کاربردهای استخر نقدینگی

صرافی استخر نقدینگی

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ + کاربرد استخر نقدینگی در دیفای

استخر نقدینگی به کاربران اکوسیستم دیفای اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال را به‌صورت آنچین در یک صرافی غیرمتمرکز بدون نیاز به بازارسازهای سنتی یا مدل صرافی مبتنی بر دفتر سفارش، معامله کنند. استخر نقدینگی یک عنصر کلیدی در دنیای دیفای است که در عملکرد بازارسازهای خودکار، زراعت بازده، پروتکل‌های وام‌دهی و بسیاری از کاربردهای دیگر نقش بسیار مهمی دارد.

در بازارساز خودکار (AMM) به‌جای استفاده از مدل‌های مبتنی کاربردهای استخر نقدینگی بر دفتر سفارش، معاملات آنچینِ کاربران به‌صورت خودکار و بدون مجوز از طریق یک استخر نقدینگی (liquidity pool) انجام می‌شوند. استخرهای نقدینگی علاوه‌بر تأمین پیوسته نقدینگی، بازارهایی آسان، دسترس‌پذیر، متنوع، شفاف و سریع برای مبادله ارزهای دیجیتال در اکوسیستم دیفای (Defi) فراهم کرده‌اند.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

برای درک ماهیت استخر نقدینگی نیاز است به ضرورت وجود نقدینگی در بازار پی برده باشیم. نقدینگی در بازار رمز ارز به معنای درجه‌ی آسانیِ مبادله رمز ارز با یک ارز دیگر بدون اثرگذاری بر قیمت آن‌هاست. بدون وجود نقدینگی کافی، خرید و فروش دارایی به قیمت دلخواه دشوار است و در کل هزینه‌های معاملاتی برای دو طرف معامله بالاتر است.

استخر نقدینگی درواقع مجموعه‌ای از دارایی‌های قفل‌شده در یک قرارداد هوشمند است که با هدف تسهیل معاملات غیرمتمرکز استفاده می‌شود. این مفهوم، بخش جدایی‌ناپذیرِ پلتفرم‌های بازارساز خودکار (AMM)، پروتکل‌های وام‌دهی، زراعت بازده، دارایی‌های سینتتیک، بیمه آنچین و بازی بلاک‌چین است.

ایده استخر نقدینگی به‌ خودی خود آسان است؛ یک مخزن دیجیتال که وجوه کاربران از طریق یک قرارداد هوشمند در آن قفل می‌شود. اما در یک محیط غیرمتمرکزِ بدون مجوز، چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ اجازه دهید در ادامه ببینیم که چگونه صنعت دیفای توانسته با استفاده از استخرهای نقدینگی، خود را به همه نشان دهد.

استخر نقدینگی و دیفای (DeFi)

پیش از راه‌اندازی اولین نمونه‌های بازارساز خودکار (AMM)، نقدینگی ناکافی یک معضل جدی در دنیای مالی غیرمتمرکز و صرافی‌های آن بود. این موضوع به‌ویژه برای انواع جدید صرافی‌ غیرمتمرکز (DEX) با تعداد محدودی کاربر، جدی‌تر بود. به‌ علاوه، به‌علت توان عملیاتی محدود و هزینه گس‌ تراکنش در بلاک‌چین، پیاده‌سازی معاملات آنچین مبتنی بر دفتر سفارش و صف خریدار و فروشنده، غیرممکن بود. سوال اصلی این بود که چگونه می‌توان این مشکل را بدون استفاده از واسطه‌های بازارساز که با طبیعت غیرمتمرکز رمز ارزها در تناقض است، رفع و رجوع کرد؟

درست همین‌جا بود که اولین بازارساز‌های خودکار با استفاده از مفهوم استخر نقدینگی راه‌اندازی شدند؛ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز که با حذف فرد از یک طرف تراکنش، نقدینگی مبادله رمز ارز را با استفاده از قرارداد هوشمند تأمین می‌کند. در این مدل، قیمت دارایی‌ها به‌جای دفتر سفارش، توسط یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.

دسترس‌پذیری بازار‌های مالی با پیدایش استخرهای نقدینگی به‌شدت افزایش یافته است. به دلیل ماهیت بدون مجوز بلاک‌چین‌هایی که این استخرها در آن‌ها مستقر هستند، هرکسی می‌تواند به نقدینگی استخر اضافه کند. همه می‌توانند تأمین‌کننده نقدینگی باشند.

یکی از نخستین پروتکل‌های به‌کار‌گیرنده نوآوری استخر نقدینگی پروژه‌ی بنکور (Bancor) بود. این مفهوم اما با محبوبیت پروتکل یونی‌سواپ توجه بیشتری را به خود معطوف کرد. پروژه‌های سوشی‌سواپ، کِرو (Curve) و بلنسِر (Balancer) از صرافی‌های غیرمتمرکز دیگری هستند که از استخرهای نقدینگی روی شبکه اتریوم استفاده می‌کنند. به همین صورت در بلاک‌چین بایننس، پروژه‌های پنکیک سواپ (PancakeSwap)، بیکری سواپ و برگر سواپ و در بلاک‌چین سولانا پروژه‌های Raydium و Serum از این نوآوری بهره می‌برند.

استخر نقدینگی در برابر دفتر سفارش

برای درک تمایز استخر نقدینگی اجازه دهید ابتدا به سنگ بنای پلتفرم‌های معاملات الکترونیک آنلاین یعنی دفتر سفارش نگاهی بیندازیم. دفتر سفارش، به بیان ساده، یک مجموعه از سفارش‌های باز لحظه‌ای (Real-time) است که نشان‌دهنده قیمت‌هایی است که خریدار و فروشنده متمایل به انجام معامله در آن‌ها هستند.

سیستمی که سفارش‌های خریدار و فروشنده را با هم جور می‌کند موتور تطابق (matching engine) نام دارد. به هر حال جدا از بحث‌های فنی موتور تطابق، این مفهوم دفتر سفارش است که هسته اصلی اغلب صرافی‌های متمرکز است. این مدل برای تسهیل مبادلات با کارایی بالا، بسیار عالی است و به ایجاد بازارهای مالی پیچیده رنگ واقعیت پاشیده است.

معاملات در دنیای مالی غیرمتمرکز به‌صورت آنچین انجام می‌شوند و خبری از وجود یک واسطه متمرکز که وجوه و نقدینگی دراختیار او باشد، نیست. این یعنی برای پیاده‌سازی مدل صرافی سفارش‌محور در این دنیای غیرمتمرکز مشکل جدی وجود دارد. هرگونه تعامل با دفتر سفارش نیازمند هزینه تراکنش بلاک‌چین (برای مثال هزینه گس) است که هزینه‌های معاملاتی را به‌شدت بالا می‌برد. کار بازارسازها که نقدینگی کافی برای بازار جفت‌های معاملاتی ایجاد می‌کنند، پرهزینه خواهد شد.

به علاوه سریع‌ترین بلاک‌چین‌ها نیز توان عملیاتی کافی برای انجام معاملات روزانه میلیارد دلاری را ندارند. این یعنی ایجاد یک صرافی سفارش‌محورِ آنچین روی یک بلاک‌چین در عمل امکان‌پذیر نیست. البته گرچه می‌توان از زنجیره‌های جانبی (sidechains) یا راه‌حل‌های لایه دو استفاده کرد، اما باز هم شبکه در شکل فعلی خود قادر به انجام این حجم از فعالیت‌ها نیستند.

لازم به ذکر است که صرافی‌های غیرمتمرکزی وجود دارند که به‌خوبی با دفتر سفارش آنچین کار می‌کنند. صرافی غیرمتمرکز بایننس و پروژه صرافی سرام (Serum) در بلاک‌چین سولانا، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از معاملات بی‌واسطه سریع و ارزان پشتیبانی می‌کنند.

استخر نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

برای درک مناسب از استخر نقدینگی بهتر است نحوه کارکرد آن را در بازارسازهای خودکار (AMM) بررسی کنیم. برخلاف بازارهای سنتی، در این بازار شما درواقع با نقدینگی یک استخر (برای مثال استخر ETH/DAI) به معامله می‌پردازید. به زبان ساده، برای این‌که یک خریدار بتواند خرید کند، نیاز نیست در همان زمان فروشنده‌ای با همان قیمت وجود داشته باشد. اگر یک صرافی سفارش‌محور (برای مثال صرافی غیرمتمرکز بایننس) را یک مرکز معاملات فرد‌به‌فرد تصور کنیم، می‌توان گفت که معاملات در یک بازارساز خودکار، فرد ‌به ‌قرارداد هستند. از همین نظر، خبری از دفتر سفارش و انواع مختلف سفارش (مثل سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش توقف) نیست.

تأمین‌کنندگان نقدینگی برای مشارکت دارای انگیزه هستند زیرا به‌عنوان پاداش، درصد مشخصی از کارمزدهای انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند که متناسب با سهم آن‌ها از کل نقدینگی استخر است. آن‌ها توکن‌های LP را به‌عنوان نماینده‌ای از توکن‌های قفل‌شده خود دریافت می‌کنند. وقتی بخواهند دارایی خود را از استخر خارج کنند، باید آن‌ها را بسوزانند.

برای مثال وقتی در پلتفرم یونی‌سواپ ترید می‌کنید، این فعالیت توسط الگوریتم قرارداد هوشمندِ حاکم بر استخر، مدیریت می‌شود. قیمت‌گذاری نیز براساس تریدهای انجام‌شده در استخر نقدینگی تعیین می‌شود. هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر باشد، سفارش‌های بزرگتر دچار لغزش قیمتی (slippage) کمتری می‌شوند. همین پیامد به‌نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جذب بیش از پیش تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروتکل موردنظر شود.

مزایای استخر نقدینگی

• بازارهای مالی با سادگی استفاده، دسترس‌پذیری بیشتر و تنوع بیشتر دارایی‌ها
• ورود و خروج آسان به موقعیت‌های جفت‌های معاملاتی که در صرافی‌های معمول نقدینگی کمی دارند
• عرضه پیوسته نقدینگی با یک روش غیرمتمرکز
• استفاده از قراردادهای هوشمند و امکان برنامه‌نویسی براساس خواسته‌ها
• ارائه فرصت کسب درآمد از طریق دارایی‌های هولدشده برای تأمین‌کنندگان نقدینگی
• عدم نگرانی برای پیدا کردن طرف مقابل معامله در قیمت دلخواهتان
• قطعیت‌پذیری بالای تراکنش‌ها نسبت به مدل دفتر سفارش

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

این نوآوری بسیار ساده است و می‌تواند با اهداف متفاوتی به‌کار گرفته شود:

رایج‌ترین کاربرد استخر نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بازارساز خودکار (AMM) است. پلتفرم یونی‌سواپ یکی از این موارد است. تأمین‌کنندگان نقدینگی، ارزشی برابر از دو توکن را در یک استخر قفل می‌کنند تا در ساخت یک بازار و تأمین نقدینگی آن شریک باشند. در ازای آن، از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر، سهمی متناسب با مشارکت خود دریافت می‌کنند.

استخر لیکوئیدیتی پایه اصلی برای زراعت بازده (yield farming) با استخراج نقدینگی مثل پلتفرم Yearn است. این پلتفرم جایی است که در آن کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه می‌کنند که برای تولید بازده استفاده می‌شوند. استخرها، پلتفرم‌ها و بازارهای دیفای متعددی وجود دارند که هر یک به کاربران در ازای تأمین نقدینگی، با نرخ‌های متفاوتی پاداش می‌دهند. توکن‌های LP یک استخر می‌توانند در استخرهای نقدینگی دیگری استفاده شوند زیرا پروژه‌ها توکن‌های استخر پروژه‌های دیگر را در پروتکل خود ادغام می‌کنند و این زنجیره‌ها پیچیده و پیچیده‌تر می‌شوند. ایده‌ی زراعت بازده این است که چگونه کاربران دیفای، توکن‌های خود را در پروتکل‌های غیرمتمرکز گوناگون قفل کنند تا بتوانند پاداش و درآمد خود را حداکثر کنند.

توزیع توکن‌های جدید به یک جامعه‌ی مورد هدف یک مشکل دشوار برای پروژه‌های کریپتو است. استفاده از استخراج نقدینگی یکی از موفق‌ترین رویکردها به این چالش بوده است. توکن‌ها به‌صورت الگوریتمی بین کاربرانی که وجوه خود را در یک استخر نقدینگی قرار داده‌اند، توزیع می‌شوند. سپس، توکن‌های به‌تازگی صادرشده به‌ تناسب سهم کاربر از استخر، برای آن‌ها ارسال می‌شوند.

استخرهای نقدینگی می‌توانند در حکم‌رانی پروتکل‌ها نیز استفاده شوند. برخی مواقع، به حد بالایی از توکن‌های رأی‌دهی نیاز است تا یک پروپوزال حکم‌رانی تصویب شود. اگر توکن‌ها با هم در یک استخر نقدینگی ترکیب شوند، مشارکت‌کنندگان می‌توانند انگیزه‌های مشترک جمعی را که برای آینده پروتکل مهم است، به شکل موثرتری دنبال کنند.

یک کاربرد دیگر استخر نقدینگی، در حوزه بیمه غیرمتمرکز در برابر خطرات قرارداد هوشمند است. به‌تازگی برای پیاده‌سازی این نوآوری از راه‌حل استخرهای نقدینگی استفاده شده است.

صدور دارایی سینتتیک (دارایی ترکیبی) در یک بلاک‌چین به استفاده از استخر نقدینگی نیاز دارد. کاربران وجوهی را به‌عنوان وثیقه به یک استخر اضافه می‌کند، پروتکل آن را به یک اوراکل قابل‌اعتماد وصل می‌کند و قرارداد هوشمند توکن‌هایی را به کاربر می‌دهد که به دارایی دلخواه کاربر، برای مثال سهام یک شرکت خاص مثل اپل یا مایکروسافت، متصل است.

در نهایت به‌نظر می‌رسد که کاربران‌ فراوانی هنوز کشف نشده‌اند. همه‌ی این‌ها به نبوغ و مهارت توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان در دنیای بلاک‌چین و کریپتو بستگی دارد.

ریسک و خطرات استخر نقدینگی

اگر برای یک بازارساز خودکار تأمین نقدینگی می‌کنید، ضروری است که نسبت به مفهوم زیان موقت (impermanent loss) آگاه و هشیار باشید. در یک جمله، به زیان دلاری تأمین‌کنندگان نقدینگی برای استخرهای نقدینگی یک بازارساز خودکار نسبت به هولد کردن ساده توکن‌ها، زیان موقت می‌گویند. زیان موقت زمانی سنگین می‌شود که نسبت ارزش بین دو توکن قفل‌شده در یک استخر نقدینگی تغییر بزرگی داشته باشد.

برای مثال، فرض کنید قیمت اتر برابر با هزار تتر باشد. شما یک عدد اتر و 1000 عدد تتر را در یک استخر نقدینگی پروتکل یونی‌سواپ قفل می‌کنید. فرض کنید حالا در این استخر 10 اتر و 10هزار تتر وجود دارد. این یعنی شما 10درصد از نقدینگی کل (000,10*10) را دارید. حال اگر در دنیای بیرون از این استخر، ارزش اتر بالا رود و به چهارهزار تتر برسد چه؟ چون طبق فرمول، ارزش کل لیکوئیدی نباید تغییر کند، درواقع حالا در استخر 5 اتر و 20هزار تتر وجود دارد. حال اگر شما توکن‌های خود را از استخر خارج کنید، ده درصد خود را از نقدینگی استخر خواهید گرفت. این یعنی 0.5 اتر و 2هزار تتر. با نرخ مبادله جدید، جمع ارزش دارایی شما 4هزار دلار است. اما اگر اصلا در این استخر تأمین‌کننده نقدینگی نمی‌شدید، الآن 5هزار دلار می‌داشتید. این یک مثال برای فهم پدیده زیان موقت بود.

موضوع مهم دیگر، ریسک قراردادهای هوشمند است. وقتی وجوهی را در یک استخر نقدینگی قفل می‌کنید، با این‌که به لحاظ فنی واسطه‌ای آن‌ها را دراختیار ندارد، اما قرارداد هوشمند به تنهایی متصدی آن‌هاست. برای مثال اگر یک باگ فنی یا نوعی روش برای سوءاستفاده از قرارداد هوشمند یک پروتکل وام فوری باشد، وجوه کاربران می‌تواند برای همیشه ناپدید شود.

به علاوه همواره مراقب پروژه‌هایی باشید که تیم توسعه آن‌ها اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر لیکوئیدیتی را دارند. گاهی برنامه‌نویسان می‌توانند کلمه عبور یا برخی دسترسی‌های انحصاری را در درون کدهای قرارداد هوشمند تعبیه کنند. با این وجود، پتانسیل انجام اقدامات خراب‌کارانه برای آن‌ها وجود دارد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک نوآوری پرکاربرد در دنیای دیفای است که بر مشکل نقدینگی محدود در مدل‌های سنتی صرافی غیرمتمرکز غلبه کرده است. با حذف دفتر سفارش، برای انجام معامله نیازی به طرف مقابل نیست و کاربران درواقع با یک مخزن ارز معامله می‌کنند که توسط یک قرارداد هوشمند اداره می‌شود. تأمین‌کنندگان نقدینگی توکن‌های خود را در یک استخر قفل می‌کنند و متناسب با سهم خود، درصدی مشخص از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند. دارایی‌های قفل‌شده در استخر برای انجام معاملات غیرمتمرکز در دنیای دیفای استفاده می‌شوند.

استخر نقدینگی، یک راه‌حل غیرمتمرکز قوی برای مشکل نقدینگی در بازار دیفای شد و در ادامه نقش برجسته‌ای در رشد صنعت دیفای داشت. با این‌که پیدایش استخر نقدینگی بنا به نیاز بود اما درنهایت روش مبتکرانه‌ای برای تأمین نقدینگی به‌صورت الگوریتمی و غیرمتمرکز ارائه داد.

در پایان شایان ذکر است که قبل از تصمیم‌گیری، شناخت کارکردهای خاص انواع استخر نقدینگی موجود در بازار اهمیت بالایی دارد. در کل، استخرهایی بهترین انتخاب هستند که به اندازه کافی برای حذف ریسک و نوسانات نرخ مبادله بزرگ باشند، سابقه طولانی داشته و حجم مبادلات روزانه بالایی دارند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست و چه کاربردی در دیفای دارد؟

زمانی که درباره بلاک‌چین و کاربردهای آن صحبت می‌کنیم، حتما باید موضوع استخر نقدینگی را نیز به خوبی مورد بررسی قرار دهیم. وجود این استخرها سبب می‌شود که امنیت سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند و هم‌چنین میزان سود سرمایه‌گذاران نیز بسیار مناسب خواهد بود. با توجه به مواردی که خدمت شما بیان شد، در این مطلب از دلفین وست به‌صورت جامع به بررسی استخر نقدینگی می‌پردازیم؛ پس تا انتها با ما همراه باشید.

استخر نقدینگی چگونه کار می کند؟

استخر نقدینگی Liquidity Pool از مهم‌‌ترین ساختارها در بلاک‌ چین است که شما می‌توانید به‌صورت ویژه از آن استفاده کنید. نحوه کار در یک استخر شامل موارد مختلفی می‌شود که حتما باید بررسی‌های لازم در این زمینه را انجام دهید. زمانی‌که شما توکن‌های خود را در داخل استخر قرار می‌دهید، از آن‌ها برای انجام معاملات مختلف استفاده می‌شود. به همین جهت هر چقدر که با توکن‌های شما معامله صورت بگیرد، کارمزد آن نیز به‌صورت مجزا برای شما در نظر گرفته می‌شود. به همین جهت است که عضویت در استخر نقدینگی کوینکس می‌تواند سود خوبی برای شما داشته باشد.

به‌طور قطع هرچقدر که سرمایه بیشتری در یک استخر داشته باشید، قادر خواهید بود که سود بیشتری نیز از این طریق به دست بیاورید. نکته دیگری که باید به آن دقت کنید، این است که در داخل استخر نقدینگی تبدیل توکن‌ها به یک‌دیگر نیز به‌سادگی صورت می‌گیرد. به همین جهت امکان مبادله توکن‌های مختلف با یک‌دیگر برای شما نیز وجود دارد که می‌توانید از این امتیاز ویژه به نفع خود بهره ببرید. این موضوع را از یاد نبرید که درحال‌حاضر، استخرهای زیادی ایجاد شده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به استخر نقدینگی پنکیک سواپ اشاره کرد.

در نهایت این شما هستید که باید از بین گزینه‌های مختلف بهترین انتخاب را برای خود داشته باشید.

مزایای استخرهای نقدینگی

با توجه به مواردی که تابه‌حال گفته شد، حتما به اهمیت بالای استخر نقدینگی پی برده‌اید. این سیستم نیز دارای مزایای خاص خودش است که باید آن را به‌صورت ویژه بررسی کنید. یکی از این ویژگی‌های مثبت استخر نقدینگی این است که در آن از قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود. اسمارت کانترکت یا قرارداد هوشمند یک عملکرد خاص را تعریف کرده و بر روی بلاک‌چین اجرا می‌شود. تمامی مفاد این قرارداد به شکل اتوماتیک اجرا می‌شود که به همین علت هیچ‌گونه خطایی در محاسبات صورت نمی‌گیرد.

استخر نقدینگی در واقع یک بازارساز نیز به حساب می‌آید که خرید و فروش توکن‌های مختلف در آن به سرعت انجام می‌شود. یکی دیگر از مزایای استخرها این است که در آن، حجم نقدینگی بسیار بالاست و هنگام خرید یا فروش با کمبودی مواجه نخواهید شد. هم‌چنین زمانی‌که از یک استخر نقدینگی استفاده می‌کنید، مواردی همچون احراز هویت نیز برای شما وجود نخواهد داشت. با توجه به این که موانع صرافی‌ها در این استخرها وجود ندارد، بسیاری از افراد استفاده از استخرها را نسبت به صرافی‌ها ترجیح می‌دهند.

قیمت در استخر نقدینگی چطور مشخص می‌شود؟

با توجه به شرایط خاصی که در استخرهای نقدینگی وجود دارد، شما حتما باید راهی پیدا کنید که تعیین قیمت برایتان به بهترین نحو ممکن صورت بگیرد. از همین‌رو بهتر است که با فرایند قیمت‌گذاری در این استخرها آشنایی پیدا کنید. آن چیزی که قیمت یک توکن را در استخر نقدینگی ترون و سایر ارزهای دیجیتال مشخص می‌کند، عاملی به عرضه و تقاضا است. به‌طور کلی وقتی که میزان خرید یک توکن در داخل استخر افزایش می‌یابد، قیمت آن نیز شروع به بالارفتن می‌کند.

حال اگر میزان فروش یک توکن بیشتر از حجم خرید آن باشد، قیمت به مرور با کاهش مواجه خواهد شد. با وجود این مکانیزم، قیمت توکن‌های موجود در هر استخر نقدینگی مشخص خواهد شد. در نهایت این امکان را خواهید داشت که با بررسی قیمت‌ ارزها در استخر، نسبت به خرید یا فروش آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهید. ذکر این نکته ضروری است که این استخرهای نقدینگی دارای سرمایه‌های متفاوتی هستند که بر اساس اقبال کاربران مشخص خواهد شد. به‌طور مثال Liquidity Pool کوینکس یکی از گزینه‌هایی است که بسیار مورد استقبال ایرانیان قرار گرفته است. از همین رو شما هم می‌توانید پس از انجام بررسی‌های مختلف بهترین انتخاب را برای خود انجام دهید.

عوامل موثر در میزان سود استخر نقدینگی

همان‌طور که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، حضور در یک استخر نقدینگی می‌‌تواند برای شما سود خوبی به همراه داشته باشد. بااین‌حال، عوامل متعددی بر روی میزان سود شما اثر دارند که باید آن‌ها را نیز در نظر بگیرید. یکی از مهم‌ترین عواملی که میزان سود استخر نقدینگی دیفای را مشخص می‌کند، قیمت ارزی است که به استخر اضافه می‌کنید. به‌طور قطع اگر بعد از واریز توکن‌ها به استخر افزایش قیمت صورت بگیرد، بدون‌شک شما سود خوبی از این طریق به دست خواهید آورد. مورد دیگری که می‌تواند در سود شما بسیار تاثیرگذار باشد، اندازه استخر است.

برخی از موارد همچون استخر نقدینگی پنکیک سواپ دارای حجم بزرگی هستند که این مورد می‌تواند باعث افزایش سود شما شود. وقتی اندازه یک استخر بزرگ است، مسلما تعداد تراکنش‌هایی که در آن صورت می‌گیرد، نیز بیشتر خواهد بود. در این حالت، تعداد زیاد معاملات سبب می‌شود که کارمزد زیادی ایجاد شود که در نهایت به سود تبدیل می‌شود. به‌طور کلی حجم معاملات در استخر نقدینگی ترون و سایر استخرها به‌صورت مستقیم بر روی سود شما تاثیر دارد. پس حتما این موارد را در نظر بگیرید.

استخر نقدینگی چه ریسک‌هایی دارد؟

درست است که تابه‌حال از ویژگی‌های مثبت استخر نقدینگی صحبت کردیم، ولی بااین‌حال برخی از ریسک‌ها نیز در این بخش وجود دارد که حتما باید به آن‌ها نیز دقت کافی را داشته باشید. یکی از این ریسک‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به یکباره نوسان شدیدی داشته باشد. در واقع ساختار استخرها به‌گونه‌ای کاربردهای استخر نقدینگی ساخته شده است که در آن باید تغییرات قیمتی به صورت منطقی صورت بگیرد.

به همین علت اگر در یک توکن جهش قیمتی رخ بدهد، احتمال عدم تبعیت قیمت استخر و آسیب به آن وجود دارد. یکی از نکات مهمی که باید به آن دقت کنید، این است که استخر نقدینگی در دیفای با استفاده از قراردادهای هوشمند کار می‌کند. به همین جهت اگر در برنامه‌نویسی قرارداد هوشمند مشکلی وجود داشته باشد، احتمال بروز خطاهای بزرگ در استخر نیز وجود خواهد داشت. به همین علت قبل از عضویت در استخرهای نقدینگی حتما باید این مورد را هم در نظر بگیرید. از آن‌جایی که میلیون‌ها دلار ارز در استخر نقدینگی دیفای وجود دارد، بسیاری از هکرها علاقه دارند که به این منابع دسترسی پیدا کنند. به همین جهت امروزه شاهد آن هستیم که گروه‌های هکری مختلف به سراغ استخرها می‌روند.

نحوه شکل‌گیری و ایجاد استخر نقدینگی

درست از زمانی‌که ارزهای دیجیتال شروع به گسترش کردند، بسیاری از مردم وارد این بازار شدند. برای این که معاملات ارزهای مختلف به راحت‌ترین شکل ممکن صورت بگیرد، صرافی‌ها شروع به‌کار کردند. به‌طور کلی تراکنش‌هایی که به‌صورت فردبه‌فرد صورت می‌گیرد، معمولا با کارمزد بیشتری همراه است. این موضوع به‌خصوص در هزینه گس بیت‌کوین کاملا مشهود است. همچنین بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز نیز نقدینگی لازم برای انجام معاملات را نداشتند که این مورد چالش‌های زیادی را ایجاد می‌کرد.

همه این عوامل در کنار هم سبب شد تا اسخر نقدینگی شکل بگیرد. بنکور، اولین پروژه‌ای بود که به عنوان استخر نقدینگی ایجاد شد که عملکرد بسیار خوبی داشت. همین تجربه موفق سبب شد تا موارد دیگری همچون Liquidity Pool کوینکس نیز وارد عمل شوند. درحال‌حاضر، استخر نقدینگی پنکیک سواپ نیز از نظر حجم معاملات و اندازه بسیار بزرگ است که افراد زیادی از این استخر بهره می‌برند. هر چقدر که زمان رو به جلو حرکت می‌‌کند، شاهد آن هستیم که تکنولوژی‌های بهتری بر روی قراردادهای هوشمند اعمال شوند که شما هم می‌توانید از این شرایط ویژه به نفع خود استفاده کنید.

امکان معاملات آسان و کم‌ریسک با استخرهای نقدینگی

با توجه به توضیحاتی که تابه‌حال داده شد، مطمئنا متوجه شده‌اید که استخرهای نقدینگی چه نقشی در معاملات رمز ارزها دارند. از همین رو شما باید تمام تلاش خود را به‌کار ببندید تا یک استخر مناسب را انتخاب کرده و خرید و فروش خود را به ثبت برسانید. یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند سرمایه شما را به خطر بیندازد این است که وارد بازارهای کم حجم شوید. معمولا در این ارزها بخش زیادی از سرمایه بازار در دست افراد محدودی است که به‌راحتی می‌توانند با خرید یا فروش قیمت را دستکاری کنند.

از آن‌جایی که در استخر نقدینگی کوینکس، معاملات زیادی صورت می‌گیرد، این ریسک نیز برای شما به کمترین حد خود خواهد رسید. مورد ویژه‌ای که باید به آن دقت کنید، این است که در گذشته‌ای نه چندان دور صرافی‌های غیرمتمرکز با مشکل کمبود نقدینگی مواجه بودند. همین مورد سبب شده بود که بسیاری از افراد از این بستر ویژه برای خود استفاده نکنند. خوشبختانه ایجاد استخر نقدینگی سبب شد تا مشکل نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز نیز به‌صورت کلی حل شود. اگر حس می‌کنید که در این زمینه آگاهی کافی را ندارید، حتما نحوه عضویت در این استخرها را بیاموزید تا از مزایای ویژه آن نیز بهره‌مند شوید.

سرعت بالای تراکنش‌ها در استخر نقدینگی

بسیاری از افراد نمی‌دانند که علت اصلی سرعت بالای تراکنش‌ها در Liquidity Pool کوینکس چیست. زمانی‌که شما در یک صرافی متمرکز می‌خواهید ارزی را بخرید، حتما باید یک فروشنده حضور داشته باشد تا این انتقال صورت بگیرد. برخی از اوقات پیش می‌آید که به دلیل کاهش عرضه خرید با مساله و یا با تاخیر مواجه می‌شود. با توجه به شرایط خاصی که در این بخش وجود دارد، کم‌کم استخرهای نقدینگی به وجود آمدند و این مشکل را حل کردند.

زمانی که داخل استخر برای خرید یک ارز درخواست می‌دهید، نیازی به وجود فروشنده نیست و همه چیز توسط قرارداد هوشمند انجام می‌شود. به همین جهت اگر ارز مورد نظر شما داخل استخر باشد،‌ بلافاصله برای شما منتقل می‌‌شود. سرعت بالای انتقال در استخر نقدینگی پنکیک سواپ و سایر موارد به دلیل وجود قراردادهای هوشمند و نقدینگی بالاست که هرکدام آن‌ها در نوع خود حائز اهمیت هستند. اگر برای شما هم عامل سرعت در معاملات مهم است، به‌طور قطع استخر نقدینگی بهترین انتخاب پیش روی شما خواهد بود.

اهمیت استخر نقدینگی در دیفای

امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای به حالتی گفته می‌شود که هیچ ارگان و سازمانی بر آن نظارت ندارند. این درحالی است که در امور مالی متمرکز یا سیفای نهادهای نظارتی همچون بانک و دولت حضور دارند. امروزه بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال در دسته پروژه‌های دیفای قرار می‌گیرند. از آن‌جایی که موجودی استخر نقدینگی نیز توسط هزاران کاربر صورت می‌گیرد، این استخر نیز به نوعی دیفای محسوب می‌شود که شما باید به آن دقت لازم را داشته باشید. به‌طور کلی ایجاد استخر نقدینگی ترون و سایر موارد، سبب رشد هر چه بیشتر پروژه‌های دیفای خواهد شد.

برخی از کارشناسان به دلیل عدم تامین نقدینگی، نگران سیفای‌شدن پروژه‌های بلاک‌چینی بودند. درست از زمانی‌که استخرهای نقدینگی ایجاد شدند، این دغدغه نیز به‌صورت کامل رفع شد که شما هم می‌توانید به‌صورت ویژه از این استخرها استفاده کنید. با توجه با ماهیت دیفای این استخرها، میزان سود شما نیز کاملا مخفی می‌ماند و هیچ نهادی به آن دسترسی نخواهد داشت. در چنین شرایطی موارد دیگری همچون مالیات نیز عملا بی‌معنا خواهد شد. با توجه به نکات مهمی که بیان شد،‌ حتما سعی کنید که یک استخر نقدینگی دیفای خوب برای خود ایجاد کاربردهای استخر نقدینگی کنید. ذکر این نکته ضروری است که هر استخر، شرایط خاص خود را از نظر میزان سوددهی دارد که حتما باید این مورد مهم را نیز در نظر بگیرید.

ارتباط بین استخر نقدینگی و صرافی‌های غیرمتمرکز

در بسیاری از موارد دیده شده است که افراد، صرافی غیرمتمرکز را با استخرهای نقدینگی اشتباه می‌گیرند. ذکر این نکته ضروری است که استخرها وظیفه تامین نقدینگی صرافی‌های غیرمتمرکز را برعهده دارند. البته نباید این موضوع را فراموش کرد که استخر نقدینگی و صرافی، دو نهاد کاربردهای استخر نقدینگی مجزا هستند. شما در صرافی غیرمتمرکز اقدام به خرید و فروش انواع ارزهای دیجیتال خواهید کرد. این در حالی است که در استخر نقدینگی با قفل‌کردن ارزهای خود می‌توانید از طریق کارمزد تراکنش‌ها به سود برسید.

با توجه به وجود استخر نقدینگی در دیفای با تعداد زیاد، امروزه سرعت و امنیت تراکنش‌ها نیز بیشتر شده است. این نکته را به یاد داشته باشید که استخرهای نقدینگی بر روی بلاک‌چین‌های مختلفی قرار می‌گیرند. بااین‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر این استخرها بر روی بلاک‌چین اتریوم قرار گرفته است. با توجه به شرایط خاصی که در این بخش وجود دارد،‌ شما می‌توانید به خوبی از این بسترها برای معاملات خود استفاده کنید. امروزه بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز به سراغ ایجاد استخرهای نقدینگی اختصاصی خود رفته‌اند.

یکی از این موارد استخر نقدینگی پنکیک سواپ است که توسط صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ ایجاد شده است. به همین جهت شاهد آن هستیم که سرعت معاملات در این استخر به طرز فزاینده‌ای در حال رشد است. با توجه به اهمیت ویژه استخر نقدینگی در دیفای، بدون‌شک در آینده نیز این بخش پیشرفت‌های بیشتری به خود می‌بیند.

چنانچه به دنبال انتخاب یک استخر نقدینگی پرسود هستید، حتما گزینه‌های مختلفی که در این بخش وجود دارند را بررسی کنید. به‌طور قطع با یک انتخاب درست، می‌توانید از سود بسیار خوبی برخوردار شوید پس حتما از این گزینه برای خود بهره ببرید.

سخن پایانی

تامین نقدینگی مورد نیاز برای صرافی‌های غیرمتمرکز در گذشته‌ای نه چندان دور، یک چالش اساسی محسوب می‌شد. خوشبختانه با ایجاد استخر نقدینگی دیفای این مشکل نیز برای همیشه حل شد. همچنین در این استخرها می‌توانید به سرعت ارزهای مورد نظر خود را خریداری کنید. با توجه به این که مبادلات در این استخرها با قرارداد هوشمند صورت می‌گیرد، میزان خطا در آن به کمترین حد خود رسیده است. در این مطلب از دلفین وست به‌صورت کامل به بررسی استخرهای نقدینگی پرداختیم. به‌طور قطع شما هم با یک سرمایه‌گذاری درست در استخر نقدینگی سود خوبی به دست می‌آورید؛ پس آن را جدی بگیرید. اگر از آن دسته افرادی هستید که قصد فعالیت در بازار کریپتو را دارید باید دانش کافی در این زمینه به دست آورید دوره آموزش ارز دیجیتال ماشین زمان صفر تا صد نکاتی که برای ورود و معامله ارز ئیجیتال نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهد.

سوالات متداول

1. کسب سود با استخر نقدینگی چگونه است؟

شما این امکان را دارید که ارزهای خود را در استخر نقدینگی قرار دهید تا مبادلات با استفاده از آن انجام شود. در قبال این کار بخشی از کارمزد معاملات به شما تعلق می‌گیرد.

1. بهترین استخر نقدینگی برای ایرانیان چیست؟

به‌طور کلی تعداد استخرهای نقدینگی زیادی وجود دارد که از بین آن‌ها می‌توان به استخرهای ترون، پنکیک سواپ و کوینکس اشاره کرد.

1. استخرهای نقدینگی در کدام بلاک‌چین‌ها اجرا شده‌اند؟

درحال‌حاضر استخرهای مختلفی بر روی شبکه‌های اتریوم، ترون و اسمارت بایننس چین اجرا شده‌اند.

برای یادگیری “مقدمات آموزش سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

استخر نقدینگی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

عبور از معاملات سنتی به معاملات آنلاین به‌ ­­وسیله ارزهای دیجیتال با گذر زمان رخ داده است. دنیای کریپتوکارنسی‌ها روزبه‌روز با تکنولوژی‌ها و پیشرفت‌های جدیدی روبه‌رو می‌­شود. در این مقاله قصد داریم به یکی از تکنولوژی‌های نوپای این عرصه یعنی استخر نقدینگی بپردازیم. ما می‌­خواهیم بدانیم استخر نقدینگی چیست و انواع استخر نقدینگی کدام است و در کل چه کاربردی دارد؟ اگر به دنبال اخبار بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال هستید، حتما همراه ما باشید.

انواع صرافی غیرمتمرکز

قبل از تعریف استخر نقدینگی یا استخر لیکوئیدیتی باید ابتدا بگوییم همان‌طور که می­‌دانید 2 نوع صرافی یا اکسچنج غیرمتمرکز (DEX) در بازار رمز ارزها وجود دارد، که عبارت‌اند از:

1. صرافی‌های همتابه همتا و مبتنی بر دفتر معاملات:

در این نوع صرافی‌ها به سبک و شیوه سنتی عمل می­‌شود، و صرافی‌ها واسطه بین خریدار و فروشنده در انجام معاملات هستند، و به عبارتی P2P هستند.

در این نوع صرافی‌ها خریدار و فروشنده ارز در تلاش هستند تا در بهترین و پرسودترین قیمت به انجام معامله بپردازند، فروشنده به دنبال فروش در بالاترین قیمت و خریدار نیز در پی خرید در کمترین قیمت بازاری است، این ترجیح فروشندگان و خریداران تا جایی ادامه پیدا می­‌کند که در یک نقطه خاص به توافق قیمتی برسند، و معامله صورت گیرد، و گفتنی است که این نوع معامله از طریق دفتر معاملات و یا Order Book صورت می‌­پذیرد.

نکته: قابل ذکر است که این نوع صرافی مناسب و ویژه زمانی است که نقدینگی زیاد است.

2. صرافی استخر نقدینگی:

در این صرافی‌ها، واسطه‌ای برای انجام معاملات و سفارش‌ها وجود ندارد، و کلیه معاملات بر روی قراردادهای هوشمند و یا Defi قفل شده است و توسط استخرهای نقدینگی صورت می­‌گیرد، که در ازای قراردادن توکن در استخرهای نقدینگی امکان دریافت سود و کارمزد وجود دارد. شاید این سوال برایتان پیش آید، وقتی که واسطه‌ای وجود نداشته باشد، چگونه امنیت معاملات تامین می­‌شود؟

در جواب باید گفت که قراردادهای هوشمند تضمین‌کننده امنیت و دریافت سود و کارمزد هستند.

نکته: زمانی که میزان و حجم دارایی‌ها کم باشد، استفاده از استخر نقدینگی گزینه مناسبی است.

صرافی استخر نقدینگی

استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) چیست؟

اما در حقیقت استخر چیست؟ آیا مکان فیزیکی است یا مجازی؟! باید گفت منظور از استخر نقدینگی یک فضای غیرفیزیکی و مجازی در بستر اینترنت است که کاربران به طور آزادانه می‌­توانند در این استخر سهم و مشارکت داشته باشند و به کسب سود و یا معامله بپردازند.

اولین استخر نقدینگی معرفی شده در دنیای کریپتوکارنسی‌ها با استخر نقدینگی Bancor در دنیا مطرح شد. و به عبارتی با بنکور بود که استخر نقدینگی متولد شد. ولی با این‌ حال مهم‌ترین استخر نقدینگی که توانست به یکباره توجه همه را به سمت خود جلب کند استخر نقدینگی Uniswap بود.

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

شما در Pool Liqiudity بدون نیاز به‌ واسطه تنها با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند می‌­توانید توکن‌های خود را در این استخر قرار دهید، و در ازای قرار دادن توکن در استخر نقدینگی کارمزد معاملات را دریافت کنید، و یا خود مستقیم به معامله توکن‌های خود بپردازید. در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی تامین سرمایه و دارایی لازم برای صرافی‌های غیرمتمرکز است.

روش کار استخر نقدینگی چیست؟

برای استفاده از کاربردهای Pool Liqiudity می‌­توانید توکن خود را وارد استخر نقدینگی کنید، و به‌ ازای انجام معاملات کارمزد دریافت کنید. از طرفی علاوه بر این می­‌توانید با انجام معامله در استخرهای نقدینگی، توکن‌های مختلف را با هم معامله کنید، گفتنی است برای انجام فعالیت و یا معامله در فضای استخر نقدینگی نیازی به استفاده از واسطه یا شخص سومی وجود ندارد، زیرا با روشی مطمئن و امن از طریق قراردادهای هوشمند کل پروسه معاملاتی شما در استخر نقدینگی انجام می­‌گیرد. به همین دلیل برای بسیاری از کاربران استفاده از استخر نقدینگی جذابیت خاص خودش را دارد.

استخر نقدینگی در DeFi چیست؟

استخرهای نقدینگی یکی از فناوری‌های بنیادی در اکوسیستم DeFi هستند. آنها بخشی اساسی از بازارسازهای خودکار (AMM)، پروتکل‌های اعطای وام، فارمینگ بهره، دارایی‌های ترکیبی، بیمه درون زنجیره‌ای، بازی‌های بلاکچینی و … هستند؛ استخر نقدینگی اساساً وجوهی دیجیتالی بوده که به صورت جمعی نگهداری می‌شود. اما با این حجم انبوه دارایی در یک محیط بدون نیاز به اجازه که هرکسی می‌تواند به آن نقدینگی اضافه کند چه کاری می‌توان انجام داد؟

معرفی استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools)

اخیرا فایننس غیرمتمرکز (DeFi) رشدی انفجاری را تجربه کرده است. حجم معاملات DEX به طور معناداری می‌تواند با حجم معاملات صرافی‌های متمرکز رقابت کند. از دسامبر ۲۰۲۰، تقریباً ۱۵ میلیارد دلار دارایی در پروتکل های DeFi بلاک شده و این اکوسیستم با تنوعی از محصولات جدید به سرعت در حال توسعه است. اما چه چیزی این توسعه را ممکن می‌سازد؟ یکی از فن‌آوری‌های اساسی در پس این محصولات، استخر نقدینگی است .

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی به مجموعه وجوهی اطلاق می‌شود که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند؛ استخرهای نقدینگی برای تسهیل صرافی‌های غیرمتمرکز، پروتکل‌های اعطای وام و بسیاری از عملکردهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

استخرهای نقدینگی ستون فقرات بسیاری از بسترهای مبادلاتی غیرمتمرکز (مانند Uniswap) هستند. کاربرانی که ارائه‌دهندگان نقدینگی (LP) نامیده می‌شوند، مقدار مساوی از دو توکن را برای ایجاد بازار در یک استخر اضافه می‌کنند. آنها در ازای تأمین وجوه خود و متناسب با سهم خود از کل نقدینگی، از معاملاتی که در استخر آنها انجام می‌شود کارمزد دریافت می‌کنند.

از آنجا که هرکسی می‌تواند تأمین‌کننده نقدینگی باشد، AMM ها بازار را در دسترس همگان قرار داده‌اند.

یکی از اولین پروتکل‌های استفاده‌کننده از استخرهای نقدینگی، Bancor بود؛ اما این طرح با محبوبیت Uniswap مورد توجه بیشتری قرار گرفت. برخی از بسترهای مبادلاتی معروف که از استخرهای نقدینگی اتریوم استفاده می‌کنند SushiSwap، Curve و Balancer هستند که استخرهای نقدینگی آنها دارای توکن‌های ERC-20 است. چیزی شبیه زنجیره هوشمن بایننس که از PancakeSwap ، BakerySwap و BurgerSwap (توکنهای BEP-20) پشتیبانی می‌کند.

مقایسه استخرهای نقدینگی و دفاتر ثبت سفارش

برای درک تفاوت استخرهای نقدینگی، بیایید به بخش اساسی تجارت الکترونیکی ( دفتر ثبت سفارشات) نگاهی بیاندازیم. به زبان ساده، دفتر ثبت سفارش شامل مجموعه‌ای از سفارشات باز برای یک بازار معین است؛ سیستمی که سفارشات را با یکدیگر منطبق می‌کند، موتور تطبیق نامیده می‌شود. دفتر ثبت سفارشات به همراه موتور تطبیق، هسته اصلی هر صرافی متمرکز (CEX) است.

معاملات DeFi، شامل معاملات درون زنجیره‌ای است، بدون اینکه یک حزب متمرکز منابع مالی را در اختیار داشته باشد. این امر برای دفتر ثبت سفارش مشکلی را به همراه می‌آورد. هر تعامل با دفتر ثبت سفارش به هزینه گس (gas) نیاز دارد که این مساله انجام معاملات را بسیار گران می‌کند.

این امر همچنین برای معامله‌گرانی که برای جفت‌های معاملاتی تأمین نقدینگی می‌کنند، بسیار پرهزینه است. مهمتر از همه، اکثر بلاکچین‌ها نمی‌توانند توان مورد نیاز برای معامله میلیاردها دلار در روز را تحمل کنند؛ این بدان معناست که در یک بلاکچین مانند اتریوم، یک دفتر ثبت سفارش درون زنجیره‌ای عملا غیرممکن است. برای اینکار می‌توان از زنجیرهای جانبی یا راهکارهای لایه دوم استفاده نمود.

قبل از ادامه کار، لازم به ذکر است که DEXهایی وجود دارند که با دفاتر ثبت سفارش به خوبی تعامل دارند. Binance DEX که بر روی بلاکچین بایننس ساخته شده، به طور ویژه برای معاملاتی سریع و ارزان طراحی شده است. مثال دیگر پروژه Serum در بلاکچین سولانا است.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟

بازارسازهای خودکار این بازی را تغییر داده‌اند. آنها نوآوری قابل توجهی هستند که امکان معاملات درون زنجیره‌ای و بدون نیاز به دفتر ثبت سفارش را فراهم می‌‌کنند. از آنجا که برای انجام معاملات به هیچ یک از طرفین احتیاجی نیست، معامله‌گران قادرند در پوزیشن ورود و خروج جفت‌های معاملاتی قرار گیرند.

شما می‌توانید دفتر ثبت سفارش یک صرافی همتا به همتا را تصور کنید، جایی که خریدار و فروشنده مستقیما به یکدیگر متصل می‌شوند. به عنوان مثال معاملات در Binance DEX به صورت همتا به همتا است و مستقیماً بین کیف‌پول کاربران انجام می‌شود؛ خرید و فروش با استفاده از AMM متفاوت است. شما می توانید معاملات با AMM را به عنوان قرارداد peer-to-contract در نظر بگیرید.

ارتباط AMM با Liquidity Pools

همانطور که اشاره کردیم، استخر نقدینگی مجموعه‌ای از وجوه است که در یک قرارداد هوشمند توسط ارائه‌دهندگان نقدینگی نگهداری می‌شود. هنگام انجام معامله در AMM، به معنای سنتی طرف مقابل ندارید. در عوض شما معاملات را در برابر نقدینگی موجود در استخر نقدینگی انجام می‌دهید. برای خریدار، در آن لحظه نیازی به فروشنده نیست و تنها نقدینگی کافی در استخر مهم است.

هنگام خرید جدیدترین کوین در صرافی یونی سواپ، در طرف مقابل شما فروشنده‌ای به معنای سنتی آن نیست. درعوض فعالیت شما توسط الگوریتمی کنترل و قیمت‌گذاری براساس معاملات انجام شده در استخر تعیین می‌شود؛ مسلماً نقدینگی باید در سطح مطلوبی قرار داشته باشد و هر شخصی بتواند تأمین‌کننده نقدینگی باشد.

موارد استفاده Liquidity Pools

تاکنون ما در خصوص AMMها که محبوب‌ترین موارد استفاده از استخرهای نقدینگی می‌باشند بحث کرده‌ایم. با این حال، همانطور که گفتیم جمع‌کردن نقدینگی یک مفهوم کاملاً ساده است، بنابراین می‌توان آن را به طرق مختلف استفاده کرد؛ یکی از این موارد، فارمینگ بهره یا استخراج نقدینگی است. استخرهای نقدینگی اساس پلتفرم‌های فارمینگ بهره هستند، جایی که کاربران وجوه خود را به استخرهایی جهت تولید بهره ارایه می‌کنند.

توزیع توکن‌های جدید به افراد لایق، یک معضل دشوار برای پروژه‌های رمزارزی است. برای حل این معضل، استخراج نقدینگی یکی از موفقیت‌آمیزترین رویکردها بوده است. با این کار توکن‌ها به صورت الگوریتمی بین کاربرانی که توکن‌های خود را در یک استخر نقدینگی قرار می‌دهند، توزیع می‌شوند. سپس توکن‌های تازه منتشر شده متناسب با سهم هر کاربر در استخر توزیع می‌گردند.

به خاطر داشته باشید این حتی می‌تواند توکن‌هایی از سایر استخرهای نقدینگی که استخر توکن نامیده می‌شوند هم باشد. به عنوان مثال اگر نقدینگی خود را به Uniswap یا صندوق اعطای وام Comound پرداخت نمایید، توکن‌هایی دریافت می‌کنید که بیانگر سهم شما در این استخر است. شما ممکن است بتوانید آن توکن‌ها را به یک استخر دیگر واریز و بازدهی کسب کنید.

ما همچنین می‌توانیم حکمیت را به عنوان یک مورد استفاده از استخر نقدینگی در نظر بگیریم. در برخی موارد، آستانه رمزارزی بسیار بالایی نیاز است تا بتوانیم یک پیشنهاد حکمیتی را ارائه دهیم. بنابراین شرکت‌کنندگان با تجمیع منابع نقدینگی می‌توانند پشت سر یک هدف مشترک برای پروتکل متحد شوند.

صدور دارایی‌های ترکیبی در بلاکچین به استخرهای نقدینگی متکی است. اگر مقداری وثیقه را در یک استخر نقدینگی اختصاص دهید، سپس آن را به یک اوراکل معتبر متصل کنید، یک توکن ترکیبی که به هر دارایی می‌تواند وابسته باشد خواهید داشت؛ به چه چیز دیگری می‌توانیم فکر کنیم؟ احتمالاً کاربردهای بیشتری برای استخرهای نقدینگی وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند و همه آنها به هوشمندی توسعه‌دهندگان DeFi بستگی دارد.

ریسک استخرهای نقدینگی

اگر نقدینگی خود را به AMM اختصاص دهید، باید با مفهومی به نام ضرر ناپایدار هم آشنا باشید. به طور خلاصه هنگامی که نقدینگی خود را به AMM ارائه می‌دهید، در مقایسه با هودل کردن، نوعی از دست دادن ارزش دلار است. اگر نقدینگی یک AMM را تأمین کنید، احتمالاً در معرض یک ضرر ناپایدار قرار دارید که گاهی اوقات می‌تواند ناچیز و گاهی اوقات هم بسیار چشمگیر باشد.

نکته دیگری که باید به خاطر بسپارید خطرات قرارداد هوشمند است. وقتی وجوه خود را به یک استخر نقدینگی واریز می کنید، آنها در استخر هستند. بنابراین در حالی که از نظر فنی هیچ واسطه‌ای به وجوه شما دسترسی ندارد، اما آن قرارداد را می‌توان متولی وجوه دانست. به عنوان مثال اگر ایراد یا نوعی سو استفاده از طریق وام فوری رخ دهد، وجوه خود برای همیشه از دست می‌دهید.

همچنین در مورد پروژه‌هایی که توسعه‌دهندگان اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند، مراقب باشید. گاهی اوقات توسعه‌دهندگان می‌توانند از برخی دسترسی‌های ویژه در کد قرارداد هوشمند برخوردار باشند که آنها را قادر به انجام اقدامات مخرب مانند کنترل منابع مالی در استخر می‌کند.

نتیجه‌گیری

استخرهای نقدینگی هسته اصلی فناوری DeFi هستند. آنها معاملات غیرمتمرکز، اعطای وام، فارمینگ بهره و موارد دیگر را امکان پذیر می‌کنند. این قراردادهای هوشمند تقریباً در هر قسمت از DeFi استفاده می‌شوند و به احتمال زیاد این کار را ادامه می‌دهند.

سوالات متداول

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی، تامین دارایی لازم برای صرافی‌های غیرمتمرکز است.

معروف‌ترین استخرهای نقدینگی که بر روی فناوری بلاک چین فعالیت می‌­کنند و قرارداد هوشمند ارائه می‌­کنند کدام اند؟

کاردانو، پولکادات، بایننس کوین و اتریوم از معروف ترین استخرهای نقدینگی هستند که روی بلاک چین فعالیت و قرارداد هوشمند ارائه می‌کنند.

استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست؟

استخر نقدینگی (liquidity pool) از جمله اصطلاحات رایج در بازار ارز دیجیتال است که این روزها کاربرد بی شماری دارد. استخر نقدینگی از جمله قسمت های اساسی سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای است. علاوه بر این از جمله بخش های اساسی در حوزه سازندگان بازار خودکار AMM، پروتکل وام دهی، تولید محصول، دارایی های دیجیتال و بیمه های درون زنجیره ای محسوب می شود. استخر لیکوئیدیتی مشابه با یک محیط بزرگ دیجیتالی است که بدون نیاز به هیچ مجوزی، هر کاربری این قابلیت را دارد که به آن نقدینگی اضافه کند.

در واقع استخر نقدینگی استاندارد جدیدی برای معامله کارآمد دارایی ها محسوب می شود که همزمان به سرمایه گذاران این قابلیت را می دهد که از دارایی های خود سود بدست بیاورند. در حال حاضر استخرهای نقدینگی حوزه دیفای مورد توجه بسیاری از کاربران قرار گرفته است و افراد بی شماری علاقه مند به پیوستن به این نوع محیط هستند.

استخر نقدینگی چیست و چگونه کار می کند؟

در حال حاضر دو نوع صرافی غیرمتمرکز بر روی اتریوم وجود دارد: نوع اول صرافی های همتا به همتا بوده که دارای دفتر سفارش (OrderBook) است اما نوع دوم از این صرافی های غیرمتمرکز، صرافی های استخر نقدینگی هستند که می توان به یونی سواپ اشاره کرد.

در صرافی هایی که مدل همتا به همتا هستند، معاملات بر پایه یک درخواست و پیشنهاد صورت می گیرد. در این نوع صرافی، خریدار و فروشنده هستند که بر سر قیمت با یکدیگر به توافق می رسند. آن دسته از افرادی که می خواهند یک دارایی خاص را معامله کنند، سفارش محدود (limit order) ایجاد می کنند و افرادی که قیمت پیشنهادی را قبول می کنند اقدام به اجرای سفارش خواهند کرد.

این سیستم در مکان هایی که نقدینگی بالایی دارند، بسیار مناسب بوده و به خوبی جواب می دهد اما برای معاملاتی که نقدینگی بسیار پایینی دارند، بسیار سخت بوده و دارایی هایی که در این سیستم هستند گرفتار نوسانات بزرگ و غیرعادی می شوند. بنابراین اینگونه از معاملات به علت نوسان قیمت بالا و تبدیل های ناکارآمد، مورد استفاده عموم افراد قرار نمی گیرد.

استخر نقدینگی نیز چنین مشکلی را مورد هدف قرار می دهد و وابستگی توکن به حجم ترید را از بین برده و نقدینگی دائمی را برای توکن ها ایجاد می کند. مدل استتخر نقدینگی دارای مزیت هایی است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

مزایای استخر لیکوئیدیتی (liquidity pool) چیست؟

استخر نقدینگی همان بازارساز خودکار (AMM) است که از طریق قراردادهای هوشمند و به صورت خودکار سفارش های خرید و فروش را بر اساس پارامترهای از پیش مشخص شده به یکدیگر مرتبط می کند. در استخر لیکوئیدیتی دیگر نیازی نیست که تریدرها با یکدیگر ارتباط داشته باشند و نقدینگی فضای استخر نیز تا زمانی که سرمایه گذاران دارایی های خود را وارد استخر می کنند موجود است.

بازارسازها در صرافی های متکی بر دفتر سفارش، لازم است که دائما سفارش های معاملاتی خود را آپدیت کرده و نوسان قیمت را در نظر بگیرند. بازارسازها بایستی حرفه ای باشند و زمان و تخصص لازم را برای مدیریت استراتژی های خود داشته باشند اما در استخر نقدینگی نیازی به تخصص و استراتژی نیست، تامین کنندگان نقدینگی تنها کافیست که دارایی های خود را وارد یک استخر نقدینگی کرده و مابقی کارها را به قراردادهای هوشمند واگذار کنند.

برای اینکه به یک استخر نقدینگی پیوست نیازی به احراز هویت مشتری kyc نیست و مشکلاتی که در یک صرافی متمرکز وجود دارد، در اینجا مطرح نیست. هر فردی این قابلیت را دارد که در یک استخر لیکوئیدیتی سرمایه گذاری کرده و یا اینکه یک جفت مبادلاتی جدید ایجاد کند اما زمانی که سرمایه گذار می خواهد نقدینگی را برای یک استخر ایجاد کند، بایستی ارزش معادل هر دو دارایی را واریز کند. مزیتی که سرمایه گذار در این حالت دارد این است که توکن های استخر لیکوئیدیتی را دریافت خواهد کرد و این توکن ها همان سهم هایی است که سرمایه گذار از استخر نقدینگی دارد و این قابلیت را دارد که در هر زمانی آن را برداشت کند. زمانی که تریدر، معامله ای را انجام می دهد، کارمزد دارایی ها کسر شده و به استخر لیکوئیدیتی اضافه خواهد شد.

قراردادهای هوشمند در صرافی های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، به گونه ای طراحی شده است که موجب کاهش هزینه های گس خواهد شد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخرها به معنای اصطکاک کمتر بین تراکنش هاست. اغلب قراردادهای هوشمند این قابلیت را دارند که مبالغ معامله شده را به کیف پول برگرداند اما در برخی از صرافی ها، همچون یونی سواپ این قابلیت به تریدرها داده می شود که همان دارایی ها را مبادله کرده و به کیف پول دیگری ارسال کنند.

سود استخر نقدینگی (liquidity pool) چگونه تضمین می شود؟

کل فرآیند سپرده گذاری، تامین نقدینگی و دریافت سود سپرده توسط قراردادهای هوشمند تضمین می شود. زمانی که از قرارداد هوشمند صحبت می شود منظور این است که هیچ واسطه ای در انجام معاملات نقشی ندارد. یعنی اینکه کاربر این قابلیت را ندارد که در قراردادهای هوشمند سپرده گذاری کند و تمامی تراکنش ها بر روی استخر انجام می شود و هیچ سودی به سرمایه گذار تعلق نمی گیرد. بنابراین در حالت کلی سود دریافتی از استخرهای تامین نقدینگی توسط قراردادهای هوشمند تضمین می شود.

به همین علت زمانی که کاربر دارایی های دیجیتال خود را در یک قرارداد هوشمند قرار می دهد، در ازای هر یک از دارایی های دیجیتال خود، توکن تامین نقدینگی یا Liquidity Provider دریافت می کند. توکن های تامین نقدینگی به منزله رسید دریافت توکن های اصلی بوده و زمانی که می خواهید سپرده خود را آزاد کنید، باید همان توکن های تامین نقدینگی را به استخر برگردانده تا امکان دریافت سپرده اصلی را داشته باشید.

معایب استفاده از استخر لیکوئیدیتی چیست؟

علاوه بر اینکه استفاده از استخرهای نقدینگی در صنعت ارزهای دیجیتال دارای مزایایی است، معایبی نیز دارد که در ادامه به بررسی این موارد می پردازیم:

اشتباه در قیمت گذاری

قیمت دارایی های دیجیتال توسط الگوریتمی خاص در استخر نقدینگی تعیین می شود که الگوی کار این نوع الگوریتم توسط فعالیت معاملاتی استخر مشخص می شود. زمانی که قیمت یک ارز دیجیتال نسبت به قیمت بازار جهانی متفاوت باشد، در این میان معامله گران آربیتراژ، از این اختلاف قیمت گذاری سود بدست می آورند.

نوسانات قیمت

از دیگر مواردی که می تواند در استخر لیکوئیدیتی تاثیر منفی داشته باشد، نوسانات قیمت است چرا که نوسانات قیمت منجر به ضررهای جبران ناپذیری به سرمایه گذاران می شود. زمانی که تامین کنندگان سرمایه، سرمایه خود را برداشت می کنند، زیان وارده به سرمایه گذاران، غیر قابل جبران خواهد شد. البته این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است که بخشی از این ضررها از طریق پاداش هزینه تراکنش جبران شود. میزان این جبران نیز وابسته به حجم نوسان و طول مدت استیک واریزی وابسته است.

مشکلات قراردادهای هوشمند

از دیگر معایبی که می توان برای استخر تامین نقدینگی بیان کرد، مشکلات احتمالی در قراردادهای هوشمند است. این مشکلات زمانی رخ می دهد که کد مربوطه حسابرسی نشده و امنیت کامل وجود نداشته باشد. بنابراین بهتر است که کاربر قبل از سپرده گذاری منابع خود، اطلاعات کاملی از تمامی مشکلات موجود در این زمینه داشته باشد.

چگونه می توان در استخر نقدینگی دیفای شرکت کرد؟

این نکته را در نظر داشته باشید که نحوه مشارکت در استخر نقدینگی با توجه به نوع پلتفرم می تواند متفاوت باشد اما در حالت کلی برای مشارکت در استخر نقدینگی نیاز است که یک حساب کاربری ایجاد کنید. در نهایت حساب کاربری را به کیف پول اتریوم مانند کیف پول متامسک متصل کنید. در نهایت می توانید دارایی های دیجیتال خود را به صندوق نقدینگی واریز کنید. در پلتفرم هایی مانند یونی سواپ، باید جفت ارزهایی که قصد دارید در آن تامین نقدینگی روی دهد را جستجو کرده و در نهایت کیف پول را به حساب کاربری وصل کنید. بعد از بررسی بازده ها، همچون بزرگی استخر و نرخ تبادل در استخر لیکوئیدیتی، می توانید توکن های خود را در استخر نقدینگی واریز کنید.

اختلاف استخر لیکوئیدیتی با دفتر سفارشات چیست؟

دفتر سفارشات یا (order book) به مجموعه ای از سفارشات باز در یک بازار گفته می شود و آن سیستمی که سفارشات را با یکدیگر انطباق می دهد، موتور انطباق است. موتور انطباق و دفتر سفارش، هر دو هسته اصلی صرافی متمرکز یا CEX هستند. این مدل تسهیل کارآمد تبادل ها عالی بوده و شرایط ایجاد بازارهای پیچیده مالی را فراهم می کند.

ترید یا معامله در دیفای، شامل معاملات درون زنجیره ای است، بدون آنکه بخش متمرکز وجوه را در اختیار داشته باشد اما زمانی که از دفتر سفارشات برای انجام معامله استفاده می شود، باید کارمزد پرداخت شود که اغلب این کارمزدها گران است. علاوه بر این، اکثر بلاک چین ها توانایی مورد نیاز کاربردهای استخر نقدینگی برای ترید حجم زیادی از میلیاردها دلار در بستر خود را ندارند.

پس در یک شبکه بلاک چین، دفتر سفارشات رو زنجیره وجود ندارد و باید برای انجام کار از زنجیره های جانبی یا راه حل های لایه دوم استفاده کنید که در آینده فعالیت خود را شروع خواهند کرد اما در حال حاضر شبکه قابلیت مدیریت این حجم از دارایی ها را ندارد.

در حال حاضر صرافی های غیرمتمرکزی که با دفتر سفارشات فعالیت خود را انجام می دهند، شامل بایننس دکس است که بر روی زنجیره هوشمند بایننس ساخته شده و از آن برای معاملات سریع و ارزان استفاده می کنند. پروژه دیگری همچون سروم (Serum) نیز وجود دارد که در بلاک چین سولانا ساخته شده است. ناگفته نماند که بسیاری از دارایی های موجود در فضای ارز دیجیتال بر روی شبکه اتریوم وجود دارند که قابلیت معامله در شبکه های دیگری را نداشته و برای معامله کردن آن ها، باید از نوعی پل استفاده کرد.

نتیجه گیری:

همان طور که در این مقاله مطالعه کردید، استخر نقدینگی می تواند موقعیت خوبی برای سرمایه گذاران باشد و آن دسته از افرادی که در این نوع استخرها فعالیت می کنند باید ابزارهای مورد نیاز برای بررسی تغییرات قیمت ها را داشته باشند و نسبت به این تغییرات قیمت نیز واکنش نشان دهند.

کار با استخرهای نقدینگی نیاز به تخصص و مهارت زیادی داشته و ریسک ها و مخاطرات خاصی دارد. در نهایت باید گفت که استخر نقدینگی مناسب افرادی است که ریسک پذیر هستند.