله قبول ندارم که دولتها بخواهند با پایینآوردن ارزش ریال و بالابردن قیمت دلار و دیگر ارزها، کسری بودجه خود را تأمین کنند.
پس به چه دلیلی شاهد این وضعیت برای سقوط ارزش ریال در چهار دهه گذشته بودهایم؟
فقط و فقط تورم. وقتی تورم و انتظارات تورمی در اقتصاد کشور به دلایل مختلف شکل میگیرد، خواهناخواه شاهد افزایش نرخ ارز مانند دلار و سقوط ارزش ریال خواهیم بود؛ رویه مذکور، این دولت یا آن دولت، این جناح سیاسی یا آن جناح سیاسی برنمیدارد. زمانی که ما شاهد سیل ناشی از نقدینگی، همزمان با افزایش در انتظارات تورمی هستیم، بانک مرکزی و دولتها نمیتوانند به تنهایی وضعیت را کنترل و مدیریت کنند و مانع از این سیل ویرانگر شوند. طبیعی است زمانی که تورم و انتظارات تورمی بالا میرود، نرخ ارز هم افزایش پیدا میکند. در کنار آن، زمانی که کشور با بحرانهای بینالمللی و سیاسی هم دستبهگریبان است و از نبود سیاست خارجی مناسب، هوشمند و منعطف رنج میبرد، قطعا این افزایش قیمتها نیز تشدید خواهد شد.
پس مهار قیمت چگونه میسر است؟
برای مهار قیمتها در بازار ارز باید ابتدا مسئله را درست نگاه کنیم و آسیبشناسی دقیقی از آن داشته باشیم. همانطورکه در پاسخ به پرسش قبلی گفتم، آن چیزی که موتور محرکه افزایش نرخ دلار در ۴۴ سال گذشته بوده است، به تورم و انتظارات تورمی بازمیگردد. من حتی معتقدم از زمان قبل از انقلاب و بهخصوص در دوره پهلوی دوم هم ما شاهد این سوءتفاهم بودهایم. پس باید از این زاویه به مشکل نگاه کنیم تا از همین زاویه هم به راهحل دست یابیم.
با همین نگاه، در نهایت به باور شما قیمت تا کجا میخواهد پیشروی کند؟ آیا قیمتی برای تعیین «بحران اقتصادی» وجود دارد؟ با این دلار ۳۳ هزار تومانی اکنون اقتصاد ایران در وضعیت بحرانی قرار دارد؟ آیا ما میتوانیم قیمتی برای سقف دلار تعیین کنیم؟
اساسا هیچ اقتصاددانی نمیتواند برای بازار ارز سقف نرخ تعیین کند. تا زمانی که مشکلات به قوت خود باقی باشد و شاهد این رویه در حوزه مدیریت اقتصادی کشور از سوی دولت باشیم، مطمئنا شاهد سقوط ارزش ریال و افزایش سایر ارزها بهخصوص دلار خواهیم بود. در پاسخ به سؤال قبلی شما رفع مشکلات مربوط به کسری بودجه، مدیریت نقدینگی و ساماندادن به محیط تولید میتواند مانع از افزایش نرخ ارز شود. از طرفی دیگر تا زمانی که وضعیت سیاست خارجی کشور سروسامان پیدا نکند و شاهد فروکشکردن بحرانهای حوزه دیپلماسی نباشیم، نمیتوان به خروج از بحران کنونی امیدوار بود. یعنی تا زمانی که سیاست خارجی ایران درست عمل نکند، درِ اقتصاد بر همین پاشنه میچرخد. اما اینکه واقعا کشور در نقطه بحرانی است هم از آن دست موضوعاتی است که بین اقتصاددانان محل بحث و مناقشه بسیار است. هیچ اقتصاددانی و کارشناس اقتصادی، نه میتواند بهطور قطع و یقین از بحران اقتصاد ایران سخن بگوید و نه به طریق اولی از «فروپاشی»؛ برای هرکدام دلایل و مستنداتی وجود دارد، اما این ادله به معنای قطعیت در آن زمینه نیست. هرچند برخی اقتصاددانهای حامی دولت رئیسی، نهتنها وضعیت اقتصادی کشور را در آستانه بحران نمیدانند، بلکه ادعای رشد اقتصادی را هم برای این دولت مطرح میکنند. حال بر کدام پایه علمی، بر مبنای کدام منطق اقتصادی و با چه دلیل و مستندی این ادعا مطرح میشود، بماند!
تورم ترکیه به ۳۶ درصد رسید / پیش بینی تورم ۵۰ درصد در فصل بهار
تورم سالیانه در ترکیه تا ۳۶.۱ درصد افزایشیافته و پیشبینی میشود در صورت ادامه سیاست پولی دولت، تا فصل بهار به ۵۰ درصد برسد.
بهگزارش برنا به نقل از رویترز، تورم سالیانه در ترکیه تا 36.1 درصد افزایشیافته است، یعنی بالاترین رقم طی 19 سال حاکمیت رجب طیب اردوغان بهعنوان رئیسجمهور ترکیه. افزایش تورم عمق بحران ارزی در ترکیه طبق سیاست کاهش نرخ بهره اردوغان را نشان میدهد.
اطلاعات مؤسسه آمار ترکیه نشان میدهد قیمت مصرفکننده در این کشور تنها در ماه دسامبر 13.58 درصد افزایش داشته و بیشاز پیش بر درآمد و پسانداز مردم ترکیه در بحبوحه آشفتگیهای اقتصادی آسیب رسانده است.
تورم سالیانه در ترکیه از پیشبینی 30.6 درصد رویترز فراتر رفته و بیشتر آن مربوط به بالا رفتن هزینه حملونقل و مواد غذایی میشود.
ارزش لیر ترکیه 44 درصد در 2021 بهخاطر سیاست بانک مرکزی در کاهش نرخ بهره سقوط کرد. طبق طرح اقتصادی اردوغان، اعتبار و صادرات بر ثبات ارزی و قیمتها اولویت دارد.
هر دلار آمریکا در ساعت 17:34 به وقت گرینویچ 13.0790 لیر ترکیه معامله میشد.
برخی اقتصاددانها پیشبینی میکنند در صورت ادامه سیاست پولی دولت، تورم در ترکیه تا فصل بهار به 50 درصد میرسد. گلدمن ساچز تخمین میزند تورم در 2022 بالاتر از 40 درصد باشد.
ترکیه در حال حاضر ازنظر نرخ تورم، در رتبه هشتم جهان قرار دارد.
لیر ترکیه در 2021 بدترین عملکرد خود را طی 2 دهه گذشته ثبت کرد و تورم سالیانه به بالاترین رقم از 37 درصد در سپتامبر 2002 رسید، یعنی 2 ماه قبلاز به قدرت رسیدن حزب اردوغان.
تمرکز اردوغان بر اطلاعات تجاری است که نشان میدهد صادرات این کشور یکسوم در 2021 افزایشیافته و به 225 میلیارد دلار رسیدهاست.
اردوغان ضمن ابراز ناراحتی در مورد نرخ بالای تورم قول داده هر چه زودتر تورم را تکرقمی کند.
بانک مرکزی ترکیه جهت حمایت از ارز ملی و جبران ذخایر خالیشده، اعلام کرد از صادرکنندگان میخواهد 25 درصد از درآمد خود به ارزهای خارجی را در ازای لیر به بانک مرکزی بفروشند.
انتهای پیام
نرخ تبدیل و عوامل موثر بر کاهش بدترین نرخ تورم ارز قیمت ارز در تورم جهانی
از سالیان دور مراودات تجاری بین کشورها رواج داشته و صادرات و واردات موجب رونق اقتصادی کشورها شده؛ اما متاسفانه نرخ تبدیل ارز و عوامل دیگر بر کاهش قیمت آن اثر گذاشته و موجب تورم جهانی شده است.
نرخ تبدیل و رواج ارز در جهان
بعد از انقلاب صنعتی در فرانسه، تولید کالاهای مختلف افرایش یافت و با ورود ابزارآلات صنعتی به بخشهای مختلف زندگی و رونق آن از جمله کشاورزی، تجارت میان کشورها روز به روز افزایش یافت. تجارت و خرید و فروش کالا بین کشورهای مختلف، موجب انتقال پول ملی یعنی ارز آن کشورها به یک دیگر می شود؛ سیاست همه کشورها افزایش قدرت پول ملی و ثابت نگه داشتن مقدار آن جهت تقویت اقتصاد آن کشور می باشد.
تمامی اسکناسهای موجود در جهان ارز نامیده می شوند؛ ارزها در واقع کاغذهای بی ارزشی هستند که به صورت قراردادی توسط دولتها به آنها ارزش داده می شود. این ارزها به صورت قرار دادی به عنوان پول یک کشور به حساب می آِیند و مردم آن کشور نیز می پذیرند که از طریق این پول مبادلات کالا انجام شود که این ارزها می توانند به عنوان سرمایه نیز ذخیره شوند. نرخ تبدیل ارزها یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که سطح سلامت اقتصاد یک کشور را مشخص می کند. نرخ تبدیل ارزهای خارجی، نشان دهنده ثبات اقتصادی یک کشور نیز است و به همین دلیل مداوم و مرتب مورد نظارت و تحلیل قرار می گیرد.
عوامل موثر بر کاهش نرخ ارز
عوامل موثر بر کاهش نرخ بدترین نرخ تورم ارز ارز عبارت اند از:
هنگامی که کشورها سقوطی در نرخ ارز خود نسبت به سایر ارزها ببینند، برای به دست آوردن مزیت تجاری نسبت به سایر کشورها با کاهش نرخ ارز کشور خودشان صادرات را در سایر کشورها رقابتی تر می کنند، بنابراین واردات به آن کشور گران تر می شود که به نفع صنعت داخلی و در نتیجه اشتغال است.
تورم را می توان افزایش بی رویه قیمت کالاها و خدمات بدون پشتوانه و بدون برنامه ریزی دانست که باعث کاهش قدرت خرید می شود و تعادل میان تقاضای محصولات با نقدینگی موجود برای خرید محصولات را بر هم می زند.
نرخ بهره تورم خفیف و شتابان در اقتصاد
به طور کلی انواع تورم در اقتصاد به سه نوع اصلی تقسیم می شود. نوع اول: تورم خفیف است که سبب افزایش ملایم قیمتها می شود و معمولا افزایش تا 8 درصد را برای آن در نظر می گیرند. نوع دوم: تورم شدید یا شتابان است که افزایش قیمتها سریع تر اتفاق می افتد و برای این دسته، نرخ تورم بین 15 تا 25 درصد اعلام می شود. نوع سوم: تورم بسیار شدید می باشد، در این شرایط نرخ تورم حدود 50 درصد است و قیمتها در بازه های زمانی کوتاه مدت مثلا هر 6 ماه دو برابر می شوند.
شرایط سیاسی و ثبات اقتصادی در کنار میزان تقاضای خارجی برای کالا و خدمات فاکتورهای اصلی در ارزش پول ملی یک کشور هستند. دانستن تاثیر نرخ بهره بر روی نرخ ارز یک کشور برای افرادی که در بازار فارکس و دیگر بازارهای بین الملل فعالیت دارند، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا اغلب تغییرات این نرخ بر روی ارزش ارزهای فارکس تاثیر می گذارد.
بدهی دولت و کسری حساب جاری در انواع تورم
به بیانی دیگر، بدهی مثل تیغ دولبه ای است که در صورت وجود پایداری به عنوان محرک اقتصادی عمل می کند ولی در صورت تداوم بدهی و رشد فزاینده آن با ایجاد نااطمینانی و محدودیت دسترسی بخش خصوصی به منابع مالی و کاهش پس انداز، به عنوان مانعی برای رشد اقتصادی محسوب می شود. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع بدهی و اثر دوگانه آن بر متغیرهای اقتصادی، ضروری است در راستا اجتناب از بی انضباطی مالی، نسبت به تعیین سطح مطلوب بدهیهای دولت از منظر تاثیرگذاری آن به عنوان محرک اقتصادی اطمینان حاصل شود. در کشورهای توسعه یافته که از ساختار اقتصادی منسجم و شفافی برخوردار هستند، درآمدهای مالیاتی جزء اصلی منابع مالی دولت محسوب می شود. در این کشورها استقراض دولت از منابع داخلی و خارجی نیز از ارکان نظام تامین مالی دولت است و چرخه های تجاری نقش موثری در مصون ماندن از رکود اقتصادی دارند.
حساب جاری نیمی از تراز پرداختها و نیم دیگر آن حساب سرمایه است؛ حساب سرمایه، سرمایه گذاریهای فرامرزی در ابزارهای مالی و تغییرات ذخایر بانک مرکزی را اندازه گیری می کند. حساب جاری میزان واردات و صادرات کالاها و خدمات، پرداختها به سرمایه گذاران خارجی یک کشور، پرداختهای دریافتی از سرمایه گذاریهای خارج از کشور و نقل و انتقالاتی مانند: کمکهای خارجی و حواله های بانکی است.
چاپ پول و رکود اقتصادی در تورم
افزایش تولید در کشور به جلوگیری از افزایش قیمتها کمک می کند و وضعیت معیشت مردم را بهبود می بخشد. اما آنچه اهمیت دارد، تامین منابع اقتصادی برای تولید و پس از آن تهیه مواد اولیه و سایر مسائل مورد نیاز برای حرکت چرخه تولید است. در بسیاری از کشورها بخش عمده این منابع و درآمد مورد نیاز برای تولید از طریق صادرات نفت سبک تامین می شود. در صورتی که دولت موفق به صادرات نفت نشود، برای تامین این کمبود مالی از بانک مرکزی تقاضای چاپ پول بیشتری می کند. این چاپ اسکناس موجب افزایش تقاضا می شود درحالی که عرضه و تولید تغییری نکرده است. در این شرایط نرخ تورم افزایش می یابد و با گرانیهای پی در پی وضع معیشت مردم سخت می شود. همچنین چاپ پول باعث افزایش تورم، افزایش قیمت ارزهای خارجی، بی ارزش شدن پول ملی، نابسامانی اقتصادی، افزایش خروج ارز از کشور و متزلزل شدن پایه های اقتصاد می شود.
اگر اقتصاد کشوری در دو دوره سه ماهه پی در پی رشد منفی داشته باشد، دچار رکود اقتصادی شده است. رکود، مجموعه ای از عوامل است که دست به دست هم می دهند و به صورت همزمان رشد منفی اقتصاد یک جامعه را به وجود می آورند. رکود اقتصادی بیشتر در کاهش رشد تولید ناخالص داخلی، درآمد، اشتغال و فعالیتهای صنعتی قابل مشاهده است. رکود در تعریفی کلی به معنای حرکت منفی چرخه اقتصاد است؛ چرخه اقتصاد عبارت است از تولید، مصرف و نهایتا صادرات و واردات. تولید می تواند هم به داخل اشاره کند و هم به واردات مرتبط باشد. تامین به معنای رفع نیاز داخلی است که پس از آن به صادرات می انجامد یعنی رونق اقتصادی. تولید داخلی نیز می تواند وابسته به واردات باشد و فاکتورهایی که بخشهای اقتصاد را تشکیل می دهند بر اساس نظامی به نام عرضه و تقاضا که روی پشتوانه ای به نام پول و سپس ارز و کالا استوار است فعالیت می کنند. با این تعریف، رکود زمانی خود را نشان خواهد داد که در فاکتورهای فوق مشکلی پدید آید، حال آن مشکل هم می تواند داخلی باشد و هم توسط عوامل بیرونی تحریک شود. در این حالت چرخه اقتصاد با مشکلات پیش آمده دچار ایست موقتی می شود که در صورت رفع نشدن آن، رکود بزرگ تری رخ خواهد داد. نویسنده: فاطمه خاقانی مذاکره کننده بین الملل
تاثیر شاخص CPI بر بازار ارز دیجیتال
شاخص CPI یا Consumer price index یا همان نرخ بهای مصرف کننده از مهم ترین شاخص های اقتصادی هر کشور محسوب می شود. همانطور که اطلاع دارید بیت کوین در مقابل دلار امریکا یا استیبل کوین هایی که به نحوی وابسته به این دلار هستند معامله می شود. با توجه به این موضوع، تورم در امریکا می تواند بر روی بیت کوین تاثیر مثبت یا منفی بگذارد. برای یافتن ساعت و روز دقیق انتشار این شاخص می توانید از اینجا کمک بگیرید.
برای اطلاع بیشتر از این شاخص می توانید این مقاله مطالعه کنید
رشد این شاخص باعث کاهش قدرت خرید مردم و کاهش این شاخص باعث افزایش قدرت خرید می شود. اگر ما شاهد رشد شاخص CPI باشیم قطعا بانک مرکزی امریکا در صدد کاهش این عامل نگران کننده برمی آید. بانک مرکزی باید برای کاهش تورم، نرخ بهره افزایش دهد تا بتواند باعث کاهش تورم شود. اگر نمی دانید نرخ بهره چیست از اینجا این مقاله مطالعه کنید
با توجه به اینکه بیت کوین در سبد شرکت های بزرگ سرمایه گذاری امریکایی و اروپایی قرار گرفته است، روند این رمزارز و به طور کل بازار ارز دیجیتال هم راستا با شاخص های بورس جهانی شده است. بررسی های زیادی بر روی تاثیر تورم بر بازدهی سهام شده است. اما متاسفانه پژوهشگران نتوانستند فرمول دقیقی برای این همبستگی پیدا کنند. می توان جمع بندی کرد که تورم بالا با بازدهی کمتر سهام همبستگی دارد. از سال 1930 تقریبا همه کشورها بدترین بازدهی واقعی خود را در دوران تورم بالا ثبت کرده اند. پس تورم بالا رابطه عکس با روند صعودی بازارهای مالی دارد.
بیت کوین در حال حاضر رابطه معناداری با شاخص های بورس امریکا مثل نزدک و اس اند پی 500 پیدا کرده است. می توان گفت که با افزایش تورم، بانک مرکزی امریکا برای کنترل تورم مجبور به افزایش نرخ بهره است. افزایش نرخ بهره باعث کاهش قدرت خرید مردم و در نتیجه ریزش در بازارهای مالی مثل ارز دیجیتال و بورس می شود.
در حال حاضر بهتر است قبل از اعلام این شاخص ها معامله ای انجام ندهیم. توصیه می کنیم چند ساعت قبل و بعد از اعلام این شاخص معامله فیوچرز باز نکنید. امروز ساعت 5 به وقت ایالات متحده نرخ تورم اعلام می شود. تورم ماه پیش 0.2% بیشتر از پیش بینی ها منتشر شد که باعث ریزش بازار ارز دیجیتال شد. امروز 22 شهریور 1401 پیش بینی فعالین بازار 0.2% است. احتمالا تورم به همین نسبت منتشر شود. با توجه به کاهش قیمت سوخت و کنترل قیمت ها توسط دولت ایالات متحده، احتمال کاهش تورم وجود دارد. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که صرفا یک شاخص نمی تواند روند بازارها را تعیین کند و شما باید عوامل مختلفی را مد نظر قرار دهید.
جمع بندی در مورد جلسه امروز داشته باشیم، خیلی فعالین بازار معتقد هستند که با کاهش تورم، احتمال کاهش نرخ بهره و در نتیجه بهبود وضعیت بازارهای مالی وجود دارد. این جمله کاملا درست است ولی یادتان باشد اقای پاول رئیس بانک مرکزی امریکا گفتند که باید تورم سالانه 8 درصدی به 2 درصد برسد، برای تحقق این موضوع کم شدن روند افزایش نرخ بهره بعید به نظر می رسد. حال باید نظاره گر باشیم و ببینیم چه اتفاقی در آینده می افتد.
بدترین نرخ تورم ارز
شاخص سهام اس اند پی ۵۰۰ و نزدک کامپوزیت بدترین عملکرد هفتگی خود را از ماه ژوئن تاکنون تجربه کردند زیرا سرمایهگذاران همچنان در انتظار تعیین نرخ بهره فدرال رزرو هستند و از آنجایی که بیتکوین با سهام ارتباط نزدیک دارد این انتظار، بازار خون را برای ارزهای دیجیتال رقم زد. بیتکوین، امروز (دوشنبه) ارزش ارزهای دیجیتال به رنگ قرمز باقی ماند، زیرا با کاهش بیشتر قیمت دومین ارز رمزنگاری بزرگ، اتر همچنین.
پیام عقب نشینی دلار
«۱/۲میلیارد دلار از منابع حاصل از صادرات گاز وصول شده است»؛ این خبری است که در یکی دو روز گذشته نقل محافل رسانهها شده است. آنطور که در خبرها شنیده میشود دولت ۲/۱ میلیارد دلار از درآمدهای ارزی حاصل از فروش گاز را وصول کرده و در اختیار بانک مرکزی قرار داده و منابع ریالی آن را هم دریافت کرده است. انتشار این خبر این تصور را ایجاد کرده که بانک مرکزی ذخایر ارزی کافی برای سیاستگذاری در بازار ارز را.
رفاه خانوار گروگان اجاره
وزن بسیار سنگین و نامتعارف اجارهبها در سبد هزینه خانوارها، در یک آمار رسمی تایید شد. هزینه تامین مسکن در شهرهای ۳۱ استان، سال گذشته بهطور میانگین ۳۷درصد از مخارج زندگی خانوارها را بلعید. پارسال تورم اجارهخانه هم در تهران و هم در اکثر شهرهای کشور با یک جهش تاریخی، به بیش از ۵۰درصد رسید. بررسیها نشان میدهد سهم مسکن در سبد هزینه خانوارهای ایرانی ۲/ ۱برابر سقف متعارف (استاندارد جهانی توصیهشده.
حمله دلار به سقف تاریخی
به دنبال آغاز به کار نشست شورای حکام و افزایش نگرانیها نسبت به صدور قطعنامه علیه ایران، فضای بازار ارز متشنج شد. بر همین اساس دلار در معاملات روز گذشته توانست یک پله دیگر بالا رود و به کانال قیمتی ۳۱ هزار تومانی صعود کند. پرش قیمتی دلار در معاملات روز گذشته نشاندهنده شکلگیری انتظارات افزایشی در میان معاملهگرانی است که پیش از این و با تصور به نتیجه رسیدن مذاکرات دست بدترین نرخ تورم ارز از خریدهای هیجانی در بازار.
تورم اجاره زیر نقطهجوش
سرعت رشد اجارهبهای مسکن در تهران در میانه تابستان افت کرد؛ بهطوریکه فشار هزینه اجارهنشینی به میزان نه چندان چشمگیر، از «نقطه جوش» پایین آمد. با این حال هنوز تورم اجاره بالای سطح متعارف و تاریخی قرار دارد. یک نمودار از سه روند تورم عمومی، تورم مسکن و تورم اجاره نشان میدهد اتفاقی که در مرداد ماه باعث تغییر در روند رشد اجارهبها شد، عامل درونی نداشت، بلکه سرمنشأ آن به رخدادهای نیمه دوم سال.
اقتصاد پیشبینیناپذیر
هرچند بازارهای مختلف کشور در واکنش به فضای مثبت رسانهای درباره احتمال توافق بر سر احیای برجام اندکی کاهشی شدند و دلار در یک روند نزولی برای مدتی به زیر 29 هزار تومان نیز رسید و قیمت طلای ۱۸ عیار هم با افتی ملموس مواجه بود امااین خوشبینی ناپایدار بود و دوباره به راه پیشین بازگشت. به نظر میرسد؛ بازارهای کشور دچار نوعی بیاعتمادی نسبت به اخبار و حواشی خبری شده اند! چرا که طی دو سال گذشته هر بار.
آینده بازار ارز
هفتهها گفتوگو و چانهزنی بر سر حل اختلافات هستهای ایران در نهایت با تعلیق دوباره مذاکرات برجامی همراه شد. استقبال سرد معاملهگران بازار ارز از اخبار سیاسی و خیز برداشتن دوباره دلار به کانال قیمتی ۳۰ هزار تومان نیز خبر از بینتیجه ماندن مذاکرات دارد. بررسیها نشان میدهد که دلار از شروع معاملات هفته جاری در دو جهت متفاوت حرکت کرده است. در حالی که در دو روز ابتدایی هفته این ارز خارجی توانست به.
تشدید شکاف در بازار ملک
دو اتفاق معنادار در بازار «زمین» رخ داده است که اولی از وخامت اوضاع سرمایهگذاری مولد در بخش مسکن و دومی از آثار مخرب سرمایهگذاری غیرمولد در این بخش حکایت دارد. شکاف قیمت زمین مسکونی و آپارتمان در تهران، بیشتر شده و به ۵۶/ ۱ برابر(براساس میانگین قیمتهای سالانه) رسیده است. از طرفی، حجم معاملات ملک کلنگی در سال گذشته حدود ۳۰درصد افت کرد که عمده این کاهش ناشی از «خروج تقاضای مصرفی از بازار زمین».
بدترین سال اجارهنشینها
پرواز تاریخی اجارهبهای مسکن در شهر تهران طی سال گذشته، «بدترین دوره اجارهنشینی» را برای دستکم ۴۰درصد از خانوارهای ساکن پایتخت -جمعیت مستاجر- رقمزد. بررسیهای «دنیایاقتصاد» از آنچه در سال۱۴۰۰ بر مستاجرها گذشت، حکایت از ثبت نرخ بیسابقه تورم اجاره در تهران دارد. پارسال متوسط هزینه اجاره آپارتمان در شهر تهران ۶۰درصد نسبت به سال۹۹ جهش کرد. این نرخ رشد در مقایسه با میانگین تورم اجاره سالانه.
ایست برجامی قیمت مسکن
تنظیم رفتار معاملهگران ملکی با شرایط جدید «بازیگردان بازار املاک» باعث ایست قیمت مسکن در میانه تابستان شد. دادههای مرکز آمار نشان میدهد ماه گذشته معاملات خرید آپارتمان افت کرد و نرخ رشد میانگین حسابی قیمت مسکن در تهران نسبت به ماه ابتدایی تابستان صفر شد. هرچند رشد قیمت مسکن متوقف شده اما سطح نامتعارف قیمت خانه، «سیاست موثر» از سمت دولت برای بهبود اوضاع را میطلبد. با این حال، به نظر میرسد.
دلار جهانی در قله جدید
شاخص دلار جهانی با ثبت رقم ۴۴۵/ ۱۰۹ به بیشترین مقدار در دو دهه اخیر رسید. قدرتنمایی دلار جهانی، پس از اظهارنظر جرمی پاول درخصوص تداوم سیاستهای انقباضی فدرالرزرو اتفاق افتاد. افزایش نرخ بهره آمریکا، سرمایهگذاری را در اقتصاد این کشور با بازدهی بیشتری روبهرو میکند و درنتیجه سبب افزایش شاخص دلار در مقابل سایر ارزها خواهد شد. با این روند، شاخص بازارهای سهام آمریکا، بازار طلا و بیتکوین یک روند.
بازگشت بازارها به قبل از مذاکره
یکی از روشهای پیشبینی قیمتها، نگاه به روند گذشته آنها است. بر این اساس در این صفحه روندهای قیمتی بازارهای مهم ایران و جهان به نمایش گذاشته شدهاند. همچنین در متن مربوط به هر قسمت روند آتی قیمتها براساس شواهد موجود پیشبینی شدهاند. بازار سهام الاکلنگ قیمتها در بورس بازار سهام در روز یکشنبه سمت و سویی کاهشی داشت و از حرکت به سمت سطوح بالاتر باز ایستاد. در این روز اغلب سهام معامله شده در جهت.
ترمز دلار در مسیر افزایش
نرخ شاخص ارزی به پلههای ابتدایی کانال ۲۹ هزار تومانی بازگشت. پس از افزایش قیمت چشمگیر دلار غیررسمی در معاملات دوشنبه هفته جاری، روز گذشته روند افزایشی نرخ دلار متوقف شد. به عقیده بسیاری از فعالان ارزی عامل اصلی عدم موفقیت دلار در جهت عبور از مرز مقاومت ۳۰ هزار تومانی انتشار مجدد اخبار مثبت حول محور مذاکرات هستهای ایران و قدرتهای جهانی بود. به گزارش خبرگزاری رویترز، جوزپ بورل، مسوول.
دمای منفی دو بازار در تابستان
دلار در مردادماه بالا و پایینهای بسیاری را تجربه کرد. اخبار ضد و نقیض از مذاکرات برجام بهشدت این اسکناس سبز را تحت تاثیر قرار داد و معاملهگران را دچار سردرگمی کرد. اوایل ماه با گسترش شایعات شکست مذاکرات احیای برجام دلار بازار آزاد وارد کانال ۳۲هزار تومانی شد و در انتهای ماه، با پخش شایعات مربوط به احیای توافق، دلار کاهش داشته و به کانال ۲۸هزار تومانی کشیده شد. بازار طلا و سکه نیز بیتاثیر.
نرخ تورم و قیمت ارز در سال ۱۴۰۱ به کدام سو میرود؟
اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۱ از یکسو با سناریوهای مرتبط با مذاکرات هستهای مواجه است و از دیگر سو تغییر سرعت رشد اقتصاد جهانی و تحولات کلان اقتصاد سیاسی جهان را پیشرو دارد که به نوسان قیمت کامودیتی و کالاهای اساسی و همچنین تغییر در رابطه عرضه و تقاضای آنها دامن زده است. در این شرایط، کمیسیون صنایع اتاق ایران در گزارش «داشبورد خانواده صنعت» بر اساس برآوردهایی که از وضعیت تجارت خارجی و سرنوشت.
روتوش آماری تورم ملکی
متولی بخش مسکن درباره سه مساله اصلی این بازار، متفاوت از آمارهای رسمی، موضعگیری کرد. معاون مسکن وزارت راه و شهرسازی معتقد است، نرخ تورم اجاره که بانک مرکزی اعلام میکند با واقعیت همخوانی ندارد و نرخها در بازار کمتر از این است. او همچنین دادههای سازمان مالیاتی از کارنامه مالیات بر خانهخالی را زودهنگام توصیف میکند. این مقام دولتی تعداد خانههای خالی تهران را اعلام کرد.
پاس گل بورسکالا به صنعت خودرو
مدیرعامل بورسکالای ایران در مراسم افتتاح عرضه خودرو در بورسکالا گفت: خودرو، رکورد صدور کد معاملاتی را در بورسکالا شکست. بنا به گفته حامد سلطانینژاد، ۲۶هزار کد معاملاتی در روز نخست عرضه خودرو در بورسکالا صادر شد. بررسیها نشان میدهد که تغییرات جدیدی در بورسکالای ایران در راه است که موجب پیشرفت و توسعه سریعتر این بازار رسمی خواهد شد. عرضه خودرو در بورسکالا و ملزومات آن نشان داد که.
ماراتن مسکن در۳۱ استان
آمار بهروزرسانی شده درباره فاصله درآمدی خانوارها با کلید خانه، نشاندهنده کاهش مدت زمان انتظار خانهاولیها برای خرید مسکن در سال۱۴۰۰ است. بررسیهای «دنیایاقتصاد» با استناد به آمارهای رسمی منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران درباره تغییرات درآمدها وهزینههای خانوارهای ایرانی در سال۱۴۰۰ نشان میدهد، مدت زمان انتظار خانوارهای ایرانی با لحاظ متوسط درآمد سالانه خانوارها و همچنین براساس میانگین.
پيچيدگي در ساختوساز
وضعيت مسكن در سال 1401 مانند ساير بازارها به نتيجه مذاكرات برجام و توافق ايران با كشورهاي غربي وابسته است و در صورتي كه اين موضوع به سرانجام برسد قاعدتا در تمامي بخشهاي اقتصادي و از جمله بخش مسكن نيز تاثيرگذار خواهد بود. چرا كه اميد به آينده و اعتماد به ثبات بازار را به جامعه برميگرداند و در عين حال نقل و انتقالات پولي و مالي و رفت و آمدهاي تجاري و صادرات و واردات نيز رونق پيدا ميكند و ايران.
کارنامه خاکستری سیاستگذار خودرو
بررسی کارنامه یکساله سیاستگذار خودرو نشان از سبقت وعدهها از اقدامات اجرایی دارد. تنظیم بازار، جهش تولید، حذف خودروهای ناقص و قرعهکشی، خصوصیسازی و ازسرگیری واردات، از جمله مهمترین وعدههای خودرویی سیاستگذار به شمار میرود که در این بین تنها تکمیل و حذف خودروهای ناقص و همچنین حذف برخی خودروها از سیستم بختآزمایی انجام شد.
دیدگاه شما