ابزار های مالی :محاسبۀ سود و زیان

نحوه محاسبه سود کسب و کار

نحوه محاسبه سود هر سهم به تفکیک

در صورت وجود مالیات برای محاسبه سود (زیان) هر سهم به تفکیک عملیاتی و غیرعملیاتی بر اساس گام های زیر عمل خواهد شد:

گام ۱. محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی طی دوره
گام ۲. محاسبه سود هر سهم بر اساس میانگین موزون تعداد سهام عادی طی دوره
گام ۳. محاسبه سود غیر عملیاتی پس از کسر مالیات

درآمدهای غیر عملیاتی ×
هزینه های غیر عملیاتی (×)
سود غیر عملیاتی ×
درآمدهای غیر عملیاتی معاف از مالیات (×)
درآمد مشمول مالیات غیر عملیاتی ×
نرخ مالیات % ×
مالیات متعلق به سود غیر عملیاتی یا صرفه مالیاتی متعلق به سود غیر عملیاتی ×

گام ۴. محاسبه سود غیر عملیاتی هر سهم پس از کسر مالیات

گام ۵. محاسبه سود عملیاتی هر سهم پس از کسر مالیات
سود هر سهم پس از کسر مالیات ×
سود غیر عملیاتی هر سهم پس از کسر مالیات (×)
سود عملیاتی هر سهم پس از کسر مالیات ×

بایستی توجه داشت که سود پایه هر سهم، سود تقلیل یافته هر سهم(در صورت وجود) به تفکیک عملیاتی و غیر عملیاتی در متن (ذیل) صورت سود و زیان و مبانی محاسباتی آن ها در یادداشت های همراه صورت های مالی افشا خواهند شد. نحوه ارائه سود پایه هر سهم در متن صورت سود و زیان به شرح زیر می باشد:

سود پایه عملیاتی هر سهم ×
سود پایه غیر عملیاتی هر سهم ×
سود پایه هر سهم ×

در این روش محاسبه از اثر سود سهام ممتاز بر سود غیر عملیاتی هر سهم اجتناب شده است؛ یعنی فرض بر این است که سهامدار ممتاز از سود عملیاتی سهم می گیرد.

این رویه برای محاسبه سود پایه هر سهم و سود تقلیل یافته هر سهم به تفکیک مورد استفاده قرار میگیرید

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

صورت سود و زیان (به انگلیسی: Income Statement) که به آن صورت درآمد و هزینه هم گفته می‌شود، میزان درآمدها، هزینه‌ها و همچنین سود و زیان یک شرکت را در یک سال مالی نشان می‌دهد. شرکت‌ها موظف هستند در پایان هر سال مالی، صورت‌حساب سود و زیان خود را منتشر کنند و به این ترتیب، میزان سودآوری خود را به سهامداران گزارش دهند. در یک جدول صورت سود و زیان ساده، مواردی مانند میزان فروش، میزان هزینه‌ها و دیگر اطلاعات مهم مربوط به عملکرد مجموعه قابل مشاهده خواهد بود.

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

مبنای محاسبه صورت سود و زیان «حسابداری تعهدی» است. در این حالت، درآمدها و هزینه‌ها زمانی شناسایی و در نظر گرفته می‌شوند که وجه نقد دریافت و پرداخت شود. به عبارت دیگر، هر نوع مبلغی که از حساب شرکت به خارج از آن انتقال یابد (خواه مرتبط به هزینه گذشته یا پیشِ رو باشد) به عنوان هزینه و هر مبلغی که به حساب شرکت واریز شود به عنوان درآمد در نظر گرفته می‌شود. گفتنی است که در صورت سود و زیان، سود سهام پرداخت‌شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین پول حاصل از صدور سهام نیز به عنوان درآمد در نظر گرفته نمی‌شود. مبادلات بین شرکت و مالکانش نیز به طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نشان داده می‌شود.

روش محاسبه صورت سود و زیان

صورت سود و زیان می‌تواند حاصل فعالیت‌های عملیاتی یا غیرعملیاتی شرکت باشد. به طور خلاصه، به فعالیت‌هایی که در راستای اساسنامه شرکت هستند عملیاتی و به آنهایی که در اساسنامه‌ی شرکت پیش‌بینی نشده‌اند غیرعملیاتی گفته می‌شود. بنابراین هنگام تهیه صورتحساب سود و زیان می‌توان به دو روش عمل کرد. در روش اول، همۀ درآمدها با هم جمع و همۀ هزینه‌ها از آنها کسر می‌شوند. سپس با کسر مالیات به صورت سود و زیان ویژه می‌رسیم. اما در روش دوم که به آن محاسبه دومرحله‌ای نیز گفته می‌شود، درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی جداگانه محاسبه می‌شوند. بنابراین می‌توان به صورت دقیق‌تر میزان سودآوری شرکت را مشاهده و بررسی کرد.

نوشته مرتبط: انواع صورت‌های مالی

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

برای محاسبه سود و زیان شرکت‌ها، درآمدها را از هزینه‌ها کسر می‌کنند. در صورتی که درآمدها بیشتر از هزینه‌ها باشند، شرکت سود داشته است. اما اگر هزینه‌ها بیشتر باشند، شرکت زیان دیده است. اصطلاح زیان خالص اشاره به مبلغی دارد که در این شرایط در صورت سود و زیان به دست می‌آید.

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

عملکرد مالی شرکت به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که موجب تغییر دارایی‌ها یا بدهی‌ها یا سرمایه‌های شرکت می‌شوند. سود حاصل از این عملکرد که در صورت سود و زیان شرکت منعکس می‌شود بر سه نوع است:

۱. سود ناخالص: که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده آن به دست می‌آید.

۲. سود عملیاتی: میزان سود شرکت پیش از کسر مالیات است. این عدد با کسر درآمدهای عملیاتی از هزینه‌ها به دست می‌آید.

۳. سود خالص: که با کسر مالیات از درآمدهای شرکت (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی) به دست می‌آید.

اجزای صورت سود و زیان

عناصر اصلی صورت سود و زیان ساده به شرح زیر است:

درآمد یا میزان فروش: که نشان‌دهندۀ عایدی شرکت از فروش محصولات یا ارائه خدمات است. این عدد در بالای صورت سود و زیان نوشته می‌شود. گفتنی است که هزینه‌های مربوط به تولید کالا یا خدمات ارائه‌شده در این قسمت لحاظ نمی‌شود و این مبلغ به صورت ناخالص در نظر گرفته می‌شود. همچنین درآمدهای جانبی و فرعی مثل خدمات پس از فروش یا لوازم کمکی در این صورت‌حساب ثبت نمی‌شود.

هزینه تولید یا هزینه فروش: که بیانگر بهای تمام‌شده کالایی است که به فروش رفته یا خدماتی است که ارائه شده. به طور مثال، این عدد در صورت سود و زیان شرکت تولیدی نشان می‌دهد که هزینه‌های تولید محصول در انتهای دوره حسابداری چقدر بوده است. مواد اولیه، دستمزد نیروی انسانی، استهلاک دستگاه‌ها و مواردی از این دست در این محاسبه لحاظ می‌شوند.

سایر درآمدها: که شامل مواردی می‌شوند که از فعالیت‌های مستقیم مجموعه به دست نمی‌آیند و جزو فعالیت‌های فرعی و جنبی محسوب می‌شوند. به عنوان نمونه، سود سپرده بانکی در صورت سود و زیان شرکت بازرگانی جزو درآمدهای فرعی آن است.

هزینه توزیع: که شامل هزینه‌هایی می‌شود که برای ارائه کالا به بازار صرف می‌شود. بازاریابی، تبلیغ و جابه‌جایی محصولات در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند. تمامی این هزینه‌ها به منظور افزایش میزان فروش کالاها هستند.

هزینه‌های اداری: که مستقیماً به تولید و توزیع و فروش مرتبط نیستند. هزینه‌های عمومی‌ای مثل مدیریت و پشتیبانی در این دسته می‌گنجند. این اعداد بیانگر هزینه‌های غیرمستقیم اداره کسب‌وکار هستند. حقوق و مزایای کارمندان و کارکنان بخش‌های خارج از تولید نیز در این جدول صورت سود و زیان جای می‌گیرند.

هزینه‌های مالی: که عمدتاً شامل بهره تسهیلات بانکی و اوراق قرضه هستند.

مالیات بر درآمد: که سازمان امور مالیاتی کشور میزان آن را بر اساس سود سالیانه شرکت محاسبه می‌کند.

استهلاک: که نشان‌دهنده هزینه‌های غیرنقدی فعالیت‌های مجموعه است. به طور مثال، در صورت سود و زیان شرکت خدماتی هزینه استهلاک دارایی‌های مجموعه مانند وسایل کار و تجهیزات جداگانه در نظر گرفته می‌شود. گفتنی است که به این مبالغ، مالیات تعلق نمی‌گیرد.

سایر هزینه‌ها: که شامل مواردی است که خارج از موارد پیشین هستند. فعالیت‌های تحقیقی و توسعه‌ای در این دسته‌بندی می‌گنجند. این مبالغ در هر نوع کسب‌وکاری با توجه به شرایط خاص زمینه تخصصی فعالیت شرکت مشخص می‌شوند.

سود و زیان انباشته

سود و زیان انباشته در واقع مجموع صورت سود و زیان شرکت در تمام سال‌های فعالیت آن است. صورت سود و زیان نشان‌دهندۀ سود خالص یا زیان خالص دوره جاری است، اما سود و زیان سنواتی حسابی دائمی است که هر سال بر روی هم انباشته می‌شود و به حسابی خارج از شرکت منتقل نمی‌شود. مهم‌ترین تفاوت صورت سود و زیان جامع با انباشته در دوره حسابداری آنها است. باید توجه داشت که این صورت‌حساب ماهیتی خنثی دارد و می‌توان با نظر اعضا در مورد آن تصمیم‌گیری کرد.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع یکی از صورت‌های مالی اساسی است که عملکرد مالی مجموعه را در یک دوره مالی مشخص به صورت کامل نشان می‌دهد. این صورت حساب را می‌توان گزارشی از فعالیت‌های یک کسب‌وکار در نظر گرفت که به سهامداران برای سرمایه‌گذاری و به مدیران برای تصمیم‌گیری کمک بسیار شایانی می‌کند. موجودی کالا در صورت سود و زیان نیز نقشی مهم در حسابداری شرکت‌ها ایفا می‌کند. از آنجایی که برخی هزینه‌ها و درآمدها در صورت سود و زیان عادی نمایش داده نمی‌شوند، برای نمایش دقیق آنها صورت سود و زیان جامع تهیه می‌شود.

برای این منظور، تمام درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به موارد قبلی اضافه می‌کنند. به عنوان نمونه، تعدیلات سنواتی جزو اجزای مهم صورت سود و زیان جامع هستند. مواردی که حاصل تغییر در ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های تحقق نیافته هستند و مواردی که طبق استانداردهای حسابداری به صورت مستقیم بر حقوق سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه تأثیر می‌گذارند در این صورت مالی درج می‌شوند.

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان که به آن صورت درآمد و هزینه هم گفته می‌شود، میزان درآمدها، هزینه‌ها و همچنین سود و زیان یک شرکت را در یک سال مالی نشان می‌دهد. شرکت‌ها موظف هستند در پایان هر سال مالی، صورت سود و زیان خود را منتشر کنند و به این ترتیب، میزان سودآوری خود را به سهامداران گزارش دهند.

صورت سود و زیان شرکت چه چیزهایی را نشان می‌دهد؟

میزان سود شرکت در پایان سال مالی.

آیا ارائه صورت سود و زیان الزامی است؟

بله. شرکت‌های تجاری موظف هستند در پایان هر سال مالی صورت سود و زیان خود را منتشر کنند.

مبنای محاسبه صورت سود و زیان چیست؟

حسابداری تعهدی به عنوان مبنای محاسبه صورت درآمد و هزینه در نظر گرفته می‌شود. هر نوع مبلغی که از حساب شرکت به خارج از آن انتقال یابد به عنوان هزینه و هر مبلغی که به حساب شرکت واریز شود به عنوان درآمد در نظر گرفته می‌شود.

هزینه استهلاک در صورت سود و زیان چگونه محاسبه می‌شود؟

این مبالغ مشمول مالیات نمی‌شوند و جزو هزینه‌های غیرنقدی فعالیت‌های شرکت هستند.

تفاوت صورت سود و زیان جامع با صورت سود و زیان ساده در چیست؟

از آنجایی که برخی هزینه‌ها و درآمدها در صورت سود و زیان عادی نمایش داده نمی‌شوند، برای نمایش دقیق آنها صورت سود و زیان جامع تهیه می‌شود. برای این منظور، تمام درآمدها و هزینه‌های شناسایی‌شده را به موارد قبلی اضافه می‌کنند.

تفاوت صورت سود و زیان جامع با انباشته چیست؟

صورت سود و زیان ساده بیانگر سود خالص یا زیان خالص دوره جاری است، اما سود و زیان جامع حسابی دائمی است که هر سال بر روی هم انباشته می‌شود.

روش محاسبه صورت سود و زیان به چه صورت است؟

صورت سود و زیان می‌تواند حاصل فعالیت‌های عملیاتی یا غیرعملیاتی شرکت باشد. بنابراین برای تهیه آن می‌توان به دو صورت عمل کرد: یکی اینکه همۀ درآمدها با هم جمع و همۀ هزینه‌ها از آنها کسر شوند و مالیات آن نیز برداشته شود. دیگر اینکه درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی جداگانه محاسبه شوند و سودآوری شرکت به صورت دقیق‌تری مشخص شود.

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

درآمد یا میزان فروش، هزینه تولید یا هزینه فروش، سایر درآمدها، هزینه توزیع، هزینه‌های اداری، هزینه‌های مالی، مالیات بر درآمد، استهلاک، سایر هزینه‌ها

نحوه محاسبه سود و زیان انباشته به چه صورت است؟

سود و زیان انباشته در واقع مجموع صورت سود و زیان شرکت در تمام سال‌های فعالیت آن است.

صورتحساب سود و زیان چیست؟

منظور از صورت حساب سود و زیان همان صورت سود و زیان ساده است.

صورت سود و زیان جامع چیست؟

مواردی که حاصل تغییر در ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های تحقق‌نیافته هستند و مواردی که طبق استانداردهای حسابداری به صورت مستقیم بر حقوق سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه تأثیر می‌گذارند در این صورت مالی درج می‌شوند.

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

روش محاسبه صورت سود و زیان

نوشته مرتبط: انواع صورت‌های مالی

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

۱. سود ناخالص: که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام‌شده آن به دست می‌آید.

۳. سود خالص: که با کسر مالیات از درآمدهای شرکت (اعم از عملیاتی و غیرعملیاتی) به دست می‌آید.

اجزای صورت سود و زیان

عناصر اصلی صورت سود و زیان ساده به شرح زیر است:

هزینه‌های مالی: که عمدتاً شامل بهره تسهیلات بانکی و اوراق قرضه هستند.

مالیات بر درآمد: که سازمان امور مالیاتی کشور میزان آن را بر اساس سود سالیانه شرکت محاسبه می‌کند.

سود و زیان انباشته

صورت سود و زیان جامع

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان شرکت چه چیزهایی را نشان می‌دهد؟

میزان سود شرکت در پایان سال مالی.

آیا ارائه صورت سود و زیان الزامی است؟

بله. شرکت‌های تجاری موظف هستند در پایان هر سال مالی صورت سود و زیان خود را منتشر کنند.

مبنای محاسبه صورت سود و زیان چیست؟

هزینه استهلاک در صورت سود و زیان چگونه محاسبه می‌شود؟

این مبالغ مشمول مالیات نمی‌شوند و جزو هزینه‌های غیرنقدی فعالیت‌های شرکت هستند.

تفاوت صورت سود و زیان جامع با صورت سود و زیان ساده در چیست؟

تفاوت صورت سود و زیان جامع با انباشته چیست؟

روش محاسبه صورت سود و زیان به چه صورت است؟

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

نحوه محاسبه سود و زیان انباشته به چه صورت است؟

سود و زیان انباشته در واقع مجموع صورت سود و زیان شرکت در تمام سال‌های فعالیت آن است.

صورتحساب سود و زیان چیست؟

منظور از صورت حساب سود و زیان همان صورت سود و زیان ساده است.

صورت سود و زیان جامع چیست؟

نحوه محاسبه سود کسب و کار

هنگامی که صاحب کسب و کاری هستید، سود پادشاه است! تعیین دقیق سود کسب و کار، به شما کمک می کند تا در مورد چگونگی قیمت گذاری محصولات و خدمات، پرداخت به کارکنان و… تصمیم گیری کنید و از سلامت مالی مجموعه تان مطمئن باشید.

اکثر کسب و کارها حسابدار دارند؛ حالا اگر شما در ابتدای راه هستید یا می خواهید سر از کار حسابدارهایتان در آوردید، شما می توانید با ما همراه باشید.

حسابداران در اولین گام برای خود یک دوره زمانی به نام دوره مالی یا دوره حسابداری مشخص می کنند. این دوره مالی می تواند یک ماه، سه ماه، یکسال و… باشد. در طی یک دوره مالی، مجموع درآمدها منهای هزینه ها، سود کسب و کار را می سازد. محاسبه سود با کمی جزئیات، به همین سادگی است.

محاسبه سود یا زیان

1) ابتدا ارزش کل پول های دریافت شده از مشتریان تان (درآمد) را محاسبه کنید. برای پیدا کردن سود کسب و کار شما باید همه پول های کسب شده در یک دوره مالی را جمع بزنید. این پول ها می توانند از منابع مختلف مانند فروش یا خدمات ارائه شده، حق عضویت دریافت شده یا در مورد سازمان های دولتی مالیات و… باشد.
برای مثال فرض کنید ما در ماه مهر 20,000,000 ریال کتاب فروخته ایم و 7,000,000 ریال بابت حق التالیف دریافت کرده ایم. بنابراین کل درآمد عبارت است از: 27,000,000 = 7,000,000 + 20,000,000

2) کل هزینه های کسب و کار خود را برای دوره مالی مورد نظر محاسبه کنید. بطورکلی هزینه، پولی می باشد که برای کسب درآمد صرف شده است. برای مثال، راننده های تاکسی برای کسب درآمد نیاز به پرداخت هزینه سوخت (بنزین، گاز) دارند. هزینه های کسب و کار بسته به نوع عملیات شرکت متنوع می باشند.
فرض کنید ما محاسبۀ سود و زیان در ماه مهر برای چاپ کتاب 11,500,000 ریال پرداخت کرده ایم.

3) زمانی که شما ارزش صحیح کل درآمد و هزینه کسب و کار خود را بدست آورید، محاسبه سود کاری ندارد. برای پیدا کردن سود کافی است هزینه های خود را از درآمدها کم نمایید.
صاحبان کسب و کار ممکن است بخواهند دوباره این سود را در کسب و کار خود سرمایه گذاری کنند یا آن را برداشت نمایند.
در مثال ساده مان، هزینه را از درآمدها کسر می کنیم تا 15,500,000 = 11,500,000 – 27,000,000 سود مشخص شود. ما می توانیم این سود را برای خرید یک ماشین چاپ و نشر جدید استفاده کنیم و با افزایش چاپ کتاب، در بلندمدت درآمد و سود بیشتری کسب نماییم.

4) توجه داشته باشید تنها زمانی که مجموع درآمدها از هزینه ها بیشتر باشد، سود بدست آورده ایم؛ در غیر این صورت، اگر هزینه ها از درآمدها بزرگتر باشند، نتیجه عملیات دوره مالی به زیان ختم شده است. اگر کسب و کارتان به زیان رسید، بدان معنی است که شما پول زیادی برای کسب درآمد خرج کرده اید اما به آن میزان یا بیشتر درآمد نداشته اید. این اتفاق در آغاز راه اندازی کسب و کار، اجتناب ناپذیر است و از دست دادن پول یا زیان، حتماً به این معنا نیست که شرایط کسب و کارتان وخیم می باشد. بطور معمول در ابتدای راه هزینه هایی مانند خرید دفاتر، ایجاد نام تجاری، دریافت وام و… می توانند منجر به زیان شوند. نتیجه عملیات شرکت آمازون برای نه سال (1994 – 2003) زیان بود تا دوره سودآوری خود را شروع کرد. البته همه زیان ها به این شکل توجیه نمی شوند و همین طور همه ی کسب و کارها با زیان شروع نمی شوند و می توانند از همان ابتدا سودآور باشند.

تمامی شرکت ها صورتحسابی به نام صورت سود و زیان تهیه می کنند که منابع درآمد و جزئیات هزینه را نشان می دهد. الان می خواهیم گام به گام با صورت سود و زیان آشنا شویم.

صورت سود و زیان

1) صورت سود و زیان با فروش خالص شروع می شود. فروش خالص عبارت است از ارزش ریالی کالاهای فروش رفته منهای تخفیفات، کالاهای گم شده یا آسیب دیده و کالای مسترد (برگشت) شده.
برای مثال یک تولیدی کفش در فصل بهار 3,500,000 ریال کفش فروخته و 200,000 ریال تخفیف نیز به مشتریان خود داده است. بنابراین فروش خالص 3,300,000 = 200,000 – 3,500,000 می باشد.

2) شخصی 10 عدد خودکار به ارزش 10,000 ریال خریداری می کند و آنها را 15,000 ریال می فروشد. در اینجا به 15,000 ریال فروش و به 10,000 ریال بهای تمام شده کالای فروش رفته گفته می شود. به عبارتی برای آنکه محصولی را بفروشیم، یا آن را می سازیم و یا آن محصول را ارزان تر می خریم. در گام دوم تهیه صورت سود و زیان، بهای تمام شده کالای فروش رفته از فروش خالص کم می شود. جالب است بدانید که اگر محصول را می سازید، بهای تمام شده آن شامل هزینه های مستقیم ساخت مانند مواد اولیه و حقوق نیروی کار خط تولید می باشد.
در ادامه مثال تولیدی کفش، این شرکت 500,000 ریال برای خرید پارچه و لاستیک و 200,000 ریال بابت حقوق کارگران دوزنده پرداخت کرد. در این صورت سود ناخالص عبارت است از: 2,600,000 = 700,000 – 3,300,000

3) سود ناخالص چیست؟ هزینه های کسب و کار محدود به ساخت یا خرید محصول نمی باشد. بلکه هزینه های دیگری مانند اجاره، تبلیغات و… هنوز باقی مانده اند. به این هزینه ها، هزینه های عملیاتی گفته می شود و باید از سود ناخالص کسر شوند.
فرض کنید تولیدی کفش برای فصل بهار 100,000 ریال اجاره، 20,000 ریال بابت قبوض آب و برق و 30,000 ریال بابت تبلیغ پرداخت کرده است. مجموع هزینه های عملیاتی 150,000 ریال می شود که از سود ناخالص کم می کنیم: 2,450,000 = 150,000 – 2,600,000

4) به 2,450,000 ریال سود قبل از کسر مالیات گفته می شود. این را بدانید که اگر نتیجه عملیات یکسال شرکت به سود ختم شود باید بر اساس قوانین هر کشور، درصدی از آن را به عنوان مالیات پرداخت کند. پس از کسر مالیات، به سود خالص رسیده اید.

اطلاعات حسابداری و مالی به صاحبان کسب و کار کمک می کند تا موقعیت خود را بشناسند و بدانند که در کدام جهت حرکت می کنند. صورت حساب سود و زیان یکی از گزارش های مالی است که سودآور یا زیان آور بودن کسب و کار در یک دوره مالی را نشان می دهد.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «نحوه محاسبه سود کسب و کار»، نتیجه ی نگارش جناب آقای حمیدرضا خداپرست (مولف کتاب اصول حسابداری 1 از انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع)، منتشر شده در اسفند 1394 با شابک 6-28-7922-600-978) می باشد.

آموزش عملی محاسبه سود و زیان معاوضه دارایی ها + مثال

سلام کاربر عزیز، باتوجه به این که یکی از راه های افزایش سود آوری و تولید معاوضه دارایی های قدیمی با داراییهای جدید یا خرید یک دارایی جدید و فروش دارایی قدیمی می باشد امروز تصمیم گرفتیم معاوضه دارایی های ثابت مشهود را همراه با مثال برای شما مطرح کنیم. شناسایی سود و زیان معاوضه دارایی های غیرپولی بستگی به این دارد که آیا معاوضه محتوای تجاری دارد یا خیر. اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد سود و زیان معاوضه بلافاصله شناسایی می شود. اگر معاوضه فاقد محتوای تجاری باشد دارایی تحصیل شده به مبلغ دفتری دارایی واگذار شده ثبت می‌شود و هیچ سود یا زیانی شناسایی نمی‌شود.

اگر شرکتها داراییهای مشابه مانند دو کامیون را با هم معاوضه کنند، در این حالت نحوه برخورد حسابداری چگونه است؟ حتی در معاوضه داراییهای مشابه نیز محاسبۀ سود و زیان ممکن است تغییری در وضعیت اقتصادی شرکت ایجاد گردد. برای مثال فرض کنید عمر مفید کامیون تحصیل شده به میزان قابل توجهی طولانی تر از عمر مفید کامیون واگذار شده باشد. این موضوع ممکن است به میزان قابل ملاحظه ای تفاوت در مبلغ، زمان بندی و ریسک جریانهای نقدی آینده برای دوکامیون مورد معاوضه را در پی داشته باشد. بنابراین معامله فوق دارای محتوای تجاری است و شرکت باید از ارزش منصفانه به عنوان مبنای اندازه گیری دارایی تحصیل شده در معاوضه استفاده کند.

معاوضه دارايیهای ثابت مشهود (داراییهای غیرپولی)

نخستين مطلبی که بايد در معاوضه دارايیهای ثابت مشهود مورد توجه قرار گيرد آن است که موضوعات حسابداری مطرح در رابطه با معاوضه تنها به معاوضه دارايیهای ثابت مشهود غير پولی باز میگردد. منظور از دارايیهای غير پولی، دارايیهايی است که بازيافت آنها بر اساس مبالغ قراردادی و ثابت قابل تعيين نيست وبنابراين، باگذشت زمان و تغييردر سطح قيمت ها، ارزش اين گونه دارايیها تغيير می کند؛ نمونه هايی از دارايی های ثابت مشهو دغير پولی عبارتند از: زمين، ساختمان و تأسيسات، تجهيزات و ماشين آلات، وسائط نقليه و اثاثيه.

از آنجا که بازيافت دارايیهای غير پولی، با دشواری و عدم اطمينان همراه است. ثابت و قابل تعيين نيست، حال آنکه دارايیهای پولی ارزش قراردادی مشخصی دارند. بنابراين، در معاوضه دو دارايی پولی با يکديگر يا معاوضه يک دارايی غير پولی با يک دارايی پولی، پيچيدگی و ابهام چندانی وجود ندارد، زيرا ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده و دارايی واگذار شده به راحتی قابل تعيين است و سود (زيان) معاوضه به سهولت محاسبه شده و در دفاتر ثبت میشود. از مبحث بالا يک نکته ديگر مشخص می شود؛ به اين ترتيب که در زمان معاوضه دو دارايی، دارايی تحصيل شده بايد به ارزش منصفانه در دفاتر ثبت شود. براساس استاندارد حسابداری شماره ۱۱ معاوضه دارايیهای ثابت مشهود بر مبنای ارزش منصفانه دارايی واگذار شده يا ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده، هر کدام با وضوح بيشتری قابل تعيين است، به حساب منظور میشود. استفاده از ارزش منصفانه در حسابداری معاوضه دارايی ها به اين معنا است که شرکتهای معاوضه کننده بايد سوديازيان ناشی ازمعاوضه رادر دفاتر خود شناسايی کنند. سوديازيان معاوضه ازتفاوت بين ارزش منصفانه دارايی واگذار شده با ارزش دفتری (بهای تمام شده به کسر استهلاک انباشته) همان دارايی تعيين میشود. به اين ترتيب يکی از سه حالت زير رخ خواهدداد.

شناسايی سود معاوضه دارايی→ ارزش دفتری دارايی واگذارشده < ارزش منصفانه دارايی واگذارشده

شناسايی زيان معاوضه دارايی → ارزش دفتری دارايی واگذارشده >ارزش منصفانه دارايی واگذار شده

عدم وجودسود(زيان) معاوضه دارايی→ ارزش دفتری دارايی واگذارشده = ارزش منصفانه دارايی واگذارشده

بنابراين، شرط لازم برای شناسايی سود يا زيان معاوضه، وجود تفاوت در ارزش منصفانه و ارزش دفتری دارايی واگذار شده است و ارزش منصفانه دارايی تحصيل شده نشان دهنده سود يازيان معاوضه نيست

مفهوم محتوای تجاری

در اغلب موارد، معاوضه دو دارايی غير مشابه به معنی وجود تفاوت در وضعيت دارايی تحصيل شده با دارايی واگذار شده است. بنابراين معاوضه دارايی دارای محتوای تجاری است. چنانچه معامله دارای محتوای تجاری باشد، مبنای اندازه گیری دارایی تحصیل شده در معاوضه داراییهای غیر پولی ارزش منصفانه است. یک معاوضه در صورت تحقق شرایط زیر محتوای تجاری دارد:

الف) وضعیت (ریسک، زمان بندی و مبلغ) جریانهای نقدی آتی دارایی تحصیل شده با وضعیت جریانهای نقدی آتی دارایی واگذار شده متفاوت باشد، یا

ب) ارزش اقتصادی بخشی از عملیات واحد تجاری که تحت تاثیر معاوضه است در نتیجه این معاوضه تغییر کند و

ج) تفاوتی که در بند الف و ب گفته شد نسیت به ارزش منصفانه داراییهای معاوضه شده با اهمیت باشد.

برای مثال فرض کنید شرکت کاج در یک معامله تعدادی از تجهیزات تولیدی خود را یا یک قطعه زمین شرکت تندباد معاوضه می‌کند. براساس پیش بینی مدیریت، زمان بندی، مبلغ و ریسک جریانهای نقدی ناشی از زمین به احتمال زیاد به میزان قابل توجهی متفاوت از جریانهای نقدی ناشی از تجهیزات خواهد بود. در نتیجه هر دو شرکت در وضعیتهای اقتصادی متفاوتی قراردارند. بنابراین این معامله دارای محتوای تجاری است و شرکتها سود و زیان معاوضه را شناسایی می‌کنند. در واقع اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد سود یا زیان بلافاصله شناسایی می‌شود.

معاوضه با فرض زیان

اگر معاوضه دارای محتوای تجاری باشد و شرکت در نتیجه معاوضه دارایی ثابت مشهود متحمل زیان شود بلافاصله باید آن را شناسایی کند زیرا داراییها نباید به مبلغی بیش از معادل قیمت نقد آنها ارزیابی شوند. اگر زیان به موقع شناسایی نشود باعث می‌شود داراییها بیش از واقع ارزیابی شوند.

مثال معاوضه دارای محتوای تجاری در حالت زیان

فرض کنید شرکت آپادانا ماشین آلات قدیمی خود را با ماشین آلات جدید شرکت نهال معاوضه می‌کند. بهای تمام شده ماشین قدیمی مبلغ ۱،۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال، استهلاک انباشته ۴۰۰،۰۰۰،۰۰۰ريال وارزش منصفانه ۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ريال است. قیمت صورتحساب برای ماشین جدید ۱،۶۰۰،۰۰۰،۰۰۰ريال محاسبۀ سود و زیان و مبلغ مورد توافق برای ماشین آلات قدیمی ۹۰۰،۰۰۰،۰۰۰ريال است. میخواهیم ثبت حسابداری در شرکت آپادانا و سود و زیان معاوضه را بدانیم.

دفاتر شرکت آپادانا

شرح	بدهکار	بستانکار
ماشین آلات جدید	۱،۳۰۰،۰۰۰،۰۰۰
استهلاک انباشته ماشین آلات	۴۰۰،۰۰۰،۰۰۰
زیان معاوضه	۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
ماشین آلات	۱،۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰
موجودی نقد	۷۰۰،۰۰۰،۰۰۰
بابت معاوضه ماشین آلات و پرداخت وجه نقد

ارزش دفتری ماشین قدیم – ارزش منصفانه ماشین قدیم=زیان معاوضه

معاوضه با فرض سود

در حالتی که معاوضه داراییهای ثابت مشهود محتوای تجاری دارد و سود تحقق می یابد بهای تمام شده دارایی تحصیل شده در معاوضه به ارزش منصفانه دارایی واگذار شده ثبت و سود بلافاصله شناسایی می‌شود. شرکت برای ثبت بهای تمام شده دارایی تحصیل شده تنها در صورتی از ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده استفاده می‌کند که واضح تر و معتبرتر از ارزش منصفانه دارایی واگذار شده باشد.

مثال معاوضه داراییهای ثابت مشهود (داراییهای غیرپولی)

شرکت جهان پرداز و شرکت صبا الکترونیک قصد دارند زمين و تجهيزاتی را با مشخصات زير با يکديگر معاوضه کنند. فرض میکنیم معاوضه محتوای تجاری دارد.

دفاتر شرکت جهان پرداز

سرک نقدی دریافت شده-ارزش منصفانه دارایی قدیم=ارزش منصفانه دارایی جدید

ارزش دفتری دارایی قدیم – ارزش منصفانه دارایی قدیم=سود و زیان ناشی از معاوضه

سرک نقدی دريافت شده – ارزش منصفانه زمين = بهای تمام شده تجهيزات تحصيل شده

شرح	بدهکار	بستانکار
تجهيزات	۲۶،۵۰۰،۰۰۰
وجوه نقد	۲،۰۰۰،۰۰۰
زمین	۱۰،۰۰۰،۰۰۰
سود معاوضه زمين و تجهيزات	۱۸،۵۰۰،۰۰۰
بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات

سود معاوضه برابر با تفاوت ارزش منصفانه دارایی قبلی و مبلغ دفتری آنهاست.

دفاتر شرکت صبا الکترونیک

برای شرکت صبا الکترونیک ارزش منصفانه تجهيزات ۲۲،۰۰۰،۰۰۰ ريال است. و بهای تمام شده و استهلاک انباشته به ترتیب مبلغ ۳۳،۰۰۰،۰۰۰ و ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد و مبلغ ۳،۰۰۰،۰۰۰ ریال پرداخت کرده است سود و یا زیان حاصل از معاوضه را تعیین نمایید.

سرک نقدی پرداخت شده+ارزش منصفانه دارایی قدیم=ارزش منصفانه دارایی جدید

(سرک نقدی پرداخت شده + ارزش منصفانه تجهيزات) =بهای تمام شده زمين تحصيل شده (صبا الکترونیک )

شرح	بدهکار	بستانکار
زمین	۲۵،۰۰۰،۰۰۰
استهلاک انباشته	۵،۰۰۰،۰۰۰
زيان معاوضه تجهيزات با زمین	۶،۰۰۰،۰۰۰
تجهیزات	۳۳،۰۰۰،۰۰۰
وجه نقد	۳،۰۰۰،۰۰۰
بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات

بابت ثبت معاوضه زمين و تجهيزات

شناسايی سود يا زيان در دفاتر يکی از طرفين معاوضه مستقل از شناسايی سود يازيان دردفاتر طرف ديگر معاوضه است. در حالی که شرکت (جهان پرداز) ۱۸،۵۰۰،۰۰۰ ریال ريال سود حاصل از معاوضه شناسايی کرده است شرکت (صبا الکترونیک) ۶،۰۰۰،۰۰۰ ريال زيان شناسايی کرده است. درمعاوضه دارايیها ممکن است هردو طرف سوديازيان شناسايی کنند ويا ساير حالتهای ممکن ديگر مانند شناسايی سود يا زيان توسط يکی از طرفين و عدم شناسايی سود يا زيان توسط طرف ديگر روی دهد. از آنجا که مبنای شناسايی سود يا زيان معاوضه تفاوت ارزش منصفانه دارايی واگذار شده با ارزش دفتری همان دارايی (دارايی واگذار شده) است، شناسايی ياعدم شناسايی سود يا زيان توسط يکی از طرفين معاوضه به شناسايی يا عدم شناسايی سود يا زيان معاوضه توسط طرف ديگر معاوضه ارتباطی ندارد.

معاوضه محتوای تجاری ندارد

زمانی که معاوضه فاقد محتوای تجاری است، سود معاوضه صرف کاهش بهای تمام شده دارایی جدید می‌شود و طی دوره‌های استفاده از دارایی از طریق کاهش هزینه استهلاک (درصورت وجود) و باقیمانده آن در زمان واگذاری دارایی شناسایی می‌شود.

وجه نقد پرداخت شده + ارزش دفتری دارایی قدیم=بهای دارایی جدید

وجه نقد دریافت شده – ارزش دفتری دارایی قدیم=بهای دارایی جدید

معاوضه دارایی نامشهود

دارایی از ارکان اصلی معادله حسابداری است. معادله ای که در آن با ترکیب بدهی ها و حقوق صاحبان سهام برابری و نابرابری حسابها مشخص می شود. در روند اجرای کار حسابداری ممکن است مدیریت تصمیم به تغییر، خرید یا معاوضه دارایی های خود داشته باشد. این مورد هم مانند هر عمل دیگری نیاز به اجرای اصول و استاندارد های حسابداری دارد. دارایی ها با توجه به ماهیت خود امکان معاوضه با شرایط خاص خود را دارد.

دارایی نامشهود طبق تعریفی که دارند به آن دسته از دارایی هایی اطلاق می شوند که شاید قابل رویت نیستند اما به دلیل ارزش بالایی که برای مجموعه به همراه دارد باید در ترازنامه ارزش گذاری و ثبت شود. این دارایی ها هم همانند دیگر دارایی ها امکان هرگونه تغییر را دارد. مثال زیر برای شما مطرح می شود تا شما بتوانید مطلب معاوضه داراییهای مشابه را به راحتی درک کنید.

شرکتی دارای یک نرم افزار اطلاعاتی می باشد و به دلایل کاری و تصمیمات مدیریتی لازم است تا نرم افزار خود را با نرم افزاری دیگر تعویض نماید. بابت این معاوضه اطلاعات زیر در دست قرار دارد:

بهای تمام شده نرم افزار قدیم ۵۰میلیون با استهلاک انباشته ۵میلیون و ارزش متعارف ۵۲میلیون که با نرم افزار جدیدی به بهای تمام شده ۵۸میلیون و استهلاک انباشته ۶میلیون و ارزش منصفانه ۵۱میلیون .

از بابت این نرم افزار شرکت ۱میلیون نیز اضافه پرداخت کرده است چرا که نرم افزار به ارزش حال حاضر باید ثبت گردد.

محاسبۀ سود و زیان

نحوه محاسبه سود هر سهم به تفکیک

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

روش محاسبه صورت سود و زیان

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

اجزای صورت سود و زیان

سود و زیان انباشته

صورت سود و زیان جامع

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

روش محاسبه صورت سود و زیان

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

اجزای صورت سود و زیان

سود و زیان انباشته

صورت سود و زیان جامع

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

نحوه محاسبه سود کسب و کار

محاسبه سود یا زیان

صورت سود و زیان

منابع

آموزش عملی محاسبه سود و زیان معاوضه دارایی ها + مثال

دیدگاه شما

پر بازدیدترین ها

دسته بندی های سایت

بایگانی مقاله

محاسبۀ سود و زیان

نحوه محاسبه سود هر سهم به تفکیک

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

روش محاسبه صورت سود و زیان

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

اجزای صورت سود و زیان

سود و زیان انباشته

صورت سود و زیان جامع

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

صورت سود و زیان چیست؟ [تعریف، اجزاء، انواع و نحوه محاسبه صورت‌های سود و زیان]

درآمدها و هزینه‌ها در صورت سود و زیان

روش محاسبه صورت سود و زیان

انواع زیان در صورت‌های سود و زیان

انواع سود در صورت‌های سود و زیان

اجزای صورت سود و زیان

سود و زیان انباشته

صورت سود و زیان جامع

پرسش‌های پرتکرار در مورد صورت‌های سود و زیان (صورت درآمد و هزینه)

نحوه محاسبه سود کسب و کار

محاسبه سود یا زیان

صورت سود و زیان

منابع

آموزش عملی محاسبه سود و زیان معاوضه دارایی ها + مثال

اشتراک گذاری

دیدگاه شما

پر بازدیدترین ها

دسته بندی های سایت

بایگانی مقاله