بازار پول و سرمایه در ایران
بازار پول و سرمایه امروزه از بخشهای حیاتی اقتصاد کشورهاست که با رشد و توسعه اقتصاد همواره این بازار جایگاه گسترده تر و مهمتری یافته است. بازار پول و سرمایه همواره به شکل سازمان یافته تری در اقتصاد کشورها حضور دارد و نقش آن، در زمینه توسعه از اهمیت بیشتری برخوردار میشود. بازار سرمایه با هدایت سرمایه ها و پس انداز مردم راه توسعه و ایجاد شغل و افزایش سطح رفاه عمومی را هموار میکند. در ایران به دلایل گوناگون از جمله اقتصاد نفتی، بازار سرمایه همواره ضعیف و ناتوان بوده است و تنها در سالهای اخیر است که توجه به آن افزایش یافته و با سیاست های اعمال شده شاهد رشد و توسعه آن از نظر فیزیکی و جذب سرمایه هستیم.[/vc_column_text][vc_empty_space][vc_single_image image=”3156″ img_size=”full” alignment=”center”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
بازارهای مالی در ایران
بیان مسئله بازار پول و سرمایه در ایران از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار بر رشد اقتصادی، شکل گیری پس انداز و تجهیز آن به سمت سرمایه گذاری است. مطالعات بازار پول و سرمایه انجام شده در این زمینه نشان میدهد هر عاملی که بر الگوی درآمد و مصرف افراد در طول دوره زندگی تأثیر داشته باشد بر سطح پس انداز آنها و در نتیجه بر نرخ پس انداز و سرمایه گذاری ملی مؤثر خواهد بود. نرخ رشد اقتصادی، درآمد سرانه، فرهنگ پس انداز، تورم، نقدینگی، نسبت شهرنشینی، ساختار سنی و جمعیت، نرخ بیکاری، میزان تحصیلات، رشد و توسعه بازارهای مالی، امنیت و ثبات سیاسی، قوانین حقوقی مستحکم، تربیت نیروی انسانی متخصص در جهت مدیریت منابع و بسیاری از عوامل دیگر هستند که بر نرخ پس انداز و تشکیل سرمایه مؤثر بوده و به نوبه خود امکان بحث و بررسی دارند. مبانی نظری در زمینه عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی از طریق فرآیند پس انداز، سرمایه گذاری بر وجود رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و توسعه بازارهای مالی تأکید میکنند.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_line_chart style=”modern” tooltips=”” x_values=”تولید ناخالص ملی; مجموع داراییهای بانک مرکزی ; بخش خصوصی به کل دارایی نظام بانکی ; بخش خصوصی به تولید ناخالص ملی ;” values=”%5B%7B%22title%22%3A%22%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%BA%DB%8C%D8%B1%20%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%22%2C%22y_values%22%3A%2210%3B%2015%3B%2020%3B%2025%3B%2027%3B%2025%3B%2023%3B%2025%22%2C%22color%22%3A%22blue%22%7D%2C%7B%22title%22%3A%22%20%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%22%2C%22y_values%22%3A%2225%3B%2018%3B%2016%3B%2017%3B%2020%3B%2025%3B%2030%3B%2035%22%2C%22color%22%3A%22pink%22%7D%2C%7B%22title%22%3A%22%20%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%DB%8C%22%2C%22color%22%3A%22sandy-brown%22%2C%22custom_color%22%3A%22%23f79468%22%7D%2C%7B%22title%22%3A%22%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%22%2C%22color%22%3A%22chino%22%2C%22custom_color%22%3A%22%235aa1e3%22%7D%5D”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_text_separator title=”ارتباط بازارهای مالی و رشد اقتصادی”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]در مورد ایران نیز بررسی های که در سال 1382 پیرامون ارتباط بازارهای مالی و رشد اقتصادی انجام شده است، نتایج متفاوتی در مقایسه باتجربه جهانی را نشان میدهد. در مطالعات فوق الذکر چهار متغیر نسبت سپرده های غیر دیداری به تولید ناخالص ملی، نسبت دارایی بانکهای تجاری به مجموع دارایی های بانک مرکزی، نسبت اعتبار سیستم بانکی به بخش خصوصی به کل دارایی نظام بانکی و نسبت اعتبارات بانکهای تجاری به بخش خصوصی به تولید ناخالص ملی مد نظر قرارگرفته و اثرات آنها در رشد اقتصادی، رشد انباشت سرمایه سرانه و بهرهوری سرمایه بررسی شده است. نتایج حاکی از آن بود که به دلیل وجود اثر غالب دولت در اقتصاد و تأثیرگذاری درآمدهای نفتی در کشورهای صادرکننده نفت بر رشد تولید ناخالص ملی، اثرات توسعه بخش پولی در مقایسه با دیگر کشورها )در مطالعه مذکور کشورهای آسیای جنوبی شرقی( بسیار کمرنگ و در مواردی منفی است. به عبارتی رابطه مثبت بین توسعه بخش پولی در کشورهای ایران و سایر کشورهای مشابه و رشد اقتصادی عمال اثبات نشده است. همچنین در ساخت مدل با تأکید بر بخش بازار سرمایه، کوچک بودن اثرگذاری این بخش در بازار مالی )به استثناء روند چند سال اخیر( و فقدان اطلاعات مطلوب سری زمانی در این ارتباط، برارزش مدلی مناسب و قابل اتکا را با کاستی مواجه می سازد. نتیجه گیری شرایط خاص بازارهای مالی ایران و ساختار مالی مبتنی بر بانک از یک سو و اقتصاد تک محصولی وابسته به درآمدهای نفتی و حضور دولت در اقتصاد از سوی دیگر باعث شده است که مبانی نظری پازل رشد اقتصادی_ توسعه بازارهای مالی در بخش مالی ایران با اما و اگرهای متعدد روبه رو باشد. با وجود آنکه بسیاری از مطالعات در سطح بین المللی رابطه مثبت بین توسعه بخش مالی و رشد اقتصادی را اثبات میکنند اما، کوچک بودن اثرگذاری بخش بازار سرمایه در بازار مالی و فقدان اطلاعات سری زمانی در این ارتباط، رابطه مثبت بین رشد اقتصادی و توسعه بازارهای مالی در کشور را با شبهه همراه ساخته و امکان بررسی درباره بخش مالی اقتصاد ایران را در بازار پول خلاصه کرده است.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
بازار پول
بازار پول، بازاری است که ابزارهایی مالی با سررسید کوتاه مدت یک سال و کمتر در آن مبادله میگردند.[/vc_column_text][vc_column_text]این بازار در حالت کلی دارای ویژگیهای زیر میباشد:
- سررسید ابزارهای آن کوتاه مدت است؛
- گردش پول نقدینگی در این بازار سریع است؛
- درجه نقد شوندگی ابزارهای آن بالا می باشد؛
- ریسک سوخت اصل سرمایه در آن پایین است؛
- در این بازار ابزارهای بدهی مانند سپردهها، اسناد خزانه و… که بدون حق مالکیت و حق شریک شدن در داراییهای بنگاه ها می باشند، مبادله میگردند.
- عمده ترین نهادهای فعال در این بازار بانکها، مؤسسات پسانداز، اتحادیه های اعتباری می باشند که از یک طرف به جذب سپرده ها بدهی های کوتاه مدت و عندالمطالبه( می پردازند و از طرف دیگر می توانند آن سپردهها را هم به شکل وام های کوتاه مدت )بازارپول( و هم به شکل وام های بلندمدت تخصیص بدهند.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”3149″ img_size=”full” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]
بازار سرمایه
بازار سرمایه نیز بازاری است که در آن منابع مالی مورد نیاز بنگاههای اقتصادی در دورههای زمانی بلندمدت بیشتر از یک سال تأمین میگردند. عمده ترین ویژگی های این بازار موارد زیر می باشند:
- سررسید ابزارهای رایج در آن بلندمدت می باشد؛
- درجه نقد شوندگی ابزارهای آن نسبت به بازار پول پایین تر است؛
- ریسک نرخ بهره و ریسک معاملات و سوخت اصل سرمایه در آن نسبت به بازار پول بالا است؛
- ابزارهای مورد معامله در آن، هم به صورت بدهی که بدون حق شریک شدن در دارایی بنگاه ها هستند، می باشد و هم به صورت سهام که دارای حق شریک شدن در دارایی های بنگاه است، می باشد؛
- عمده ترین نهادهای فعال در این بازار بانکهای تخصصی، شرکتهای بیمه، شرکتهای سرمایه گذاری صندوقهای بازنشستگی، مؤسسات پس انداز و سایر مؤسسات واسطه سرمایه گذاری مثل کارگزاریها، بانکهای سرمایه گذاری و معامله گران می باشند لازم به ذکر است بانکهای تخصصی مؤسسات پس انداز جزو مؤسسات بازار پولی نیز محسوب می شوند.در حالت کلی این دو بازار هر کدام نقش جداگانه در اقتصاد دارند، به این صورت که بازار پول به تأمین نقدینگی ها و سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی می پردازند و بازار سرمایه نیز به تأمین منابع سرمایهای ثابت بنگاه ها می پردازد.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”3151″ img_size=”full” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_column_text]برتری بازار پول به بازار سرمایه در اقتصاد ایران یکی از کلیدی ترین مشکلات اقتصاد کشورمان که اکنون به دلیل قدمتش به یک مشکل ساختاری بدل گشته است، بحث تفوق بازار پول بر بازار سرمایه در اقتصاد ایران است. نقش بازار پول و سرمايه در اقتصاد كشور البته تعریف علمی هر کدام از این ساختارها، برای عموم و یا خوانندگانی که چندان با علم اقتصاد آشنا نیستند چندان بازار پول و سرمایه نتیجه بخش نخواهد بود؛ اما طبعاً اکثریت، با مظاهر هر کدام از این بازارها آشنا هستند و احتمال خود آنها نیز در موقعیت تصمیم گیری برای نگهداری اموال خود در بازارهای مختلف قرارگرفته اند. به همین دلیل اگر تنها به ذکر مثال هایی از هر کدام از این بازارها بسنده شود احتمال درک بهتری در خصوص چگونگی این چالش به وجود خواهد آمد. موضوع برتری بازار پول بر بازار سرمایه به این معنی است که بازارهایی چون ارز، طلا و سکه، زمین و مسکن و ….معموال جذابیت های بسیار بیشتری داشته تا سرمایه گذاری برای تأسیس یک کارخانه و یا سرمایه گذاریهای از این دست، این موضوع دارای دلایل بسیاری است که از جمله میتوان به نقد شوندگی و سودهای بادآورده در بازار پول از یک طرف و مشکالت بسیار پیچیده بر سر راه تولیدکننده چه پیش از تولید و چه پس از آن اشاره کرد. یکی دیگر از دلایل مشکلات فعلی را می توان در نبود مکانیسم های خاص و متنوع برای جذب اندوخته های کوچک به سمت بازار سرمایه دانست؛ اما بزرگترین عوامل برتری بازار پول بر بازار سرمایه قطعا به دو دلیل بی ثباتی اقتصادی و تورم باز میگردد.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_single_image image=”3152″ img_size=”full” alignment=”center”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]البته این دو موضوع به یک دلیل ریش های بزرگتر مربوط می شوند و آن رشد حجم نقدینگی در بازار پول آن هم به دلیل وابستگی دولت به درآمدهای نفتی است. این رشد حجم نقدینگی همراه با اجرای سیاستهای پولی غیر حرفهایی نظیر نرخ ذخیره قانونی پایین باعث رشد نقدینگی و تورم میشود و تورم همراه با مدیریت غلط باعث پدیدار شدن بی ثباتی اقتصادی درکل اقتصاد خواهد شد و بدین ترتیب بازار پول جذابی بهای بسیار بیشتری نسبت به بازار سرمایه پیدا میکند.[/vc_column_text][vc_empty_space height=”200px”][/vc_column][/vc_row]
بازار پول و سرمایه
امیر سیدی، کارشناس بازار سرمایه: در بازار سرمایه هم مانند بازار پول امکان تامین مالی بر پایه بدهی (با انتشار اوراق بدهی) وجود دارد، اما این ابزارها در بازار سرمایه بسیار شفاف هستند، طوریکه میتوان از پشتوانه هر ابزاری برای تامین مالی آگاه بود؛ در حالیکه در تامین مالی به شیوه بانکی این موضوع خیلی شفاف و قابل مشاهده نیست .
به گزارش روابط عمومی شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به نقل از سنا، امیر سیدی، ضمن بررسی مزیت‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه گفت: اگر به لحاظ فنی به این مساله نگاه کنیم، در تامین مالی توسط بانک دو تعهد به پشتوانه یکدیگر اتفاق می افتد، به این ترتیب که بانک نسبت به سپرده‌گذارها یک تعهد را تقبل میکند و از طرف دیگر هم تامین کننده مالی به بانک تعهد می دهد. در واقع چون ماهیت تامین مالی بدهی است، این تامین مالی بر اساس دو تعهد انجام می شود .
وی اضافه کرد: حال اگر شرکتی که توسط سیستم بانکی تامین مالی شده است نتواند تعهدات خود را انجام دهد با انبوهی از مشکلات و مطالبات معوق رو به رو خواهیم شد؛ کما اینکه در حال حاضر در سیستم بانکی به طور گسترده با چنین مسایلی مواجه هستیم .
مزایای تامین مالی از بازار سرمایه
سیدی در ادامه توضیح داد: البته در بازار سرمایه هم تامین مالی بر پایه بدهی (با انتشار اوراق بدهی) وجود دارد، اما این ابزارها در بازار سرمایه بسیار شفاف هستند، طوریکه می توانید از پشتوانه هر ابزاری برای تامین مالی آگاه باشید؛ در حالیکه در تامین مالی به شیوه بانکی این موضوع خیلی شفاف و قابل مشاهده نیست. بر این اساس شفافیت بدهی در بازار سرمایه بیشتر از نظام بانکی است .
این کارشناس بازار سرمایه یکی دیگر از روش های تامین مالی از طریق بازار سرمایه را فروش سهام عنوان کرد و افزود: این روش بسیار جذاب است، زیرا با این روش، ریسک با سرمایه‌گذار مشارکت می شود. اگر تامین مالی از این طریق خوب عمل بازار پول و سرمایه کند سرمایه گذار بازدهی بالاتری می برد و در صورت زیان، به صاحبان سهام اعمال می شود؛ در نتیجه این ریسک به نظام بانکی و اقتصاد زیانی وارد نمی شود .
در بازار سرمایه هم تامین مالی بر پایه بدهی (با انتشار اوراق بدهی) وجود دارد، اما شفافیت بدهی در بازار سرمایه بیشتر از نظام بانکی است .
وی تصریح کرد: بازار سرمایه ابزارهای متنوعی در این زمینه دارد که در سال های اخیر به تنوع آن هم افزوده شده است. همان طور که در بالا اشاره شد، ابزارهای بدهی همچنین سهام، صندوق های پروژه، صندوقهای سرمایه‌گذاری و غیره برخی از این ابزارها هستند که طرف عرضه و تقاضای این ابزارها را ایجاد میکنند. شایان ذکر است، این ابزارها در سال های اخیر گسترش و عمق بالاتری هم پیدا کرده اند .
سیدی اظهار کرد: به نظر می رسد مانع اصلی برای شرکتهای خصوصی برای تامین مالی، وجود موانع مربوط به حوزه کسب و کار است؛ این شرکت ها اگر بتوانند از طریق شرکت بورس و فرابورس، اوراقی را فراهم و مجوزهایی را دریافت کنند، تامین مالی آنها می تواند راحت‌تر انجام شود .
سهم بیشتر دولت از تامین مالی در بازار سرمایه
وی انجام بیشترین تامین مالی در بازار سرمایه را توسط دولت دانست و گفت: البته با رونق ایجاد شده در بازار سهام و بالا رفتن سطح قیمت‌ها، اگر سازمان بورس، فضایی برای شرکت ها ایجاد کند که بتوانند نقدینگی موجود در بازار را به سمت ترازنامه‌های خود جذب کنند، اتفاق بسیار خوبی است .
سیدی در بررسی نقش پررنگ نظام بانکی در تامین مالی افراد و نیز دولت طی سال های اخیر اظهار کرد: دلیل این اتفاق عمر و قدمت بیشتر نظام بانکی است؛ همچنین بازاریابی، تبلیغات و آموزش سنگینی در این حوزه انجام شده است در حالیکه هنوز در بازار سرمایه به این میزان پرداخته نشده است. این در حالی است که بازار سرمایه به لحاظ سهام و حجم اوراق در قیاس با بازار بانکی، بسیار بزرگتر است. بر این اساس به نظر می رسد، موضوعاتی مانند آموزش، تبلیغات و بازاریابی و نیز نقش سازمان بورس در رشد نهادهای مالی بسیار مهم است تا به این ترتیب فضای مورد نیاز برای استفاده از بازار سرمایه به نحو مطلوب‌تری فراهم باشد .
راهکارهای بازار سرمایه برای تامین بودجه
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به بودجه ۹۹و توجه آن به بازارسرمایه اشاره کرد و گفت: با توجه به شرایط خاص کنونی اقتصادی، دولت، بازار سرمایه را محلی برای اصلاح برخی مشکلات مانند نظام بانکی و خصوص‌سازی دارایی های غیرمولد دولت دیده است؛ همچنین در برخی موارد از این طریق میتواند برای کاهش کسری بودجه کشور کمک بگیرد .
وی به سمت «عرضه» و «تقاضا» در بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: به نظر می‌رسد که دولت با توجه به رونق بازار سرمایه بیشتر سمت عرضه را تقویت می کند، البته این موضوع خوبی است به شرطی که به سمت تقاضا هم توجه لازم را داشته باشیم .
سیدی در توضیح بیشتر «سمت تقاضای بازار سرمایه» گفت: درست است که توجه و نظر افراد خرد به بازار سرمایه مهم است، اما توجه نهادهای حرفه ای نقش بالاتری دارند. این موضوع مهمی است که اگر بودجه بخواهد در سمت عرضه خودش موفق باشد باید از طرف دیگر هم به سمت تقاضا بها دهد .
کتاب شناخت بازار پول و سرمایه سهیلا اجاقی
بخش های مالی را می توان به دو بخش بازار سرمایه و بازار پول تقسیم نمود. در بازارهای پول ، پس انداز ها و سپرده های مردم در اختیار متقاضیان سرمایه قرار می‌گیرد و در بازار سرمایه با انتشار اوراق بهادار سرمایه مورد نیاز توسط واحدهای اقتصادی تامین می شود.
بازار پول چیست؟
بازاری است که در آن پول یا سایر دارایی های جانشین نزدیک به پول که سررسید کمتر از یک سال دارند معامله می شوند در این بازار پول و سرمایه بازارها عرضه و تقاضا برای پول نرخ بهره را تعیین می نماید.
بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه نیز به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیش از یکسال یا دارایی های بدون سررسید اطلاق می شود این بازار متشکل از بازارهای سهام و سایر بازارهای اوراق بهادار نظیر اوراق قرضه هستند و تقاضا و عرضه اوراق بهادار عامل تعیین کننده قیمت اوراق و نرخ بازده سرمایه خواهد بود.
اصولاً سرمایه گذار، سرمایه خود را به امید کسب منافع در دورههای آتی سرمایه گذاری می نماید و عمدتاً به دنبال کاهش ریسک ناشی از عدم تبدیل به وجه نقد شدن دارایی و همچنین به دنبال افزایش بهره وری سرمایه است ، بنابراین بازارهای سرمایه باید بتوانند با کاهش احتمال ریسک نقدینگی و با افزایش بازده سرمایه گذاری و انگیزه لازم را در سرمایه‌گذاران ایجاد نمایند. بازار سرمایه به دلیل مزایای متعدد و نقش عمده‌ای که در بهبود شرایط اقتصادی ایفا می‌نماید ، این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم می آورد که سرمایه خود را بین تعداد زیادی از شرکتها توزیع نمایند و با تنوع سرمایه‌گذاری نه تنها ریسک ناشی از سرمایه‌گذاری بر روی یک نوع سهام را کاهش می دهند بلکه باعث افزایش منابع سرمایه ای بسیاری از شرکتها خواهند شد از طرف دیگر شرکتهای پذیرفته شده در بورس با جذب منابع مالی می توانند به افزایش کارآیی اقتصادی سرعت بخشیده و نرخ بازار پول و سرمایه بازده سرمایه گذاری صاحبان سهام را افزایش دهند. از طرف دیگر تقاضا برای خرید سهام این گونه شرکتها نیز افزایش یافته این امر منابع را به سوی شرکتهای سودآور هدایت نموده و قابلیت تبدیل به وجه نقد شدن سهام نیز افزایش می یابد.مجموعه آموزشی حاضر با عنوان بازار پول و سرمایه ، توسط سهیلا اجاقی ،در فرمت فایلPDF ،با حجم 22 مگابایت و در115 صفحه تهیه و تنظیم شده است.
آشنایی با انواع بازارهای سرمایه گذاری و نحوه کسب درآمد از آنها
افراد مختلفی قصد سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه را دارند اما به راستی کدام یک بهتر است؟ و کدام یک سود بیشتری را نصیب شما میکند؟ قصد داریم در این مقاله سه بازار پر طرفدار فارکس، بورس و بازار ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهیم و ویژگی آنها را بیان کنیم.
بهتر است قبل از اینکه به سراغ مقایسه سه بازار مذکور برویم، دسته بندی کلی بازارهای مالی را بررسی کنیم:
بازارهای مالی به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از بازار سهام، بازار کالا، بازار اوراق قرضه و بازار مبادلات ارزی که مختصرا به بیان هر یک می‌پردازیم:
- بازار سهام: نهادی میباشد که در آن برگه های سهم معامله میشود و مکانی که برای این امر در نظر گرفته شده است جایی است که به صورت فیزیکی سهامداران گرد هم جمع می‌شوند که از جمله آنها میتوان به بورس نیویورک، لندن و توکیو اشاره کرد همچنین بورس اوراق بهادار ایران نیز جز این دسته است.
- بازار کالا: بازاری است سازمان یافته که در آن کالاهای مختلفی همانند شکر، قهوه، ذرت، پنبه، غلات و همچنین فلزات با ارزش در آن معامله می‌شوند، هدف اصلی معاملات در این بازار را میتوان خرید و فروش و تحویل آن در آینده در نظر گرفت و اگر بخواهیم مثالی از این نوع بازار بزنیم میتوان به بورس شیکاگو اشاره کنیم.
- بازار اوراق قرضه: در این بازار اوراق قرضه ای که توسط نهادهای مختلف منتشر میشود مورد معامله قرار می‌گیرد.
- بازار مبادلات ارزی: به بازار جهانی خرید و فروش ارز گویند که بازار فارکس و ارزهای دیجیتال از این دست می‌باشند.
تا اینجای کار ضمن آشنایی با انواع بازارها، متوجه شدیم که بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و همچنین بورس اوراق بهادار در کدام دسته قرار دارند. اما قبل از اینکه بخواهیم ویژگی های هریک را مورد بررسی قرار دهیم لازم بازار پول و سرمایه می‌بینیم توضیح مختصری در رابطه با نوع معامله در هر یک ارائه دهیم:
- فارکس:یا FX که مخفف Foreign Exchange است و منظور بازاری است که ارزهای مختلف دنیا در آن قابل معامله هستند. بازار فارکس بزرگترین بازار دنیاست و حجم معاملات روزانه آن بیش از ۴ هزار میلیارد دلار بوده و تمامی ارزهای دنیا را شامل میشود. این بازار مرکزیتی ندارد و خرید و فروش هر جفت ارز که در این بازار صورت می‌گیرد به صورت مجازی است به این معنی که جنسی جا به جا نمی‌شود.
- بورس اوراق بهادار: بازاری است که در آن شرکت های خصوصی و دولتی قانونی کل یا بخشی از سهام شرکت خود بازار پول و سرمایه را عرضه میکنند و شما با خرید سهام یک شرکت، بخشی از مالکیت و سودآوری آن شرکت بصورت قانونی به شما تعلق می‌گیرد و حتی اگر میزان سهام شما به قدری باشد که جز سهامداران یزرگ شرکت باشید می‌توانید در تصمیم‌گیری‌های اساسی، شرکت کنید.
- بازار ارزهای دیجیتال: بازاری است که در آن کوین ها و آلتکوین های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرند و شما پس از خریداری ارز دیجیتالی مورد نظر مالک آن خواهید بود اما باید توجه داشته باشید که این ارزها دیجیتالی هستند و قابل لمس نیستند و محل نگهداری آنها کیف پول های دیجیتالی است که رمز کیف پولهایتان فقط باید در اختیار خودتان باشد.
حال که به صورت مختصر با کلیت این بازارها آشنا شدیم برویم به سراغ بیان ویژگی های هر یک و آنها را مورد بررسی قرار دهیم:
چگونه در بازارهای مختلف معامله کنیم؟
فارکس
با استفاده از اینترنت اشخاص می‌توانند از طریق شرکت های سرمایه گذاری به واسطه کارگزاران(Brokers) که از طریق شبکه الکترونیکی به بانک متصل می‌شوند و در هر لحظه نرخ ارزها را از بانک های مختلف جمع آوری میکنند و با اتصال به نرم افزار معاملاتی اختصاصی خود که در اختیار مشتریان خود نیز قرار داده اند، نرخ ارزها را از شبکه اینترنت به نرم افزار معاملاتی مورد نظر ارسال نموده و مشتریان نیز سفارش خود را از طریق همان نرم افزار به بروکر مربوطه منتقل میکنند. در واقع میتوان گفت که عامل واسطه بین معامله گران شخصی و بازار، کارگزارها و یا همان بروکرها میباشد و مهمترین نقش کارگزار نیز انتقال سفارشات معاملاتی فرد معامله کننده به بازار جهانی میباشد. برای انجام معاملات، مشتری بایستی با کارگزار مورد نظرش قرارداد ببندد و مبلغ مورد نظر خود را به عنوان سپرده به شماره حسابی که کارگزار مشخص میکند واریز کند. این سپرده در واقع پشتوانه انجام معاملات میباشد و به نام خود مشتری افتتاح میشود، سپس کارگزار نام کاربری و شماره رمز ورود به حساب معاملاتی باز شده را به مشتری میدهد تا به وسیله آن مشتری بتواند از طریق نرم افزار معاملاتی بازار پول و سرمایه که در اختیارش قرار داده است و از طریق شبکه اینترنت به حساب معاملاتی خود دسترسی پیدا کرده و به راحتی معاملات ارزی خود را انجام می‌دهند و هر گونه تغییری که در اثر انجام معاملات ارزی حاصل شود را به صورت همزمان در بخش حسابداری نرم افزار معاملاتی خود که شامل موارد زیر میباشد لحاظ میکند:
- نوع ارز مورد معامله
- قیمت معامله انجام شده
- سایز یا حجم معامله
- تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش)
بر اساس این متغیرها کارگزار اقدام و در ازای این خدمات کارمزد معاملاتی دریافت میکند.
بورس اوراق بهادار
ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاران ﺑﺮاي ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس ﺗﻬﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺎرﮔﺰاری رﺳﻤﯽ ﻋﻀﻮ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ کنند. مهمترین وظیفه ﮐﺎرﮔﺰاران درﯾﺎﻓﺖ ﺳﻔﺎرش ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش از ﺳﺮﻣﺎیه ﮔﺬاران و اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن است. سرمایه گذار ابتدا می‌بایست در کارگزاری مورد نظرش افتتاح حساب کند و کد معاملاتی دریافت نماید سپس میزان مبلغ سرمایه گذاری خود را به حساب کارگزار واریز کند و پس از آن میتواند سهام مورد نظر خود را خرید و فروش کند.
ارزهای دیجیتال
برای خرید ارزهای دیجیتال می‌توانید از طریق صرافی های معتبر ارزهای دیجیتال اقدام کنید و پس از اینکه ارزهای خود را خریداری کردید می‌توانید آنها را به کیف پول های خود انتقال دهید، همچنین جدای از صرافی ها می‌توانید از اشخاص قابل اعتماد ارزهای دیجیتالی خود را خریداری کنید، برای خرید ارزهای دیجیتالی واسطه ها همان صرافی های ارزهای دیجیتال هستند که می‌بایست مقدار مورد نظر سرمایه خود را به اکانتتان در آن صرافی انتقال دهید و خرید و فروش های خود را انجام دهید.
نوسانات
منظور از نوسانات کم و زیاد شدن قیمت ها در کوتاه مدت است. معمولا برای تریدرها و یا همان معامله کنندگان مخصوصا از نوع نوسان گیرشان بازارهایی با نوسانات بالای قیمتی جذاب است در حالی که سرمایه گذاران بلند مدت بازارهایی را می‌پسندند که دارای نوسانات کمتر و به دنبال آن ریسک کمتری هستند به همین دلیل نوسان گیران و افرادی که به بازارهای با ریسک بالا علاقمندند بیشتر جذب بازار فارکس و پس از آن بازار ارزهای دیجیتال می‌شوند اما سرمایه گذارانی که می‌خواهند بخشی از سرمایه خود را خرید و آن را نگهداری کنند بیشتر به سمت بورس سوق پیدا میکنند.
بد نیست مثالی از نوسان قیمتی در دو بازار ارزهای دیجیتال و بورس آورده شود تا ملموس میزان نوسان این بازار ها را مشاهده کنید، بعنوان مثال سهامی در بورس با نماد ونفت در فروردین سال ۹۶ به مبلغ ۱۸۲۸ تومان بوده و هم اکنون در مهر سال ۹۷ این مبلغ به ۳۰۱۶ تومان افزایش یافته است. در حالیکه به عنوان مثال بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتالی در فروردین سال ۹۶ به میزان ۱۱۷۸ دلار بوده و هم اکنون ۶۵۸۹ دلار میباشد، همانطور که ملاحظه می‌کنید نوسان قیمت یکساله در این مقایسه در ارز دیجیتال بیت کوین بسیار بیشتر از سهام ونفت بوده است. در بازار فارکس به این علت که بحث جفت ارز ها مطرح میباشد(به این معنی که قیمت یک ارز نسبت به ارز دیگری مد نظر است) نمیتوان نوسانات آن را در این مقایسه جای داد.
اهرم (Leverage)
در بورس ایران هیچ اهرمی وجود ندارد یعنی شما به همان میزانی که سرمایه گذاری می‌کنید می‌توانید خرید و فروش کنید اما در بازار فارکس و بازار ارزهای دیجیتالی می‌توانید از اهرم های مختلفی که واسطه ها در اختیارتان قرار می‌دهند استفاده کنید. بگذارید اهرم را با ارائه یک مثال بیان کنیم، فرض کنید شما ۱۰۰ تومان سرمایه وارد کرده اید و قصد سرمایه گذاری دارید، اگر اهرم ۱:۱۰۰ را انتخاب کنید می‌توانید ۱۰۰ برابر سرمایه ای که وارد کرده اید خرید و فروش کنید. نمیتوان گفت وجود اهرم صرفا خوب است زیرا با توجه به اینکه میشود با سرمایه کمتر معاملات بزرگتری را انجام داد، این امکان وجود دارد که سرمایه شما به طور کلی نابود شود. زیرا آن ۱۰۰ برابر شدن سرمایه هم در سود و هم در ضرر شما اغماض میشود.
ساعات معاملات
یکی دیگر از تفاوت های بازارهای مورد بررسی این مقاله ساعات خرید و فروش آن است که در بازار بورس تهران این مورد با محدودیت همراه است و زمان خرید و فروش از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۲:۳۰ معاملات انجام میشود. اما در بازار فارکس و ارزهای دیجیتالی هیچ محدودیتی وجود ندارد و شما می‌توانید ۲۴ ساعته و از هرجای دنیا معاملات خود را در این بازار ها انجام دهید.
چند جهته بودن معاملات در این بازارها
فارکس و بازار ارزهای دیجیتال (البته بازار ارز دیجیتال خیلی کمتر) بر خلاف بازار بورس تهران یک بازار دو جهته هستند به این معنی که شما علاوه بر قابلیت buy یا خرید، قابلیت sell را نیز دارید. واضح تر بگوییم، شما می‌توانید افزایش یا کاهش قیمت ارز/جفت ارزی را پیش بینی کنید و اگر پیش بینی می‌کنید که افزایش پیدا میکند آن را خریداری (خرید استقراضی: Long) و اگر پیش بینی می‌کنید که کاهش می‌یابد آن را sell می‌کنید یا می‌فروشید (فروش استقراضی: Short).
البته یک نکته بسیار مهم در فارکس وجود دارد که بسیاری از تریدرها با مفهوم دقیق آن آشنایی ندارند. اما قبل از این که به این قضیه بپردازیم، باید مفهوم نمادها در فارکس را درک کنیم.
تمام ارزها، کالاها و ارزهای دیجیتالی در فارکس به‌صورت جفت ارز ارائه می‌شوند. برای مثال یورو/دلار (EURUSD) و طلا (که طلای اسپات به صورت XAUUSD ارائه میشود؛ یعنی طلا در برابر دلار). ارز اول، ارز اصلی یا غالب، و ارز دوم، ارز مقابل نامیده می‌شوند. ارز اول در مثال یورو/دلار، یورو است که از قدرت بیشتری به نسبت دلار برخوردار است و در یک مثال دیگر، دلار/ین یا USDJPY که دلار ارز غالب است و قدرت بیشتری دارد.
در مورد نکته مهمی که قبلا صحبت کردیم، منظور از اصطلاحات Buy و Sell این نیست که اگر یک جفت ارز را خریداری کردید یعنی آن را Buy کردید، و اگر Sell کردید، یعنی قبل از این که آن را خرید کرده باشید بفروشید. Buy و Sell در فارکس تنها به منظور تسهیل در تصمیم گیری و باز کردن پوزیشن توسط اشخاص طراحی شده است.
اگر نمودار یک نماد در حال گاوی یا صعودی شدن است، بدانید که قدرت ارز غالب بیشتر از ارز مقابل است و بالعکس، اگر قیمت در حال ریزش یا خرسی شدن است، باید بدانید که قدرت ارز مقابل در آن لحظه، بیشتر از ارز غالب شده است.
نکته دیگری که باید خیلی کوتاه به آن اشاره کنیم، این است که منظور از Buy و Sell واقعا خرید و فروش مثلا دلار نیست؛ بلکه صرفا باز کردن پوزیشن مد نظر است. همچنین برای باز کردن این پوزیشن‌ها نیاز داریم تا مقدار مشخصی پول (معمولا دلار) را در بروکر یا کارگزار واریز کنیم تا بتوانیم با پول واقعی معامله انجام دهیم. البته بسیاری از بروکرها نسخه دمو نیز برای معاملات ارائه می‌دهند که می‌توانید قبل از انجام ترید با پول واقعی، در نسخه دمو تمرین کنید و با این بازار و نحوه تریدینگ در آن آشنا شوید.
اما اصل اصطلاح Buy و Sell چیست؟
اصل قضیه خرید و فروش در مثال یورو/دلار این است که در پوزیشن خرید (Buy)، شما یورو را می‌خرید و در پوزیشن فروش (Sell) شما دلار را می‌خرید. زمانی که پوزیشن شما به هر طریقی بسته شد (چه از طریق برخورد به Stop Loss، Take Profit و یا بستن پوزیشن به صورت دستی)، خود به خود هر نمادی که بر روی آن سرمایه گذاری کردید، بسته یا به اصطلاح Sell میشود.
البته این قضیه در مورد خرید و فروش سهام (Stock) و شاخص‌ها (Index) صادق نیست، و تنها در مورد این نمادهاست که شما می‌توانید قبل از اینکه ارزی را داشته باشید آن را بفروشید. اما در بازار بورس تهران تنها می‌توانید یک سهامی را بخرید و آن را بفروشید و نمی‌توانید سهامی را قبل از اینکه داشته باشید بفروشید.
مالکیت
همانطور که در ابتدای مقاله توضیح داده شد خرید و فروش جفت ارز/ارز در بازارهای فارکس و ارزهای دیجیتالی معنی تصاحب و مالکیت مجازی آنها است و ارزهایی فیزیکی در اختیارتان قرار نمی‌گیرد، در بازار ارزهای دیجیتال این ارزها به صورت دیجیتالی در کیف پول دیجیتالی شما قرار می‌گیرد و در برخی از کشورها می‌توانید با برخی از ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و… کالا خریداری کنید اما در بازار سهام شما به صورت قانونی بخشی از سودآوری و ضرر و به طور کلی بخشی از مالکیت آن شرکت را از آن خود می‌کنید.
ریسک ها
در هر بازار سرمایه ای با توجه به ماهیت آنها ریسک های مختلفی وجود دارد که لازم است قبل از ورود به هر بازاری با ریسک های آن آشنا شوید:
- در بازار فارکس و گاها ارزهای دیجیتال با نوسانات بسیار زیادی رو به رو هستیم به طوری که ممکن است در صورتی که چند دقیقه معامله ای را در این بازار ها باز بگذاریم با سود و یا ضرر بسیار زیادی مواجه شویم. بنابراین به دلیل این نوسانات بالا پیش بینی های شما میتواند دقیقا برخلاف جهت نوسانات بازار باشد. که این میزان ریسک در بازار سهام کمتر است اما به تناسب سودحاصل از این بازار هم کمتر است.
- اگر با سرمایه کمی وارد بازار ارزهای دیجیتال و فارکس شوید و با ریسک زیاد فعالیت کنید ممکن است طی چند روز و یا حتی چند ساعت سرمایه خود را از دست بدهید و یا برعکس سرمایه هنگفتی به دست آورید. اما در بورس با سرمایه کم سود کم و یا همچنین ضرر کمی خواهید داشت.
- اگر شما سرمایه ای در بروکر ها و یا صرافی های ارزهای دیجیتال داشته باشید ممکن است به هر دلیلی اعم از ورشکستگی، هک، کلاهبرداری و… سرمایه خود را از دست بدهید بنابراین بهتر است اولا سرمایه زیادی نزد این واسطه ها نگهداری نکنید ثانیا از واسطه هایی استفاده کنید که اصل سرمایه تان را بیمه میکنند. این اتفاقها در بورس دور از انتظار است و سرمایه شما بیمه است.
نکته ای ضروری برای سرمایه گذاری در هر یک از بازارها
ضرب المثل انگلیسی وجود دارد که می‌گوید: هیچ گاه بر روی مزرعه خود شرط نبندید، به این معنی که همیشه آن مقداری را برای سرمایه گذارید در هر بازاری تزریق کنید که اگر به طور کامل نابود شد، به زندگیتان لطمه‌ی جبران ناپذیری وارد نشود و زندگی عادیتان دچار اختلال نشود. بنابراین توصیه اکثر اقتصاددانان این است که با سود سرمایه های خود و همچنین با پولی که به شما رسیده است سرمایه گذاری کنید.
نتیجه گیری
اینکه کدام بازار بهتر است و کدامیک بدتر، کاملا بسته به میزان تحلیل، مطالعه، بررسی و حتی نوع شخصیت شما برای سرمایه گذاری دارد، هر یک از این بازارها مزایا و معایب مختص به خود را دارند و همچنین دارای یکسری قابلیت هایی هستند که می‌توانند هم برای شما مفید باشند هم می‌توانند باعث ضرر شما شوند. پس بهتر است قبل از ورود به بازارهای سرمایه با آن ها به طور کامل آشنا شوید و ابزارهای استفاده و موفقیت در آنها را فرا بگیرید.
با خواندن این مقاله تصمیم شما در نهایت ورود به کدام بازار است؟ آن را با ما به اشتراک بگذارید.
خبرگزاری موج
غلامحسن تقی نتاج در حاشیه برگزاری مجمع عمومی بانک قوامین گفت:
حاصل تعامل بازار پول و سرمایه بهبود رفاه عمومی و عدالت اجتماعی است
در اقتصادهای برتر دنیا تعامل جامع بین بازار پول و بازار سرمایه (بورس) برقرار است و از هم افزائی که این بازارها بر یکدیگر دارند حداکثر بهره برداری به عمل می آید.
به گزارش خبرگزاری موج، غلامحسین تقی نتاج در حاشیه برگزاری مجمع عمومی بانک قوامین گفت: ایجاد تعامل بین بازار پول و سرمایه باعث می شود موازی کاری و فرصت سوزی در این دوبازار به حداقل برسد.
مدیرعامل بانک قوامین با اشاره به اینکه بازارهای پول و سرمایه در حقیقت رقیب یکدیگر نیستند گفت: این دو بازار را باید به عنوان مکمل یکدیگر دانست و تعامل و هماهنگی بین این دو بازار بر شاخصهای کلان اقتصادی تأثیر مثبت می گذارد.
وی نرخ رشد اقتصادی ، نرخ تورم ، تولید ناخالص داخلی ، نرخ سود بانکی ، نرخ ارز و شاخص اشتغال را از جمله ی این شاخصهای کلان اجتماعی نام برد و افزود : تأثیر مثبت مستقیم و غیرمستقیمی که تعامل بازار پول و سرمایه بر این شاخصهای کلان می گذارد در نهایت موجب بهبود رفاه عمومی و عدالت اجتماعی در جامعه می شود .
تقی نتاج ، تعامل و هم افزائی بازار پول و سرمایه در اقتصاد فعلی ایران را ناکافی دانست و گفت : متأسفانه در این زمینه شاهد وضعیت مطلوبی در اقتصاد ایران نیستیم . وی راهکار برون رفت از این وضعیت را برقراری تعامل بین نهادهای ناظر این بازارها دانست به نحوی که با استفاده از بانکهای اطلاعات اعتباری و شناخت پتانسیل های مشتریان هر بازار ، نسبت به اعتبار سنجی مشتریان و برنامه ریزی بازار بالقوه و بالفعل برای توسعه و رونق بازار دیگر اقدام شود.
تقی نتاج پرداخت تسهیلات بانکی جهت خرید سهام شرکت های بورسی با قبول سهام خریداری شده به عنوان تضمین را در افزایش میل به خرید سهام و توسعه بازار سرمایه موثر دانست و گفت : بانکها باید به شرکتهای موفق بورسی که دارای رتبه اعتباری بالا از نظر شاخصهای مختلف از جمله افشاء اطلاعات ، مدیریت ریسک و رعایت حاکمیت شرکتی و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی موفق در استمرار و ارتقاء سهامداری خود در شرکتهای پیشرو ، خدمات ویژه ، تسهیلات تشویقی و انگیزشی اختصاص دهند تا شاهد رشد و پویایی بیشتری در این بخش باشیم.
دیدگاه شما