سن قانونی برای معامله

"هیچ کسی را نمی‌توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود، مگر آنکه عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد."

سن قانونی برای معامله

در لیست زیر تمام سوالات حقوقی پرسیده شده در دادراه و پاسخ وکیل یا وکلا به هر پرسش حقوقی در حوزه " سند زدن افراد زیر 18 سال , سن قانونی برای انتقال سند , سند زدن " قابل مشاهده است. شما می توانید با کلیک بر روی گزینه مشاهده، مشاوره حقوقی وکلای عضو دادراه را در قالب پرسش و پاسخ حقوقی در حوزه " سند زدن افراد زیر 18 سال , سن قانونی برای انتقال سند , سند زدن " مشاهده کنید.

خرید موتور

سند بنام زدن موتورسیکلت

سلام من 16 سالمه گواهینامه ندارم اما کارت ملی شناسنامه دارم الان میخوام موتور بخرم ایا سند و پلاک موتور بنامم میشه؟؟؟؟.

انتقال سند

سلام وقتتون بخیر
بنده نوجوانی 17 ساله ای هستم
شناسنامه عکس دار دارم
کارت ملی هم دارم
می خواستم ببینم با وجود این اوصاف
می تونم سند وسیله نقلیه به نام خودم بزنم ؟
اگه نمی تونم راهی هستش که سریع باشه پیشنهاد شما چیه ؟
با تشکر.

املاک

سلام من پسر 14 ساله هستم و قصد سرمایه گذاری در املاک را دارم می خواستم بدانم آیا می توانم ملکی را بخرم و سند آن را به نام خودم بزنم.

سند زدن افراد زیر 18 سال

باسلام. ماشینی خریده ام. برای سند زدن زیر 18 سال باید قیم قهری امضا کند. کارت ماشین به اسم قیم صادر میشه یا من؟.

خودرو به نام زیر 18 سال

سلام و عرض ادب. من یک ماشینی خریداری کردم و میخواهم اون رو به نام خودم بزنم و 17 سال سن دارم. آیا میتونم با ولی این کار رو انجام بدهم؟.

نحوه سند زدن

سلام وخسته نباشید.من یه قولنامه واگذاری زمین دارم که پدر بزرگم به پدر من داده والان دوتاشونم در قید حیات نیستن من چطوری میتونم سند بزنم .کجا باید مراجعه کنم؟خیلی ممنون.

انتقال سند برای زیر 18سال

سلام خسته نباشید ببخشید من یک موتور مدل 86خریداری کردم تمام مدارک کامله و قولنامه دستی دارم از فروشنده من صاحب اول موتور در دسترس نیست تمام مدارک به نام اون هست من چجوریه میتونم موتور و مدارک آن رو به نام خودم بزنم ممنون ؟.

سند زدن موتور سیکلت

سلام، خسته نباشید. من 17 ساله هستم. میخواستم موتور بخرم. ولی سند نمیتونم به نام خودم بزنم. میتونم به نام کسی دیگر بزنم و اون فرد باید در محضر حضور داشته باشد؟.

انتقال سند خودرو در صورت فوت صاحب سند خودرو

سلام، وقتتون بخیر. من یه خودرویی از آشناهامون خریدم که صاحب سند خودرو فوت کرده و ایشون یک پسر زیر هجده سال و دو دختر بالای هجده سال دارن. برای انتقال سند به من گفتن که تا سن پسر به هجده سال تمام نرسد حق وکالت و انحصار ورثه امکان پذیر نیست. مگر این که سهم الارث پسر در حساب دادگاه بلوکه بشه. میخـواس.

18سال تمام ندارم.

باسلام..
ببخشید من 17 سال دارم و 3ماه دیگه میرم 18سال آیا میتونم الان که 17 سالم هست و چند ماه دیگه میرم 18 سال سند موتور و تعویض پلاک برم و به اسمم بخوره ممنون میشم اگه راهنمایی کنید."ممنونم"
و اینکه اگه نمیشه راه دیگه ای هست که به اسمم نخوره ولی یا قیمم نیان پای معامله؟.

سند زدن ملک

سلام همسرم میخواد 3دنگ از خونه به نامم بزنه ولی در رهن بانک ازش وام برداشته میشه میگه همه مدارک وام به اسمش ثبت شده وام تموم بشه به نام میزنم میخوام بدونم روش دیگری نیست به نام من ثبت بشه مدرک داشته باشم همسرم مریضه.

سند زدن خودرو به نام فرزند

سلام من یک ماشین دارم آیا میشود سند ماشین رو به نام فرزند 4 سالم
بزنم وپلاک به نامش بگیرم
چون خودم پلاک فعال دارم میخوام در قرعه کشی ماشین ثبت ونام کنم.

سند مالکیت

سلام بنده یه موتور خریداری کردم مدل 87
تمام مدارکش هم هست آیا برای وکالت دادن به بنده یا سند زدن باید بالایه 18 سال باشم یا نه ؟
باید چه کار کنم راستی بیمه هم دارد ؟.

سند زدن موتور سیکلت

باسلام خسته نباشید بنده یک موتور سیکلت مدل 84 خریدم که چند دست خرید و فروش شده والان فقط یه کارت موتور با پلاک ملی مانده سندش گم شده قولنامه از صاحب اولی هم نداره فقط از نفر اخری که موتور خریدم قولنامه دستی نوشتم الان میخوام به نام خودم بکنم صاحب موتور هم نه شماره ای و نه هیچی ازش ثبت نشده که بتونم .

سند‌ زیر‌18سال

سند زدن موتور سیکلت

سلام من چند سال پیش موتوری از همکارم خریدم که خودش از بنگاه خریده بود و هم سند گرفته بود و هم مدارک موتور رو که سند بنام یه شخصی بنام . که اصلا اونموقع اونجا حضور نداشته. الان من میخوام سند بزنم بنام خودم با صاحب سند که تماس گرفتم گفتن که اون بنده خدا که موتور رو خریده (همکار بنده) 500 بدهکار هستش.

موتور

اگر موتور مزایده ای بگیرم میتونم از پلیس یا جایی با نامه یه کاری کنم که سند دار بشه یعنی معتبر بشه ؟.

ثبت سند

با سلام و خسته نباشید به مشاوران عزیز
بنده یک موتور مزایده را میخواهم به نام خود فقط سند بزنم باید چه کاری انجام دهم؟ و چه مراحلی را بگذرانم؟
لطفا راهنمایی کنید با تشکر.

سند زدن سن قانونی برای معامله ملک بعد از ازدواج

با سلام ، بنده اقایی هستم حدود 2سال و نیم پیش ازدواج کردم و یک فرزند یک و نیم ساله دارم همسرم 2 اپارتمان به نامش داشت که بعد از ازدواج انها رو فروختیم و همسرم وکالت فروش داد به من و من فروختم ، البته قولنامه های فروش سن قانونی برای معامله را خود ایشان امضا کردند و فقط دفترخانه من وکالت فروش داشتم امضا کردم و من هم خودم پ.

سند موتور

سلام و وقت بخیر
من چند سال پیش موتور خریدم ولی از فروشنده هیچ مدرکی ندارم ولی برگ سبز و سند موتور در دست دارم . راه حل چیست برای سند زدن موتور و هیچ گونه دسترسی به فروشنده ندارم و تنها مدرک شماره کد ملی از وی دارم
ممنون از راهنماییتون.

تعویض ملک

سلام، وقتتون بخیر. پدر شوهرم خونه ای داره که ما در اون سکونت داریم. خونه رو میخواد به اسم پسرم بزنه که تازه به دنیا اومده اما به اسم شوهرم نمیزنه.
اینجوری تا 18 سال نمی تونیم بفروشیم.
میخواستم بدونم میشه بعد از به نام زدن، این خونه را با یک خونه ی دیگر عوض کرد؟ یعنی همون به اسم پسرم باشه.

خرید ملک

چگونه سند بزنم

باسلام
یک دستگاه موتور تریل امروز خریداری کردم .کارت موتور و شماره پلاک به اسم کسی بود که خریدم. کارت سوخت و بیمه به اسم صاحب قبلی بود . بیمه موتور برج 5 تموم شده و بیمه نشده . یه قولنامه دستی نوشتم و 2 سوم مبلغ رو دادم موتور رو تحویل گرفتم . منتظرم تعویض پلاک نوبت بده که بریم برا تعویض پلاک .

سند زدن ملک

با سلام. شوهرم بالای خانه پدرش را با هزینه خودمان ساخته. چگونه خانه را به نام خود کنیم که از لحاظ قانونی مشکلی نداشته باشد و در آینده کسی ادعا و دخل و تصرفی در آن نداشته باشد؟.

انتقال خودرو

مالکیت خودرو به فرد زیر 18 سال که ازدواج کرده

سلام و خسته نباشید. آیا میتوان خودرو را به نام شخصی که زیر 18 سال است (18 سالش تمام نشده) اما ازدواج کرده مالکیت زد؟
شخص مذکور زن می باشد
و اگر همراه با قیم می باشد و قیم وی کیست همسر یا پدر.

دادراه چیست؟

دادراه یک درگاه و پلتفرم ارتباطی است و به عنوان یک واسطه مردم را به وکلا، حقوقدانان و کارشناسان وصل می‌کند. دادراه خود به مردم خدماتی به جز برقراری ارتباط بین آن‌ها با وکلا، حقوقدانان، کارشناسان و مشاوران ارائه نمی‌دهد. همچنین دادراه امکان ثبت پرسش‌های مردم، ثبت درخواست آن‌ها برای استفاده از خدمات وکلا، حقوقدانان، کارشناسان و مشاوران و ثبت درخواست گرفتن وکیل یا مشاور را فراهم می‌آورد و این سوالات و درخواست‌ها را در معرض دید وکلا، حقوقدانان، کارشناسان و مشاوران قرار می‌دهد تا به صلاحدید خود به این درخواست‌ها و سوالات پاسخ دهند.

معرفی دادراه

• صفحه اول
• درباره دادراه
• دادراه چگونه کار می کند
• مشاوره حقوقی آنلاین – چند نکته
• سوال حقوقی و چگونگی طرح سوال حقوقی
• مشاوره حقوقی رایگان و سوال و جواب درباره آن

قوانین، مقررات و شرایط استفاده

• شرایط عضویت در دادراه و استفاده از دادراه
• تعرفه عضویت وکلا، مشاوران و موسسات حقوقی
• مقررات حاکم بر روابط کاربر با وکیل/مشاور/موسسه
• شرایط استفاده کاربر از مشاوره تلفنی دادراه

تماس با دادراه

تهران، خیابان ولیعصر، بالاتر از پارک ساعی، کوچه 34، پلاک 4

ایمیل شکایات: [email protected]

© تمام حقوق این وبسایت برای مالک آن محفوظ می باشد. حق چاپ و نشر مطالب این وبسایت به صورت الکترونیکی یا غیر الکترونیکی محفوظ می باشد.

بنا بر قانون، با چه افرادی نمی توان معامله کرد؟|دفتر حقوقی موکل

واژه معامله سن قانونی برای معامله قبل از هر چیزی ذهن را به تبادلات مالی می کشاند؛ حال آنکه معامله یا بستن قرارداد همان عقد است که در آن یک یا چند تن در مقابل یک یا چند تن دیگر نسبت به انجام کاری که مورد قبولشان است، تعهد می دهند.

دفتر حقوقی موکل، ارائه دهنده خدمات حقوقی، وکالت کلیه امور حقوقی توسط وکیل پایه یک دادگستری تهران

وقتی قرار است دو یا چند تن؛ معامله ای را انجام دهند، ریزه کاری ها و پیچیدگی های خاص هر معامله را باید بدانند، زیرا هر معامله ای زمانی قانونی است که شروط ضروری آن ـ که منجر به صحتش می شود ـ محقق شده باشد. در واقع هر قراردادی که بین دو طرف بسته می شود، باید داری چهار شرط باشد.

در واقع هر قراردادی که بین دو طرف بسته می شود، باید داری چهار شرط به نام شروط اساسی صحت معامله، باشد.

هنگامی قرارداد از لحاظ حقوقی دارای اعتبار است که همه این شروط را دارا باشد. زمانی که فروشنده یک دستگاه آپارتمان متعهد می شود، ملکی را در ازای پولی از خریدار دریافت کند، با توجه به قرارداد ذکر شده، به او واگذار می کند؛ بنابراین، باید هنگام انجام معامله دارای قصد و رضا و اهلیت باشد و از دو شرط معین بودن مورد معامله و مشروعیت نیز برخوردار باشد. البته تمام این شروط باید در خریدار نیز بوده تا قرارداد امضا شده اعتبار و ارزش قانونی داشته باشد.

گفته شد که قرارداد باید با قصد و رضای طرفین انجام پذیرد؛ یعنی طرفین برای بستن قرارداد دارای اراده سالم بوده و رضایت نیز داشته و در محیطی دور از فشار و اجبار، تصمیم به انعقاد قرارداد بگیرند. همچنین باید یادآور شد که دو واژه قصد و رضا از نظر حقوقی با یکدیگر فرق دارند و باید به ترتیب و پشت سر هم بیایند.

منظور از رضا این است که شخص بعد از سنجیدن سود و زیان قرارداد، تمایل به بستن قرارداد نماید که همان مرحله تصمیم گیری است و مراد از قصد، تصمیمی است که شخص با رضایت کامل به انجام معامله می گیرد و به بستن قرارداد منجر می شود که همان مرحله اجراست.

علاوه بر قصد و رضا در انجام یک معامله، باید افراد دارای عقل و اختیار نیز باشند و برای بستن قرارداد اکراه نداشته باشند.

مسلماً کسی با فردی که سفیه یا ناقص العقل یا مجنون است، وارد معامله نمی شود، زیرا این معامله باطل است. البته هستند افراد سود جویی که اشخاص سفیه یا مجنون را که دارای اموالی هستند، با کتمان عیب آنها به پای معامله و امضای قرارداد نیز می کشانند که البته با روشن شدن این موضوع در دادگاه قرارداد باطل می شود.

یکی دیگر از شرایط صحت معامله، مختار بودن و اکراه نداشتن طرفین است. پس قراردادی دارای ارزش قانونی می باشد که تحت فشار غیر عادی و نامشروعی برای انجام این عمل نبوده باشد. در قوانین مدنی ما از دو فرد با عنوان مکـّره (اکراه شونده) و مکره (اکراه کننده) یاد شده است. به کسی که وادار به انجام عملی می شود که خودش به انجام آن رضایت ندارد اکراه شونده و به کسی که فرد دیگری را وادار به انجام کاری که رضایت ندارد می کند اکراه کننده می گویند.سن قانونی برای معامله

در قوانین شش شرط برای تحقق اکراه بیان شده است. در واقع اکراه باید در حدی باشد که آزادی تصمیم و اراده را از شخص باشعوری گرفته باشد. ترس از کسی بدون آن که تهدیدی در میان باشد اکراه محسوب نمی شود. اگر اکراه کننده شخصی را تهدید به قتل، ربودن فرزند یا آبروریزی کند و شخص تهدید شده بداند که اکراه کننده نمی تواند تهدیدش را اجرایی کند یا خودش بدون مشقت قادر به دفع اکراه باشد و معامله را انجام ندهد، مکره محسوب نمی شود. موارد قانونی که به موضوع اکراه مربوط است، بسیاد زیاد است که ما به ذکر چند نمونه پرداختیم.

اهلیت طرفین یکی دیگر از شروط صحت قرارداد است؛ یعنی طرفین معامله باید رشید، بالغ و عاقل شایند. پس افرادی که سن آنها زیر 18 سال است و یا دارای جنون دائمی و یا ادواری هستند، اهلیت نداشته و قرارداد باطل می شود.

در ماده 213 قانون مدنی آمده است: مجنون دائمی مطلقا و مجنون ادواری در حال جنون نمی تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود کند؛ هر چند ولی یا قیم بتواند نقض او را رفع کند. البته هیج معامله ای را نمی توان به خاطر جنون معامله کنند، باطل کنیم، مگر آنکه ثابت شود این معامله در زمان جنون فرد انجام شده است.

در قوانین، ما به کسی که در همه اوقات دچار اختلال اعصاب و نقص عقل می شود، مجنون دائمی و به کسی که گاهی عقل از او سلب می شود، مجنون ادواری گفته می شود.

اهلیت در معاملات از منظر قانون، یعنی چه؟

اهلیت عبارت است از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق، توانایی قانونی برای دارا شدن حق، اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده می‌شود.

از آنجا که برای صحت هر معامله شرایطی لازم است که متعاملین یا طرفین قرارداد می‌بایست آن‌ها را دارا بوده تا عقد یا قرارداد بر بنیان قانونی شکل گرفته سن قانونی برای معامله و استحکام لازم را داشته باشد.

بر همین اساس قانونگذار در ماده ۱۹۰ قانون مدنی در چهار بند شرایط اساسی صحت معامله را برشمرد و در بند ۲ ماده‌ی فوق الاشعار اهلیت طرفین معامله را یکی از شرایط اساسی مذکور قلمداد نمود.

به طوری که اگر طرفین معامله اهلیت لازم را برای معامله نداشته باشند، معامله صورت گرفته باطل و یا در مواردی غیر نافذ خواهد بود.

اهلیت بطور مطلق عبارتست از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق، توانایی قانونی برای دارا شدن حق، اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده می‌شود.

اقسام اهلیت

در اقسام اهلیت باید گفت: فق‌ها و حقوقدانان با در نظر گرفتن موازین شرعی و نصوص قانونی اهلیت را به دو نوع تقسیم نموده اند.

اهلیت تمتع یا اهلیت دارا شدن حق

اهلیت استیفاء یا اهلیت اجرای حق، فلذا در ذیل به بررسی و تجزیه و تحلیل این دو قسم از دیدگاه حقوق دانان، فق‌ها و موازین قانونی می‌پردازیم.

اهلیت تمتع

اصولا هر شخصی دارای اهلیت تمتع است و می‌تواند صاحب حق باشد، حتی صغار و مجانین می‌توانند طرف حق واقع گردند؛ مثلا صغیر یا مجنون می‌تواند مالک یا طلبکار باشد.

چنانکه قانونگذار در ماده‌ی ۹۵۶ قانون مدنی می‌گوید اهلیت برای دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان شروع و با مرگ او تمام می‌شود.

از طرفی ماده ۹۵۸ قانون مدنی نیز اضافه می‌نماید: "هر انسان متمتع از حقوق مدنی خواهد بود."

اهلیت استیفاء

استیفاء در لغت عبارت است از تمام باز ستدن، تمام چیزی را خواستن، استیفاء استفاده کردن از کار یا مال دیگری با رضای او می‌باشد که در قانون مدنی بعنوان یکی از اسباب ضمان قهری آمده است

اهلیت استیفاء یا اهلیت بهره وری از حق در برابر اهلیت تمتع یا اهلیت دارا شدن حق آمده و بمعنای اعمال حقوقی است که یک شخص دارا است.

شرایط اهلیت استیفاء

باید گفت: هرجا که قانون از اهلیت به طور مطلق نامبرده منظور اهلیت استیفاء است، مگر اینکه قرینه‌ای برخلاف آن وجود داشته باشد.

طبق ماده ۲۱۰ قانون مدنی برای اینکه معامله معتبر باشد، طرفین آن باید دارای اهلیت باشند که منظور از آن اهلیت استیفاء است.

از طرفی قانون گذار در ماده ۲۱۱ قانون فوق الاشعار در مورد اهلیت طرفین معامله می‌گوید:

"برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ و عاقل و رشید باشند."

قانونگذار با تبعیت از نظر اکثر فقهای شیعه وفق تبصره ۱ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی سن بلوغ را در پسر ۱۵ سال تمام قمری و در دختر ۹ سال تمام قمری اعلام نموده است.

ضمن اینکه سن برخورداری از مسئولیت کیفری و اعمال مجازات نیز طبق ماده ۴۹ قانون مجازات اسلامی سن بلوغ فوق الاشعار مقرر در تبصره ۱ ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی می‌باشد.

چنانچه قانون گذار در ماده ۴۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ اعلام داشته اطفال در صورت ارتکاب جرم مبری از مسئولیت کیفری هستند و در تبصره این ماده اعلام داشته، منظور از طفل کسی که به سن بلوغ شرعی نرسیده که به شرح پیش گفته سن بلوغ شرعی همان ۱۵ سال در پسران و ۹ سال در دختران است.

یکی دیگر از شرایط اهلیت داشتن عقل است؛ یعنی عاقل بودن، منظور از عقل این است که قوای دماغی شخصی سالم باشد کسی که فاقد قوه تعقل است و مبتلا به اختلال قوای دماغی باشد مجنون نامیده می‌شود.

جنون در لغت به معنی فرارسیدن شب، نهان شدن، شیدایی، شیفتگی، بیماری دماغی و زائل شدن عقل آمده است.

جنون به عارضه هوشی و دماغی اطلاق می‌شود که اراده شخص را مختل می‌کند و عاملی شخصی و درونی است که موجب عدم درک و تمیز اعمال می‌شود ضمن اینکه مجنون کسی است که از خوب و بد اعمالی که انجام می‌دهد، بی اطلاع است به دیگر سخن، جنون حالتی است که قدرت و توانایی درک وتمیز شخص را نسبت به اعمالی که انجام می‌دهد بکلی از بین می‌برد.

عبارت است از اینکه تصرفات شخصی در اموالش عاقلانه باشد.

کسی که دارای رشد است، رشید نامیده می‌شود.

در مقابل، غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد؛ یعنی عقل معاش نداشته باشد و هرگاه اداره دارائیش به او واگذار شود در اموال خود تعدی و تفریط و اسراف می‌نماید.

در این خصوص سن قانونی برای معامله قانون گذار در ماده ۱۲۰۸ قانون مدنی می‌گوید:

"غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد."

بنابراین کسی که اموال خود را بدرستی نگهداری نکند یا در معاملاتی که انجام می‌دهد فریب بخورد یا پول خود را برای کالا‌های گرانقیمت که در شان او نیست خرج نماید یا اموال خود را بیهوده از بین ببرد و اموال خود را در اموری که فایده عقلایی ندارد، هزینه نماید و بطور کلی غیر رشید کسی است که توان اداره اموال خود را به طور متعارف و معمول در جامعه ندارد.

سن رشد

قانونگذار در ماده ۱۲۰۹ قانون مدنی مصوب ۱۳۱۴ مقرر شده داشته:

"هر کس که دارای هجده سال تمام نباشد، در حکم غیر رشید است؛ مع ذلک در صورتی که بعد از پانزده سال تمام رشد کسی در محکمه ثابت شود از تحت قیومیت خارج می‌شود، ولی چنانچه حکم رشد فردی قبل از ۱۸ سال یعنی بعد از ۱۵ سالگی ازسوی محکمه اثبات می‌شد، رشید فرض می‌گردید و از قیومیت خارج می‌شود."

بنابر مفاد ماده فوق الاشعار اولا سن بلوغ اعم از زن و مرد بطور یکسان ۱۸ سال تمام بود یعنی این سن اماره رشد بود و کسی که به این سن می‌رسید، حق اداره اموال خود را داشته است.

در حقوق ایران پیش از انقلاب، هر کس که به سن ۱۸ سال تمام می‌رسید، رشید فرض می‌شد و خود به خود از تحت قیمومیت خارج می‌گردید و در اداره امور خویش استقلال پیدا می‌کرد، لیکن ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی اصلاحی سال ۶۱ سن ۱۸ سال را حذف و چنین مقرر داشته که:

"هیچ کسی را نمی‌توان بعد از رسیدن به سن بلوغ به عنوان جنون یا عدم رشد محجور نمود، مگر آنکه عدم رشد یا جنون او ثابت شده باشد."

در چه صورتی طرفین یک معامله دارای اهلیت به شمار می آیند؟

اهلیت به طور مطلق عبارتست از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق،توانایی قانونی برای دارا شدن حق،اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده می شود. قانونگذار ایران در ماده ۱۹۰ قانون مدنی در چهار بند شرایط اساسی صحت معامله را برشمرد و در بند ۲ ماده ی فوق الاشعار اهلیت طرفین معامله را یکی از شرایط اساسی مذکور قلمداد نمود.

این مقاله همراه با فایل صوتی منتشر شده است

مفهوم اهلیت :

اهلیت در لغت به معنای سزاوار بودن ،لیاقت،شرافت،شایستگی ،لیاقت ،قابلیت میباشد. اهلیت به طور مطلق عبارتست از توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق،توانایی قانونی برای دارا شدن حق،اهلیت تمتع و توانایی قانونی برای اجرای حق اهلیت استیفاء نامیده می شود.

قانون گذار در ماده 211 قانون مدنی در مورد اهلیت طرفین معامله می گوید : برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ و عاقل و رشید باشند.
از آنجا که بالغ ، عاقل و رشید بودن از شرایط و لوازم اهلیت محسوب می شوند فلذا در ذیل به بحث و بررسی پیرامون هریک از مواردمزبورخواهیم پرداخت.

1.بلوغ:

همانطور که در ماده پیش گفته اشاره گردید یکی از شرایط اساسی طرفین معامله بالغ بودن است که ابتدا بلوغ را از نظر لغوی و از حیث اصطلاحی تعریف نموده سپس مفهوم بلوغ را از نظر آیات و روایات بررسی و همین طور نظر فقهای امامیه و اهل سنت را نیز بررسی مینماییم.

تعریف لغوی بلوغ:

بلوغ در لغت به معنی رسیدن است و بالغ یعنی رسیده و برنا در برابر نابالغ که نارسیده و نابرنا گفته می شود.

همچنین در لغت به معانی وصول به چیزی، رسیدن به مراد، رسیدن یا نزدیک شدن به پایان مقصد (مکان، زمان یا امری دیگر)، کامل شدن و پختن میوه و رسیدن کودک به سن رشد بکار رفته است. ابلاغ از همین ریشه و به معنی رساندن می باشد. موجود زنده ای که به مرحله ی رشد کامل رسیده و می تواند تولید مثل کند ،بالغ نامیده میشود.

در تعریفی دیگر بلوغ را اینگونه تعریف کرده اند :

پایان دوران کودکى فرد و رسیدن وى به سنّى که انجام تکالیف دینی و قوانین شرعى بر او لازم شده را بلوغ گویند.

در اصطلاح عرف وقتی گفته می شود بچه بالغ شد؛ یعنی علائم بلوغ در او پیدا شد.

در چه صورتی طرفین یک معامله دارای اهلیت به شمار می آیند؟

تعریف اصطلاحی بلوغ:

بلوغ در اصطلاح به دومین مرحله از مراحل چهارگانه دوران حیات آدمی( یعنی کودکی، بلوغ،پیری،مرگ) اطلاق می شود در این مرحله تحول ناگهانی در اندام و قوای جسمی و غریزه جنسی شخص ظاهر می شود در حقیقت بلوغ دوران تکامل فیزیولوژیک در حیات آدمی است که به موازات رشد سریع ظاهری اندام زمینه توانایی و استعداد اعضای تناسلی برای انجام اعمال جنسی فراهم می شود .

از نشانه های بلوغ عبارت است از کشیدگی قد ، روئیدن موی زهار و زیر بغل ، ریش و سبیل و خروج منی در حال خواب و بیداری در پسران و بزرگ شدن سینه ها در دختران، تغییر صدا، پیدا شدن حالت حیض در آنها و گرایش اطفال به آمیزش و معاشقه با جنس مخالف و مشترکاً آمادگی برای توالد و تناسل است.

بدین ترتیب بلوغ امری طبیعی و یکی از مراحل حیات آدمی است که در پایان دوران کودکی پدیدار می شود و در حقیقت هر انسانی مرحله بلوغ را پشت سر خواهد گذاشت.

مفهوم بلوغ در فقه:

برای تشخیص بلوغ ، آیات و روایات متعددی وارد شده ضمن اینکه فقها نیز به بحث و بررسی پیرامون موضوع پرداخته که در ذیل به مهم ترین آنها اشاره خواهیم کرد.

الف - مفهوم بلوغ در کتاب (قران مجید)

لفظ بلوغ در قرآن به معنی پایان دوره کودکی و ظاهر شدن رشد و تکامل جنسی و گرایش کودک به آمیزش و انجام عمل زناشویی با جنس مخالف آمده است .
چنانچه خداوند در آیه 6 سوره نساء می فرماید : وابتلوا الیتیمی حتی اذا بلغوا النکاح فان ءانستم منهم رشد فادفعوا الیهم اموالهم.
یعنی یتیمان را امتحان و آزمایش کنید تا اگر از نظر جنسی رشد یافته و به مرحله بلوغ رسیده اند اموال آنان را در اختیارشان قرار دهید .
منظور از نکاح در آیه 6 سوره نساء یعنی رشد و تکامل قوای جنسی است مضاف بر اینکه در آیات دیگری خداوند لفظ حلم را ضابطه تشخیص بلوغ قرار داده است .
در این زمینه خداوند در آیه 59 از سوره نور می فرمایید : واذا بلغ الاطفل منکم الحلم فلیستئذنوا کما استئذن الذین من قبلهم .
یعنی وقتی که کودکان شما توانایی احتلام به معنی جماع در حال خواب را پیدا کرده اند. از آن پس باید برای ورود به منازل از شما اجازه بگیرند.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان در ذیل آیه مذکور آورده احلام جمع حلم است و آن عبارتست از آنچه شخص نائم در خواب می بیند پس رسیدن به حلم همان بلوغ است که پایان دوره کودکی و ورود به مرحله بلوغ است.

سن رشد در قانون ایران

سن رشد چیست و سن رشد در قانون ایران چند سال تعریف شده است؟ در این مقاله به موضوع شرایط سن رشد در قانون ایران می پردازیم.

قاعدتا همه ی افراد دارای حق هستند ولی آیا همه ی افراد از این توانایی برخوردارند که از حقشان دفاع کرده و توانایی اجرای حق را داشته باشند؟ قاعدتا خیر. چون بعضی از افراد محق، زیر سن رشد قرار دارند. بر اساس قانون این افراد محجور تلقی شده و حجر یعنی عدم توانایی تصرف در امور مرتبط به اموال. افراد محجور به دلیل برخوردار نبودن از شرایط تصمیم گیری نمی توانند اعمال حقوقی را انجام داده و در این زمینه برای خود تعیین تکلیف نمایند. لذا افراد محجور توانایی انعقاد قرارداد را نداشته و نمیتوانند بطور قانونی نسبت به بستن پیمان رسمی اقدام کنند. به عنوان مثال، بنابر نظر قانون ازدواج افراد محجور خلاف قانون بوده و صحیح نمی باشد.

افراد در دوران کودکی و یا دوران ابتدایی زندگی به دلیل عدم برخورداری از منطق توانایی اتخاذ تصمیم را ندارند و بنابر شرایط، نسبت به اتخاذ هرگونه تصمیمی محروم خواهند بود.

به منظور رسیدن این افراد به سن تصمیم گیری، بایستی تا دوران بلوغ صبر کرد و قبل از رسیدن این افراد به سن بلوغ مسئولیت تصمیم گیری آنها با ولی یا شخص مطمئنی است که سرپرستی آنها را برعهده دارد.

از اینرو گفته میشود که این افراد ناگزیر هستند که دوران محجوریت را به طور قهری بگذرانند.

در مواردی و به علت وجود بعضی از مشکلات خاص مانند جنون یا سفاهت، افراد حتی بعد از رسیدن به سن قانونی نیز از توانایی تصمیم گیری یا دخالت در امور مرتبط با خودشان برخوردار نخواهند بود. در همین زمینه قانونگذار برای اداره امور و حمایت از آنها دستورالعمل هایی آورده و نهادهایی را ایجاد نموده است.

در ارتباط با موضوع شرایط سن رشد در قانون ایران، در ابتدا به توضیح مفهوم صغیر می پردازیم، صغیر یعنی کسی که توانایی تصمیم گرفتن نداشته باشد، این فرد نابالغ بوده و اصطلاحا با عناوینی چون طفل، کودک یا بچه خطاب می گردد.

سن رشد در قانون ایران مولفه ای با اهمیت تلقی می شود

واژه ی صغیر در اینجا دو زیر شاخه دارد، صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز.

منظور از صغیر ممیز، صغیری هست که نسبتا از قوه ی تمیز برخوردار می باشد. این طفل بصورت نسبی از ادراک برخوردار است اما قوه ی ادراک او به گونه ای نیست که قانون در ارتباط با مسائل حقوقی مربوط به وی به او اختیار تام دهد. بازه ی سنی 6 الی 9 سال برای دختران و بازه ی سنی 6 الی 15 سال برای پسران را بازه ی سنی صغیر ممیز می شناسند. این بازه ی سنی بسته به درک و فهم آن شخص، قابل تغییر و بازتعریف می باشد. به این معنا که ممکن است شخصی در سن 15 سالگی صغیر نباشد و در همان زمان شخص 15 ساله ی دیگری همچنان صغیر تلقی گردد.

اگر در ارتباط با ممیز بودن یا نبودن یک شخص شک و شبهه ای وجود داشته باشد، همچنان باید او را صغیر ممیز در نظر گرفت. لذا شخصی که میخواهد با وی معامله ای را ترتیب دهد لازم است که ممیز بودن او را به اثبات برساند.

لذا با این توصیفات صغیر غیر ممیز نیز کسی است که قدرت تشخیص نداشته باشد و از قوای درک و تمیز به معنای واقعی برخوردار نباشد. افراد نابالغی که هنوز قدرت تشخیص خوب از بد و زشت از زیبا را ندارند صغیر غیر ممیز نامیده میشوند. به عنوان مثال کودکان خردسال صغیر غیر ممیز هستند.

حال که با مفاهیم صغیر ممیز و صغیر غیر ممیز آشنا شدیم لازم است که با مفهوم رشد و سن رشد در قانون ایران نیز آشنا شویم. برای خروج شخص صغیر از حجر تنها رسیدن شخص به بلوغ کافی نیست و در اینجاست که رشد شرط میشود و اهمیت پیدا میکند. لذا در قانون آمده است که دارا بودن دو صفت یعنی بلوغ و رشد برای خارج شدن فرد از حجر کفایت میکند به این معنا که یک انسان باید از نظر عقلی به حدی رشد کرده باشد که بتواند توانایی اداره ی اموالش را داشته باشد و همچنین بتواند از مالش به شیوه ی درست و فکر شده بهره برداری بکند. از این رو دو صفت بلوغ و رشد تبدیل به مولفه هایی میشوند که در اینجا از اهمیت برخوردار میگردند.

سن رشد در ایران برای دختران 9 سال تمام و برای پسران 15 سال تمام در نظر گرفته شده است

در همین رابطه در قانون آمده است که بعد از رسیدن فرد به بلوغ نمی توان او را محجور به حساب آورد و بلوغ شرط رشد است و رشد زیر مجموعه ی بلوغ می باشد، مگر اینکه وی به دلیل اختلالاتی چون جنون یا سفاهت عنوان رشد را از خودش سلب نماید.

در ارتباط با سن رشد در قانون ایران، لازم است بدانیم که سن رشد در پسران 15 سال تمام ( ماه قمری) و در دختر 9 سال تمام ( ماه قمری) می باشد.

همچنان در قانون آمده است که اگر آن شخص صغیر اموالی داشته باشد، تنها زمانی اموال بطور قانونی به وی واگذار خواهند شد که رشد او در دادگاه ثابت شده باشد. به همین دلیل سن رشد در قانون ایران از اهمیت برخوردار است.

همچنین گفته میشود که یک شخص صغیر، به محض رسیدن به سن بلوغ میتواند در ارتباط با مواردی از قبیل طلاق ، شهادت دادن در امور غیرمالی و … مستقل عمل کند. یعنی برای انجام دادن سن قانونی برای معامله چنین فعالیت هایی نیازمند سن رشد نخواهد بود. اما در ارتباط با امور مالی شرایط اینگونه نبوده و برای انجام دادن مواردی که به امور مالی ارتباط دارند، رفع حجر از صغیر نیاز به احراز رشد دارد.

لازم به ذکر است که به منظور صدور گواهی رشد بایستی دادخواستی تحت همین عنوان به دادگاه محل اقامت درخواست کننده داده شود. دادگاه نیز این دادخواست را بررسی کرده و در صورت نبود مشکل، حکم رشد را صادر میکند.

همانطور که میدانیم در ارتباط با افراد بالغ نیازی به گواهی رشد نیست. اما در خصوص افراد غیر بالغ گواهی رشد شرط لازم مداخله ی این افراد در امور مالی است. و افراد زمانی رشید به حساب می آیند که حکم رشد را در اختیار داشته باشند. در غیر این صورت و اگر افراد رشید نباشند دخل و تصرف آنها در مسائل تنها در صورت دارا بودن ولی خاص جایز است. ولی نیز کسی است که سرپرست یا نگهدارنده ی کودک بوده و فرد قابل اعتمادی برای انجام مسائل حقوقی مربوط به او به حساب می آید. چنانچه که کودک ولی خاص نداشته باشد از وی پرسیده میشود که آیا ادعایی مبنی بر رشد دارند. اگر وی ادعای رشد نداشته باشد با او مانند صغار و کودکان رفتار میشود و چنانچه که ادعای رشد مطرح شود او را جهت بررسی این موضوع به دادگاه معرفی میکنند.

لازم به ذکر است که اداره سرپرستی دادگستری مسوول انجام این اقدامات می باشد.

در این مقاله با موضوع شرایط سن رشد در قانون ایران با شما همراه بودیم. امید است که این موضوع برای شما مفید واقع گشته باشد.