نسبت‌های اهرمی چیست؟

نسبت های اهرمی

نسبتهای اهرمی که نسبت های سرمایه گذاری یا ساختار سرمایه نیز نامیده می شوند نسبت‌هایی هستندکه نشان دهنده توانایی شرکت برای بازپرداخت بدهی‌‌های خود است.

نسبت های اهرمی به حجم کل بدهی های واحد تاکید دارد، و توان واحد را برای انجام تعهدات کوتاه مدت و بلندمدت نسبت‌های اهرمی چیست؟ خود منعکس می سازند.

نسبت های اهرمی شامل نسبت های ذیل می باشد:

• نسبت بدهی
• نسبت کل بدهی‌ها به حقوق صاحبان سهام
• نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی‌های ثابت
• نسبت کل بدهی به ارزش ویژه
• نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه
• نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه
• نسبت مالکانه

۱-نسبت بدهی:

نسبت بدهی نشان‌دهنده اهمیت و نقش بدهی‌های جاری و بلندمدت در تأمین کل دارایی‌های شرکت است و بیان می‌کند چه میزان از دارایی‌های کل شرکت از محل بدهی‌ها تأمین‌ شده است.

برای محاسبه این نسبت کافی است مجموع بدهی‌های شرکت را بر مجموع دارایی‌های آن تقسیم کنیم. به‌منظور بیان این نسبت به‌صورت درصد، عدد به‌دست آمده را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌نماییم.

نسبت بدهی، موردتوجه اعتباردهندگان شرکت قرار دارد. بالا بودن نسبت بدهی به این معنا است که شرکت برای تأمین منابع موردنیاز خود، از منابع مالی خارج از شرکت بهره‌مند می‌شود. درنتیجه بستانکاران و وام‌دهندگان مثل بانک‌ها ترجیح می‌دهند نسبت‌های اهرمی چیست؟ نسبت بدهی شرکت کمتر باشد زیرا افزایش این نسبت، افزایش ریسک شرکت را به‌همراه خواهد داشت. بنابراین نسبت بدهی، شاخص و معیار سنجش ریسک مالی شرکت محسوب می‌شود.

۲-نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه:

این نسبت نشان می‌دهد چه مقدار از ارزش ویژه شرکت صرف خرید دارایی‌های ثابت شده است.
نحوه محاسبه نسبت:
برای محاسبه این نسبت، مجموع دارایی‌های ثابت شرکت را بر ارزش ویژه آن تقسیم می‌کنیم.

پایین بودن نسبت دارایی ثابت به ارزش ویژه، به این معنی است که بخش کمی از ارزش ویژه شرکت صرف خرید دارایی ثابت آن شده است. درنتیجه نقدینگی شرکت بالا بوده و توانایی پرداخت بدهی های جاری خود را خواهد داشت.

۳-نسبت کل بدهی به ارزش ویژه:

این نسبت به بررسی و مقایسه وضعیت بستانکاران(اعتباردهندگان) در مقابل صاحبان سهام شرکت می‌پردازد و قدرت بستانکاران شرکت را در مقایسه با صاحبان سهام نشان می‌دهد.
نحوه محاسبه نسبت:
برای محاسبه این نسبت مجموع بدهی‌های شرکت که نشان‌دهنده قدرت بستانکاران است را بر ارزش ویژه آن که نشان‌دهنده قدرت صاحبان سهام است، تقسیم می‌کنیم.

ازآنجایی‌که پایین بودن نسبت بدهی به ارزش ویژه برای شرکت ریسک مالی کمتری را در بردارد، وام‌ و اعتباردهندگان ترجیح می‌دهند این گروه از نسبت‌ها مقادیر کم‌تری داشته باشد. علاوه بر این هر چه تآمین سرمایه شرکت توسط صاحبان سهام افزایش یابد، به‌دنبال آن نسبت مالکانه و کنترل صاحبان سهام آن افزایش خواهد یافت و این به معنای هزینه بهره وام کمتر برای شرکت است.

به‌عنوان مثال اگر نسبت کل بدهی به ارزش ویژه برابر با ۲ باشد، به این معناست که شرکت برای تأمین دارایی‌های مورد نیاز خود، ۲ برابر بیش‌تر از منابع خارجی استفاده کرده است. بالا بودن این نسبت به معنای بیش‌تر بودن حقوق مالی بستانکاران نسبت به سهامداران است و همچنین در ساختار سرمایه شرکت، از بدهی بیشتر استفاده شده است.

۴-نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه:

نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه، همان‌طور که از عنوان آن مشخص است، ارتباط بین بدهی‌های جاری شرکت را با ارزش ویژه بیان می‌کند.
نحوه محاسبه نسبت:
برای محاسبه این نسبت باید مجموع بدهی‌های جاری شرکت را بر ارزش ویژه آن تقسیم کنیم.

_ ازآنجایی‌که بدهی‌های جاری(کوتاه‌مدت) شرکت از محل دارایی‌های جاری آن تأمین می‌شوند، این دسته از بدهی‌ها می‌توانند نقدینگی شرکت را تحت فشار قرار دهند. از سوی دیگر سرمایه در گردش شرکت برابر با حاصل تفاضل بدهی‌های جاری از دارایی‌های جاری شرکت است، درنتیجه رشد بدهی‌های کوتاه‌مدت(جاری) منجر به کاهش سرمایه در گردش شرکت می‌شود.

_ بدهی‌های نسبت‌های اهرمی چیست؟ کوتاه‌مدت، نرخ بهره بالاتری نسبت به سایر بدهی‌ها دارند در نتیجه بالا بودن نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه نشان‌دهنده بالا بودن بدهی‌های جاری است و این موضوع می‌تواند باعث کاهش قدرت اهرمی این بخش از بدهی‌ها ‌شود.

_ بالا بودن نسبت بدهی جاری به ارزش ویژه یا روند رو نسبت‌های اهرمی چیست؟ به رشد آن، نشان‌دهنده الزام مدیریت به بازنگری در ساختار سرمایه شرکت است.

۵-نسبت بدهی بلندمدت به ارزش ویژه:

این نسبت‌ ارتباط بین بدهی‌های بلندمدت که سررسیدی بیشتر از یک سال دارند را با ارزش ویژه شرکت بررسی می‌کند.
نحوه محاسبه نسبت:
برای محاسبه این نسبت باید مجموع بدهی‌های بلندمدت شرکت را بر ارزش ویژه آن تقسیم کنیم. این نسبت معمولاً به‌صورت درصد بیان شده و در پایان محاسبه، عدد به‌دست‌آمده را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌نماییم.

۶-نسبت مالکانه:

نسبت مالکانه بیان می‌کند چه میزان از دارایی‌های شرکت متعلق به سهامداران است. این نسبت به‌صورت درصد بیان شده و نشان‌دهنده اهمیت سهام‌داران در تأمین دارایی‌های شرکت است.

برای محاسبه این نسبت باید ارزش ویژه شرکت را در مقابل کل دارایی‌های آن قرار دهیم. به این منظور ارزش ویژه را بر مجموع دارایی‌های شرکت تقسیم کرده و در عدد ۱۰۰ ضرب می‌نماییم.

هر چه نسبت مالکانه شرکت بیشتر باشد، میتوان نتیجه گرفت شرکت به تعهدات خود پایبندتر است. از سوی دیگر بالا بودن این نسبت نشان‌دهنده این است که شرکت از اهرم مالی استفاده چندانی نمی‌کند.

نسبت مالکانه پایین می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که شرکت بخش عمده‌ای از سرمایه خود را از محل اعتبارات تأمین کرده و این امر سبب ایجاد ریسک مالی برای آن شده است.

۷-نسبت حقوق صاحبان سهام به کل بدهی‌ها:

این نسبت معیار مناسبی جهت ارزیابی ادعای حقوق صاحبان سهام و اعتباردهندگان به شرکت است. نسبت مورد بررسی، نشان‌دهنده وزن حقوق صاحبان سهام به کل وام‌ها و اعتباراتی است که شرکت دریافت کرده است.

برای محاسبه این نسبت، باید کل حقوق صاحبان سهام را بر کل بدهی‌های شرکت تقسیم کنیم.

بالا بودن این نسبت نشان‌دهنده حقوق بیشتر سهام‌داران اصلی نسبت به اعتباردهندگان شرکت است. از سوی دیگر افزایش حقوق صاحبان سهام به‌کل بدهی‌ها، آسیب‌پذیری شرکت را نسبت به ورشکستگی و مخاطرات اقتصادی کاهش می‌دهد.

۸-نسبت حقوق صاحبان سهام به‌کل دارایی‌های ثابت:

نسبت حقوق صاحبان سهام به‌کل دارایی‌های ثابت، میزان نقش سهامداران را در تأمین مالی برای خرید دارایی‌های ثابت نشان می‌دهد. لازم به ذکر است این نسبت به‌صورت درصد بیان می‌شود.

برای محاسبه این نسبت باید مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت را بر مجموع دارایی‌های ثابت تقسیم کرده و در عدد ۱۰۰ ضرب نماییم.

بالا بودن نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی ثابت، به این معناست که بخش عمده دارایی‌های ثابت شرکت، توسط سهامداران آن تأمین‌شده است و شرکت در شرایط سخت، ساختار مالی مستحکم‌تری دارد.

انواع نسبت‌های اهرمی یا ساختار سرمایه/ کاربرد نسبت‌های اهرمی

نسبت‌های اهرمی یک شرکت یا یک بنگاه اقتصادی در تحلیل فاندامنتال شرکت اهمیت بنیادین دارند چرا که این نسبت‌ها وضعیت بدهی شرکت را مورد بررسی قرار می‌دهند. تحلیل وضعیت بدهی یک شرکت هم برای سهامداران یک شرکت و هم برای واحدهایی که با این شرکت مراودات مالی دارند اهمیت زیادی دارد.

به طور کلی نسبت‌های اهرمی ساختار بدهی‌های یک شرکت از جمله بدهی‌هایی که از طریق وام و اعتبار به دست آمده‌اند و نسبت این بدهی‌ها در ساختار تشکیل سرمایه شرکت را اندازه‌گیری می‌کنند. به عنوان مثال واحدهایی که به این شرکت خدمات مالی ارائه می‌دهند و یا برای آن تامین اعتبار می‌کنند باید فهم درستی از وضعیت مالی شرکت و نسبت بدهی‌های این شرکت داشته باشند تا بتوانند ریسک وام‌دهی و تامین مالی را ارزیابی کنند.

نسبت‌های اهرمی معمولا به اشکال مختلفی محاسبه می‌شوند که برخی از آنها به شرح زیر هستند:

نسبت بدهی

نسبت بدهی در واقع از تقسیم کل بدهی‌ها بر کل دارایی‌های شرکت به دست می‌آید. این نسبت می‌گوید که چقدر از دارایی‌های شرکت را از طریق بدهی‌ها به دست آمده‌اند. بالا بودن نسبت بدهی اساسا یک فاکتور منفی برای شرکت محسوب می‌شود و حتی تامین مالی‌کنندگان و اعتباردهندگان و به ویژه سهامداران میزان بدهی پایین را ترجیح می‌دهند. چرا که بالا بودن بدهی کلا برای شرکت یک ریسک محسوب می‌شود. فرمول این نسبت به شرح زیر است:

نسبت بدهی= کل بدهی‌ها / کل دارایی‌ها

فهم این که بدهی‌ها چه میزان از دارایی‌های شرکت را تشکیل می‌دهند حتی برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در این شرکت دارند نیز اهمیت دارد چرا که سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند جایی سرمایه خود را وارد کنند که بتوانند بازدهی معقولی کسب کنند نه اینکه سرمایه خود را وارد شرکتی کنند که با بدهی‌های بالا دست و پنجه نرم می‌کند.

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام

این نسبت از تقسیم کل بدهی به حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید. بالا بودن این نسبت به این معناست که شرکت بیشتر میزان سرمایه خود را از طریق بدهی کسب کرده است و طبیعتا شرکتی که این وضعیت را داشته باشد در فرآیند وام‌گیری و تامین مالی با مشکلاتی دست و پنجه نرم خواهد کرد. چرا که وام‌دهندگان از جمله بانک‌ها ترجیح می‌دهند به نسبت‌های اهرمی چیست؟ نسبت‌های اهرمی چیست؟ شرکت‌هایی وام دهند که از بازگشت مبلغ مورد نظر اطمینان حاصل کنند و یا اینکه شرکت به عنوان مثال بتوانند اقساط خود را به صورت منظم پرداخت کند. فرمول این نسبت به شرح زیر است:

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام = کل بدهی‌ها / حقوق صاحبان سهام

اگر بدهی‌ها از حقوق صاحبان سهام بیشتر باشد، شرکت با یک ریسک مواجه است چرا که این بدین معناست که بدهی‌های شرکت از کل سرمایه شرکت بیشتر است و برعکس در صورتی که نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام کم باشد در این صورت نشانه این است که بدهی شرکت درصد پایینی از سرمایه شرکت را به خود اختصاص داده‌اند.

نسبت تسهیلات به سرمایه

این نسبت از تقسیم میزان تسهیلات شرکت بر مجموع تسهیلات و حقوق صاحبان سهام به دست می‌آید. این نسبت تاکید ویژه‌ای بر تسهیلات شرکت دارد و میزان وابستگی شرکت به وام‌های دریافتی از بانک و واحدهای مالی دیگر را اندازه‌گیری می‌کند. فرمول این نسبت به شرح زیر است:

نسبت تسهیلات به سرمایه= مجموع تسهیلات / مجموع تسهیلات + حقوق صاحبان سهام

شرکتی که ساختار سرمایه آن وابستگی زیادی به بدهی دارد اساسا ریسک‌های زیادی با خود حمل می‌کند. این نسبت به ما می‌گوید که چقدر از کل سرمایه شرکت را تسهیلات بانکی تشکیل می‌دهند. زمانی که شرکت برای تامین مالی و یا دریافت وام به بانک مراجعه می‌کند قطعا بانک‌ها وضعیت بدهی‌ها و تسهیلات دریافتی شرکت را محاسبه می‌کنند و در صورتی که این نسبت بزرگ باشد طبیعتا از وام‌دهی به این شرکت خودداری می‌کنند و یا اینکه وام‌های با بهره بالا را ارائه می‌کنند.

نسبت پوشش بهره

نسبت پوشش بهره از تقسیم سود عملیاتی شرکت بر هزینه‌های مالی به دست می‌آید. این نسبت در واقع توان عملیاتی شرکت را اندازه‌گیری می‌کند. فرمول آن به شرح زیر است:

نسبت پوشش بهره= سود عملیاتی / هزینه‌های مالی

این نسبت در واقع فعالیت واقعی شرکت و نسبت فعالیت این شرکت به سایر هزینه‌های مالی از جمله نرخ‌های بهره وام‌ها و .. را مورد سنجش قرار می‌دهد. آیا فعالیت شرکت به حدی هست که بتواند هزینه‌های مالی را پرداخت کند یا خیر. اگر هزینه‌های مالی شرکت از میزان سود عملیاتی شرکت بیشتر باشد به این معناست که شرکت در حل و فصل بدهی‌های خود دست و پنجه نرم می‌کند و به نوعی به لحاظ عملیاتی زیان‌ده است. اگر هم زیان‌ده نباشد عمده درآمدهای شرکت نه از خلال فعالیت عملیاتی بلکه از جاهای دیگر به دست آمده است که این گونه درآمدها نیز از پایداری کافی برای تضمین فعالیت شرکت برخوردار نیستند. اگر شرکتی نتواند از طریق فعالیت عملیاتی خود هزینه‌های مالی خود را پوشش دهد، واحدهای مالی در وام‌دهی به این شرکت احتیاط به خرج می‌دهند.

در حالت کلی بالا بودن نسبت‌های اهرمی برای واحدهایی که قصد دارند به این شرکت وام بدهند یک ریسک محسوب می‌شود.

درجه اهرم مالی (DFL)

این عدد نشان دهنده عملکرد کلی شرکت است و باید با دقت محاسبه شود. تغییرات اهرم مالی در سود و زیان شرکت بسیار مؤثر است.

درجه اهرم مالی (del) چیست؟

درجه اهرم مالی (del)، همانطور که از نام آن پیداست، اهرمی است که شرکت با استفاده از بدهی نسبت‌های اهرمی چیست؟ در ساختار سرمایه خود بدست می آورد. افزایش بدهی در ساختار سرمایه، ریسک مالی را افزایش می دهد، به این دلیل که بدهی همراه با پرداخت سود است که شرکت مجبور به پرداخت آن است.

درجه اهرم مالی (del) یکی از پارامترهای مهمی است که حساسیت سود مربوط به هر سهم را با ایجاد تغییر در سود عملیاتی اندازهگیری می کند. این نسبت با تعیین ریسک مالی مرتبط با عملکرد شرکت نقش بسیار مهمی دارد.

نسبت بالای بدهی باعث می شود که شرکت از طریق بدهی بیش از سهام خود تأمین شود. بنابراین، بهرههای ثابتی نیز وجود دارد. از این رو هنگامی که روند کار خوب است، شرکت سود خوبی خواهد داشت.

تغییرات درجه اهرم مالی (del)

درجه بالای اهرم مالی نشان می دهد که حتی یک تغییر کوچک در اهرم می تواند بر سودآوری شرکت تأثیر بگذارد و درجه پایین اهرم مالی، نشان دهنده ریسک مالی پایینتر است. اهرم بالاتر باعث افزایش پرداخت سود می شود که اساساً یک هزینه ثابت است. بنابراین اگر بازدهی خوب باشد، این هزینه ثابت در کل کسب و کار پخش می شود.

در صورتی که یک تجارت خوب پیش نرود، این هزینه ثابت برای شرکت دردسرساز خواهد شد. فرمول واحدی برای محاسبه درجه اهرم مالی (del) وجود ندارد و روشهای مختلفی بر اساس هدف تجزیه و تحلیل استفاده می شود. دو روش برای محاسبه درجه اهرم مالی به صورت زیر است:

اهرم مالی چیست؟ بررسی کاربرد اهرم مالی در بورس

همواره درصد قابل توجهی از آحاد جامعه به دنبال مسیری برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم هستند. بازارهای سرمایه‌گذاری بسیاری وجود دارند که افراد بنا به دانش مالی و توانایی‌های خود می‌توانند در آن‌‎ها فعالیت ‌کنند. همچنین ابزارهای متنوعی در این بازارهای مالی وجود دارند که فرآیند سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول را برای سرمایه‌گذاران مهیج‌تر و تسهیلات بیشتری را برای شخص فراهم می‌کنند.

یکی از این ابزارهای پرطرفدار در بازارهای مالی، اهرم مالی است. افراد با استفاده از اهرم مالی قادر به سودسازی بیشتر در فرآیندهای سرمایه‌گذاری هستند. علاوه بر افراد حقیقی، شرکت‌ها و ارگان‌های حقوقی نیز تحت شرایط تعریف شده‌ای قادر به استفاده از این ابزارها در پروسه فعالیت‌های مالی خود هستند. به منظور آشنایی بیشتر با اهرم مالی در بازارهای مالی، به خصوص بازار بورس، در این مقاله با ما همراه باشید.

اثر اهرمی چیست؟

نظریه اثر اهرمی، برای نخستین بار توسط پژوهشگری به نام Black مطرح شد. او عقیده داشت تغییرات ساختار سرمایه یا تغییر نسبت بدهی به دارایی (نسبت اهرمی) یک شرکت، در میزان نوسان سهام آن شرکت اثر می‌گذارد. تئوری اثر اهرمی به رابطه منفی بازده سهام با ریسک سهام اشاره دارد. طبق این تئوری، هر چه بازده یک سهام بیشتر شود، میزان نوسانات آن کمتر می‌شود. همچنین هر چقدر میزان بازده کمتر باشد، میزان نوسانات بیشتر می‌شود. توجه داشته باشید که در این نظریه، نوسانات نسبت به کاهش و افزایش بازده سهام، نامتقارن هستند. به زبان ساده، شوک‌های منفی نسبت به شوک‌های مثبت اثر بیشتری دارند.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی در اصل به معنی یک ابزار یا یک بدهی برای بالا بردن سود یک سرمایه‌گذاری است. یک شخص یا یک شرکت در فرایند سرمایه‌گذاری علاوه بر دارایی‌های خود قادر است با بهره گرفتن از ابزار مالی یا به اصطلاح استفاده از اعتبار یا قرض گرفتن پول، پروسه سرمایه‌گذاری خود را گسترده‌تر و در نهایت سود بیشتری برای خود خلق کند.

افراد از سالیان دور در معاملات و خرید و فروش‌های مرسوم خود از اهرم مالی استفاده می‌کردند. به عنوان مثال بسیاری از مردم در بازار ملک از ابزار اهرم مالی به منظور تامین سرمایه برای خرید ملک استفاده و طی شرایط مشخص برای بازپرداخت این مبلغ به بانک یا ارگان‌های مربوطه اقدام می‌کنند. در نظر داشته باشید که میزان این اعتبار یا اهرم مالی هر چه قدر که بیشتر باشد آن شخص یا شرکت قدرت بیشتری در فرایند سرمایه‌گذاری خود خواهد داشت. اما در نقطه مقابل میزان ریسک سرمایه‌گذاری نیز بیشتر خواهد شد.

افراد و شرکت‌های حقوقی نیز از اهرم مالی در بازارهای مالی مانند بازار بورس استفاده می‌کنند. مثلا در این بازار، شرکت‌ها با استفاده از اهرم مالی، منبع مالی جدیدی برای پیشبرد اهداف و برنامه‌های مالی خود تامین می‌کنند و به شکل راحت‌تری به برنامه‌ریزی‌های خود رسیدگی می‌کنند. هر قدر این اهرم مالی در شرکت‌ها بیشتر یا به اصطلاح بزرگ‌تر باشد، به سرمایه‌ کمتری نیاز دارد.

استفاده از اهرم‌های مالی منجر می‌شود که سود یا ضرر آینده شرکت‌ها بر پایه کمتری صورت بگیرد اما در عوض نسبت بالاتری را خلق کند. به عنوان مثال: شرکتی را در نظر داشته باشید که 5 میلیارد تومان سرمایه دارد. در صورتی که بتواند برای برنامه‌های مالی خود از وام 15 میلیاردی استفاده کند، اکنون 20 میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری و پیشبرد اهداف خود خواهد داشت.

اهرم مالی در شرکت‌های بورسی

همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم اهرم مالی به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها به منظور تامین منبع مالی جدید شرکت‌های بورسی است. مزیت استفاده از اهرم مالی برای این شرکت‌ها به جای استفاده از افزایش سرمایه و تشویق مردم برای مشارکت این است که دیگر نیازی به انتشار سهام جدید یا تقسیم سود بین سهامداران نیست. البته در نقطه مقابل باید در نظر داشت که در این مسیر اگر برنامه‌ریزی‌های شرکت در مسیر پیشبرد اهداف مالی محقق نشود، ممکن است بدهی‌های سنگینی برای شرکت ایجاد شود که در این صورت شرکت‌ با چالش‌های جدید رو به رو خواهد شد.

اهرم‌های مالی با این که باعث افزایش سود در فرآیند سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌ مالی افراد و شرکت‌های بورسی می‌شوند در مقابل میزان ریسک موجود در این پروسه را چند برابر می‌کنند. یعنی هرچه یک شرکت برای برنامه‌های مالی و پیشرفت‌ امور خود از اهرم مالی بیشتری استفاده کند، در واقع میزان ریسک مالی و چالش‌های اقتصادی بیشتری را تقبل خواهد کرد.

بنا به توضیحاتی که ارائه شد زمانی که تحلیل‌گران قصد بررسی و ارزیابی سهام یک شرکت را دارند، فرآیند استفاده از اهرم مالی شرکت برای پیشبرد امور خود، از پرامتر‌های مهم برای خرید سهام آن شرکت محسوب می‌شود. در صورتی که یک شرکت از میزان کمتری از اهرم مالی برای فعالیت‌های اقتصادی خود استفاده کند، سهام آن نیز گزینه مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری خواهد بود.

کاربرد اهرم مالی در معاملات اعتباری

باید در نظر داشته باشید که بخش زیادی از معاملاتی که در بازار سرمایه صورت می‌گیرد با استفاده از همین اهرم‌های مالی یا اهرم بدهی است. این فرآیند بیشتر زمانی دیده می‌شود که در زمان تثبیت بازار سرمایه‌گذاران به دنبال کسب سود بیشتری هستند و در این شرایط نسبت‌های اهرمی چیست؟ با واجد شرایط بودن‌شان برای استفاده از این اهرم‌های بدهی اقدام می‌کنند. افراد در این مسیر می‌توانند از بهترین کارگزاری‌های بورس بسته‌های اعتباری یا وام‌های قرض‌الحسنه دریافت کنند و در بازار به معاملات خود سر و سامان بدهند و از طرف مقابل سود بیشتری کسب کنند. باید در نظر داشته باشید که برای استفاده از اعتبار و اهرم‌های بدهی در بازار سرمایه باید دارای دانش بورسی بالایی باشید تا در هر شرایطی و با وجود هیجانات در بازار، قادر به مدیریت این سرمایه باشید. (برای مدیریت سود خود می توانید روش مارتینگل در بورس را مطالعه کنید.)

به عنوان مثال در نسبت‌های اهرمی چیست؟ سال 1392 در بازار سرمایه شاخص به یک باره شروع به ریزش کرد و سرمایه‌گذاران بسیاری که در این بازه زمانی از اهرم مالی استفاده می‌کردند، دچار ضرر و زیان‌های سنگینی شدند یا همین یک سال اخیر که شاخص بورس درگیر ریزش و اصلاح بود، کسانی که از اهرم مالی استفاده می‌کردند با چالش‌های بسیاری برای تسویه آن رو به رو شدند.

این اتفاقات تلخ در برخی از افراد تاثیرات بدی گذاشت و سبب شد فکر کنند بازار سرمایه به هیچ عنوان بستر مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست! در صورتی که این برداشت از پایه اشتباه است و در صورت داشتن دانش کافی در این بازار قادر به کسب سود ایده‌آلی خواهید بود. در همین راستا سازمان بورس نیز قوانین جدیدی را به تصویب رساند که به وسیله آن‌ها شرایط استفاده و بازپرداخت اهرم‌های بدهی برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر شود.

کاربرد اهرم مالی در قراردادهای مشتقه

بازار مشتقه از بخش‌های مختلفی نظیر بازار اختیار معامله، آتی و… تشکیل شده است. در این بازار نیز افراد قادر به استفاده از اهرم مالی هستند. برای نمونه افراد می‌توانند از اهرم‌های مالی در بازار آتی استفاده کنند. در این بازار قراردادهای هر دارایی در ابتدا، اهرمی برابر 10 دارند و با توجه به شرایط بازار و وجوه تضمین در آن، ممکن است این مقدار متغیر باشد.

برای مثال اگر شخص در بازار آتی قصد خرید 1 کیلو زعفران را داشته باشد، با در نظر گرفتن این که مقدار قرارداد آتی زعفران برابر با 100 گرم است، این شخص باید 10 قرارداد آتی را خریداری کند که برای اخذ ۱۰ قرارداد آتی زعفران این فرد باید به میزان ۱۰ برابر وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی، وجه نقد به حساب عملیاتی واریز کند. با فرض این که وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی زعفران ۲۰۰ هزار تومان باشد، ‌این فرد باید ۲ میلیون تومان پرداخت کند.

وجه لازم = تعداد قرارداد * وجه تضمین اولیه

۲،۰۰۰،۰۰ = ۱۰ * ۲۰۰،۰۰۰

نسبت اهرمی و فرمول محاسبه آن

نسبت‌های اهرمی یک نوع ابزار مالی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بدهی‌های به وجود آمده در یک سازمان را نمایش داد. با استفاده از نسبت‌های اهرمی می‌توان گفت که شرکت‌ها تا چه میزان نیازها و خواسته‌های مالی خود را از طریق سایر منابع مالی یا وام‌ و بدهی، تامین می‌کنند. به طور کلی نسبت‌های اهرمی 4 نوع هستند:

1. نسبت بدهی = مجموع بدهی‌ها تقسیم بر مجموع دارایی‌ها
2. نسبت سرمایه = مجموع دارایی‌ها تقسیم بر مجموع سرمایه
3. نسبت بدهی – سرمایه = مجموع سرمایه تقسیم بر کل بدهی‌ها
4. توان پرداخت بهره = هزینه بهره تقسیم بر سود قبل از بهره و مالیات

سخن آخر

همان‌طور که در بخش مقدماتی مقاله اشاره کردیم، افراد به منظور حفظ ارزش پول می‌توانند در فعالیت‌های مالی مختلفی شرکت کنند و در همین مسیر به سرمایه‌گذاری هم مشغول شوند. فرایند سرمایه‌گذاری در هر بازاری با کسب سود و احتمال ضرر همراه است. البته هر شرایطی سرمایه‌گذاران همیشه به دنبال کسب سود بیشتری در بازارهای سرمایه‌گذاری هستند. در همین راستا در بورس ابزارهای مالی متنوعی وجود دارد که افراد و شرکت‌ها با استفاده از آن‌ها قادر به خلق سود بیشتری برای خود نسبت‌های اهرمی چیست؟ و شرکت‌ها هستند. اهرم مالی یکی از این ابزارهای بسیار پرطرفدار است که افراد حقیقی از آن در روند معاملات و سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده و در صورت خوب بودن شرایط و استراتژی‌های معاملاتی به سودهای کلان و قابل قبولی دست پیدا می‌کنند. شرکت‌ها هم با استفاده از این اهرم‌های مالی به منبع جدید مالی برای فعالیت‌های اقتصادی و پیشبرد اهداف خود دست پیدا می‌کنند.

در نهایت هم باید توجه داشته باشید که استفاده بیش از حد از اهرم مالی در هر فرایند اقتصادی، به معنای بالا بردن میزان ریسک در آن فرایند است. به عنوان مثال سهام شرکت‌های بورسی که برای فعالیت‌های مالی خود از اهرم‌های مالی زیادی استفاده می‌کنند، برای سرمایه‌گذاری گزینه مناسبی نیستند چرا که ممکن است امور مالی این شرکت‌ها به دلیل بدهی‌های سنگین (اهرم بدهی) درگیر چالش‌های زیادی شود.

اگر به حوزه بورس علاقه‌مندید، می‌توانید برای آموزش مفاهیم دیگر بورسی مانند معاملات الگوریتمی، نسبت p به e و نحوه محاسبه آن، اوراق مشتقه، اوراق سلف و بسیاری از اصطلاحات دیگر، به بلاگ آکادمی بورس مراجعه کنید.

مطالب مهم و آزمون درک مفهوم ضریب اهرمی

با عنایت به عدم توجه اکثر معامله گران و سرمایه گزاران در بازار فارکس به موضوع ضریب اهرمی، کارگزاری فارکسر برای انتقال مفهوم ریسک بسیار بالای استفاده از ضریب اهرمی در بازار فارکس تصمیم به ارائه آزمونی در این راستا نمود .

در ادامه مطالب مهم که لازم است شما مشتری عزیز مطالعه نمایید بصورت کتبی و صوتی آماده شده است، پس از مطالعه میتوانید در آزمون شرکت نمایید.

آزمونی که در ادامه آمده است به منظور حصول اطمینان از درک و یادگیری شما از مفهوم ضریب اهرمی تهیه شده، لطفا بدون کمک از افراد ثالث آن را بصورت آنلاین تکمیل و یا فایل PDF کامل شده را به ایمیل [email protected] ارسال نمایید. در ضمن شرکت در این آزمون برای کسانی که میخواهند از ضریب اهرمی (لوریج) بیش از 1:10 استفاده کنند اجباری است.

ضریب اهرمی

تعریف ضریب اهرمی و وجه الضمان

مارجین کال (Margin Call)

اثرات منفی ضریب اهرمی

مطالب بیشتر در مورد ضریب اهرمی

ضریب اهرمی را دست کم نگیرید

سؤالات متداول و تخصصی درباره ضریب اهرمی

سؤال ۱: ضریب اهرمی یا همان لوریج چیست و در کارگزاری فارکسر چقدر است؟

ضریب اهرمی یا لوریج از جذابترین بخشهای بازار فارکس است که اکثر معامله گران آماتور و حرفه ای را به خود جذب میکند. این مزیت به ظاهر فوق العاده، در بیشتر مواقع باعث خسارتهای بسیار بزرگ به معامله گران آماتور و تازه کار میشود و کم نیستند معامله گران حرفه ای که بر اثر طمع در انجام معاملات خود در دام گسترده ضریب اهرمی یا لوریج افتاده و سرمایه های کلانی را از دست داده اند. ضریب اهرمی در کارگزاری فارکسر حداکثر ۱:۱۰ است. (حداکثر ۱۰ برابر سرمایه اولیه). ضریب اهرمی به شما اجازه میدهد که تا حد اکثر ۱۰ برابر موجودی خود به انجام معامله بپردازید. وقتی شما تصمیم دارید معادل ۱۰۰ هزار دلار آمریکا معامله نمایید، میبایستی وجه الضمانی معادل ۱۰ ٪ معامله خود را یعنی معادل ۱۰ هزار دلار نزد کارگزار برای جبران خسارتهای احتمالی سپرده نمایید. در واقع به این نوع حساب معاملاتی، حساب مارجین (Margin Account) نیزمیگویند یعنی در این نوع حساب شما میبایستی ۱۰ درصد مبلغی را که قصد معامله دارید نزد بانک یا کارگزار به عنوان تضمین، سپرده گذاری کنید.

سؤال ۲: آیا ضریب اهرمی یا لوریج، اعتبار است؟

خیر. ضریب اهرمی حداکثر مقدار معامله ایست که شما تصمیم به انجام دارید که میبایستی ۱۰ درصد آن را نزد کارگزار سپرده کنید، در صورتی که اعتبار یعنی شما میتوانید به مقدار آن اعتبار، وجه مورد نظررا از حساب تان برداشت نقدی یا غیر نقدی نمایید ولی درمعاملات فارکس، ضریب اهرمی یا لوریج قابل برداشت نیست.

صاحبان سهام شرکت کارگزاری فارکسر به ماندگاری و دوام مشتریان خود فکر میکند و بر این باور هستند که سود خود همراه مشتریان در دراز مدت کسب کنند. در کلامی ساده کارگزاری فارکسر با قصد “برنده برنده” فعالیت جهانی خود را گسترش میدهد.

سؤال ۴: آیا ضریب اهرمی یا لوریج وام بانکی است؟

خیر. ضریب اهرمی قابل برداشت نیست درصورتی که وام بانکی را میتوان برداشت کرد.

سؤال ۵: چرا کارگزاری فارکسر ضریب اهرمی ١٠ برابر را برای شروع ارائه میکند ؟

تجربه علمی و عملی ۱۰ ساله کارگزاری فارکسر و بررسی بیش از ۱۰۰۰ معامله گر طی ۵ سال، نشان میدهد بیش از ۹۹ ٪ معامله گرانی که از ضریب اهرمی بالا (۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ و .. ) استفاده میکنند طی ۱ سال حتما سرمایه خود را از دست میدهند. ولی معامله گرانی که از ضریب اهرمی حد اکثر ۱۰ برابر استفاده میکنند احتمال از بین رفتن سرمایه آنها بسیار کم است و بطور معمول بیش از ۷۵ درصد این معامله گران در بازار فارکس موفق به کسب سود می باشند. این حقیقت، یک حقیقت تلخ برای کارگزاران فارکس است.

سؤال ۶: چرا کارگزاری های دیگر ضریب اهرمی ٥٠، ١٠٠، ٢٠٠ و یا بیشتر ارائه میکنند؟

درآمد یک کارگزار بسته به نوع قرارداد با مشتری به صورت مستقیم به حجم معاملات انجام شده بستگی دارد، یعنی هر چه تعداد و مقدار معاملات انجام شده توسط مشتری بیشتر باشد، مقدار کمیسیون (اسپرد) بیشتری عاید کارگزار میشود. هر چقدر ضریب اهرمی (لوریج) بیشتر در اختیار معامله گر قرار گیرد، حجم معاملات انجام شده بالاتر می رود و کمیسیون دریافتی کارگزار نیز افزایش می یابد.(البته درآمد کارگزاریها بسته به نحوه مدیریت ریسک کارگزاری متفاوت است) این کمیسیون بطور مستقیم از حساب معاملاتی معامله گر کسر میشود که این امر یکی دیگر از عوامل افزایش ضرر معامله گران است. بطور معمول سرمایه معامله گران آماتور در کارگزاری ها توسط معاملاتی که خود معامله گر انجام میدهند بواسطه وجود ضریب اهرمی بیش ازحد به کمیسیون تبدیل شده و به کارگزار پرداخت می شود. بطور مثال اگر معامله گری ۱۰,۰۰۰ دلار سرمایه داشته باشد و با ضریب اهرمی ۱۰۰ معامله کند یعنی حدود ۱ میلیون دلار در هر معامله و برای هر ۱۰۰ هزار دلار فقط ۲۵ نسبت‌های اهرمی چیست؟ دلار کمیسیون پرداخت کند، او در هر معامله ۲۵۰ دلار کمیسیون (اسپرد) پرداخت خواهد کرد. اگر این فرد در روز فقط ۵ معامله انجام دهد، در مجموع کمیسیون پرداختی او ۱۲۵۰ دلار یعنی ۱۲.۵ درصد کل سرمایه اش خواهد بود. درصورتی که از ضریب اهرمی ۲۰۰ به بالا استفاده کند این مقدار هزینه دو یا چند برابر خواهد شد. به وضوح دیده میشود که ضریب اهرمی فقط به نفع کارگزاران است و هیچ نفع مستقیم و غیر مستقیمی برای معامله گر و سرمایه گذار ندارد.

سؤال ۷: آیا با تقاضای معامله گران افزایش ضریب اهرمی درحساب های معاملاتی واقعی در کارگزاری فارکسر امکان پذیر است؟

(افتتاح کلیه حسابهای معاملاتی جدید فقط با ضریب اهرمی ۱۰ میباشد)

بله، تقاضای افزایش ضریب اهرمی (لوریج) در حساب معاملاتی واقعی با شرکت در آزمون ضریب اهرمی امکان پذیر است.

سؤال ۸: آیا ضریب اهرمی برای همه معاملات یکسان است ؟ یا در شرایط خاص تغییر می کند؟

زمانی که یک حساب با ضریب اهرمی ۱۰ افتتاح شد، تمامی معاملات نیز بر پایه همان ضریب انجام خواهد شد. هیچ تغییری در شرایط خاص نخواهیم داشت.

سؤال ۹: کاهش ضریب اهرمی چه نقشی در معاملات معامله گران دارد؟

بررسی علل عدم موفقیت معامله گران در این بازار نشان می دهد که عدم توجه به بعد روانشناسی معامله گران از جمله عوامل تاثیر گذار در تشدید میزان ضررهای بازار است. به بیان ساده، در لحظات پرنوسان بازار، حفظ تمرکز ذهنی و پیروی از برنامه معاملاتی از پیش تعیین شده نقش بسزایی در موفقیت معاملات ایفا می کند. از آنجا که استفاده از ضریب اهرمی بالا سبب می شود که فرد بتواند با چندین برابر (و گاها تا چند صد برابر) سرمایه اولیه خود اقدام به معامله نماید، به همین میزان نیز در نوسانات شدید بازار در معرض خطرات عظیمی قرار خواهد گرفت. در چنین شرایطی فرد از لحاظ فیزیکی و ذهنی حالتهایی را تجربه خواهد کرد که کمتر با آنها روبرو بوده است وبه علت ناشناخته بودن این حالتها، اکثرا فرد اقدام به عکس العملهای هیجانی و آنی می کند که منجر به ضررهای جبران ناپذیر می گردد. عدم استفاده از لوریج بالا، میزان سرمایه در معرض خطر را کاهش داده ومعامله گر را از لحاظ روحی و ذهنی در وضعیت مناسب جهت اتخاذ تصمیمات معقول قرار می دهد.

سؤال ۱۰: چه کسانی معمولا از ضریب اهرمی بالا (۵۰ . ۵۰۰) برای شروع افتتاح حساب معاملاتی استفاده میکنند؟

با تمام توضیحات بالا و خطرات فراوان استفاده از ضریب اهرمی بالا باز هم افراد زیر از ضرایب اهرمی بسیار بالا استفاده میکنند:

کسانی که میخواهند یک شبه پولدار شوند.

کسانی که به قصد تفریح وارد بازار می شوند و بیشتر هیجان معاملات برایشان اهمیت دارد تا سود آن.

کسانی که علاقمند به سود یا زیان شانسی (اتفاقی) هستند. (مانند تاس انداختن)

کسانی که سرمایه از آن خودشان نیست و با سرمایه دیگران معامله میکنند.

کسانی که آگاهی و آشنایی با بازار فارکس ندارند.

کسانی که میخواهند از بازار فارکس انتقام بگیرند و یا جبران ضررهای قبلی را بکنند.

کسانی که طمع بر آنها غلبه کرده و سود آوری (خیالی) بالا برایشان فقط مهم است.